Trang chủDestinationsNinh ThuậnCần bảo tồn và phát huy di sản sách lá buông của...

Cần bảo tồn và phát huy di sản sách lá buông của người chăm

Chữ viết của người Chăm xuất hiện lần đầu tiên trên bia ký Đồng Yên Châu (Trà Kiệu – Quảng Nam) vào thế kỷ thứ IV. Người Chăm viết chữ trên nhiều chất liệu khác nhau như khắc chữ trên đá, gỗ, kim loại, viết chữ trên giấy, da thú, tre và vải. Trong đó, có việc khắc chữ trên chất liệu lá buông. Đến nay, các chức sắc người Chăm vẫn còn sử dụng trong giao tiếp hành chính, ghi chép địa bạ, luật tục, văn chương và kinh kệ.

Di sản sách lá buông

Sách lá buông tiếng Chăm gọi là Agal bac, được bảo quản trong Baganrac và giao cho cả sư trụ trì đền tháp quản lý. Khi cả sư qua đời, kinh sách lá buông và Baganrac được bàn giao lại cho cả sư kế cận tiếp tục quản lý. Việc phân công, phân nhiệm được cộng đồng và luật tục thừa nhận từ bao đời nay, truyền thống đó vẫn được tôn trọng và thực hiện nghiêm túc. Hiện nay, kỹ thuật viết chữ trên chất liệu lá buông của người Chăm đã bị thất truyền, số lượng kinh sách lá buông còn lại rất ít, đứng trước nguy cơ bị mai một. Do đó, việc nghiên cứu, tìm ra giải pháp bảo tồn kinh sách lá buông của người Chăm nói riêng và ở Việt Nam nói chung là nhiệm vụ khoa học, cần thiết.

Chữ viết khắc trên lá buông.

Nguyên liệu chính để làm ra những bộ Agal bac là lá buông, tiếng Chăm gọi là hala Lipuel. Lá buông để làm kinh sách, chọn những chiếc lá không quá già, không quá non, chặt mang về phơi nắng, bảo quản trong bóng mát. Cắt từng chiếc lá theo kích thước đã ước lượng trước, tước bỏ gân, chọn lấy những lá có kích thước đều và cân đối với nhau. Lá được ép, nẹp bằng hai thanh gỗ và buộc dây chặt để cho lá buông thẳng, láng và phẳng. Những người chế tác kinh thường chuẩn bị lá buông để sẵn, khi cần viết chữ thì mang ra sử dụng. Lá buông được bấm lỗ ở hai đầu và một lỗ ở chính giữa để xâu dây chỉ giúp liên kết từng chiếc lá chặt trong một quyển sách. Từng chiếc lá buông không có đánh số thứ tự trang nên sợi chỉ có chức năng giữ lá buông theo trật tự sắp xếp cố định. Mỗi lần mở kinh ra đọc từ trang đầu đến trang cuối. Sau đó, được xếp lại như ban đầu và dùng sợi dây chỉ buộc lại bộ sách lá buông như một quyển sách.

Nội dung chính viết trong các Agal bac của người Chăm tập trung chủ yếu vào các đề tài tín ngưỡng, tôn giáo, hướng dẫn cách hành lễ và những lời khuyên răn dành cho các chức sắc. Việc khắc chữ trên lá buông đòi hỏi một kỹ năng nhất định, cần có sự tập trung, tỉ mỉ và khéo léo. Nếu mạnh tay quá thì làm rách lá, thủng lá, còn nhẹ tay thì nét chữ hiện ra không rõ nét. Khắc nhanh cũng không được, người khắc chữ phải cầm mũi dao đều tay, cân đối từng chữ cái, dấu âm và hàng chữ. Trước khi khắc chữ, các chức sắc người Chăm tắm rửa sạch sẽ, khấn thần linh xin phép được khắc chữ làm bộ kinh để phục vụ nhu cầu tín ngưỡng, tôn giáo. Theo nội dung được chuẩn bị sẵn, người khắc chữ ngồi vào bàn dùng một miếng gỗ bằng phẳng lót dưới lá buông, tay cầm con dao nhỏ, khắc mũi dao vào lá buông. Quá trình khắc chữ, hoàn thành hết một chiếc lá như một trang giấy mới dừng tay. Cứ như thế, cho đến khắc xong nội dung một quyển kinh. Khi kết thúc một nội dung, chuyển sang một nội dung mới, người khắc chữ thường khắc hình xoắn ốc để đánh dấu, kết thúc một câu khắc dấu hai vạch thẳng đứng để kết thúc ý hoặc xuống hàng.

Giải pháp bảo tồn

Để bảo tồn và phát huy di sản sách lá buông của người Chăm nói riêng và ở Việt Nam nói chung, trước hết cần có cuộc khảo sát, điều tra và thống kê số lượng các quyển kinh lá buông đang lưu hành hiện nay. Từ đó, có cơ sở để thực hiện số hóa, giúp công tác lưu trữ và bảo tồn di sản sách lá cho thế hệ mai sau. Mặt khác, việc số hóa là phương pháp cứu các quyển lá buông đang bị rách, nát, mối mọt, côn trùng gây hại và sự tác động của môi trường theo thời gian.

Trao truyền kỹ thuật chế tác kinh sách lá buông cho các chức sắc.

Mặt khác cần mở lớp truyền dạy kỹ thuật viết chữ trên lá buông cho đối tượng chức sắc, người tham gia thực hành cúng lễ, các chuyên viên bảo tàng, chuyên viên nghiên cứu văn hóa Chăm để họ truyền dạy lại cho người dân. Các nhà khoa học, nhà quản lý và chức sắc tôn giáo cần có sự hợp tác đọc, dịch và xuất bản nội dung ghi chép trên chất liệu lá buông. Thứ nhất, phục vụ tư liệu cho các chức sắc hành lễ. Thứ hai, phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của sách lá buông đã được chế tác từ hàng trăm năm trước. Thứ ba, nâng cao ý thức của cộng đồng trong việc bảo tồn di sản ngôn ngữ và chữ viết của người Chăm. Giải pháp xuất bản các bộ kinh lá buông giải quyết được tình trạng khan hiếm kinh hành lễ trong tầng lớp chức sắc tôn giáo. Mặt khác, lưu trữ tri thức, ký ức của nhân loại từ hàng trăm năm trước cho thế hệ hôm nay và mai sau.

Kinh sách lá buông không chỉ là tư liệu quý hiếm mà còn được xem là tài sản thiêng liêng của cộng đồng người Chăm.



Source link

Cùng chủ đề

Loạt doanh nghiệp bổ nhiệm lãnh đạo; chi trả cổ tức đến 55%

(NLĐO)- Doanh nghiệp có mức chi trả cổ tức cao 55% là Công ty CP Dược phẩm - Dược liệu Pharmedic (mã chứng khoán: PMC). ...

Từ chất thải độc hại thành tài nguyên đất hiếm quý giá

(CLO) Hàng triệu tấn tro than từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch hiện đang bị chôn lấp, có nguy cơ ngấm vào nguồn nước và gây ô nhiễm đất. Tuy nhiên, những chất thải độc hại này cũng có thể trở thành nguồn tài nguyên quý giá, chứa đựng các...

Vì sao kim loại chiến lược Antimon có thể thay đổi cục diện địa chính trị thế giới?

DNVN - Antimon, một loại kim loại từng ít được chú ý, nay đã trở thành "vàng đen" mới trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu. Với vai trò thiết yếu trong các ngành công nghệ cao và năng lượng tái tạo, Trung Quốc hiện chiếm ưu thế lớn trong nguồn cung antimon,...

Vàng vẫn là ‘chân ái’, trở thành top 1 mặt hàng nên mua vào năm 2025

Giá vàng liên tục tăng cao trong thời điểm gần đây. Chuyên gia kinh tế chỉ ra rằng, giá vàng vẫn còn có thể tăng mạnh hơn trong tương lai. ...

Khoáng sản tầm chiến lược đang bị ‘đánh đồng’

TPO - Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa đề nghị lập danh mục riêng đối với loại khoáng sản chiến lược để quản lý nhằm đảm bảo an ninh, chủ quyền của đất nước. Trong khi đó, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ TN&MT xây dựng chính sách riêng, đặc thù và chiến lược để quản lý các khoáng sản này. TPO - Đại biểu Quốc hội Trương Trọng...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Hướng tới mục tiêu net zero: Khoa học công nghệ là chìa khóa

Trước mục tiêu quốc gia được Thủ tướng Chính phủ đưa ra tại Hội nghị các Bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP 26), đến năm 2050, Việt Nam sẽ giảm phát thải khí nhà kính bằng 0, nhiều hành động thiết thực đã được Đảng, Nhà nước và Chính phủ đưa ra kịp thời với những nội dung sát yêu cầu đặt ra.

Phong trào văn hóa văn nghệ “Món ăn tinh thần” của người cao tuổi

Trong những năm qua, đời sống tinh thần của người cao tuổi (NCT) trên địa bàn tỉnh luôn được quan tâm chăm sóc. Trong đó, phong trào văn hóa văn nghệ (VHVN) được xem là một trong những nội dung hoạt động quan trọng và không thể thiếu trong thực hiện mục tiêu chăm sóc và phát huy vai trò NCT hiện nay.

Ngành Giáo dục và Đào tạo: Những kết quả nổi bật trong năm học 2022-2023

Năm học 2022-2023 là năm học ngành Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tiếp tục triển khai Chương trình giáo dục (GD) phổ thông 2018 đối với lớp 3, lớp 7 và lớp 10. Toàn ngành nỗ lực vượt qua khó khăn về cơ sở vật chất trường lớp, trang thiết bị dạy học để triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng GD, thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ đề ra và đạt kết quả tích cực ở cả GD đại trà và GD mũi nhọn.

Liên đoàn Yoga Ninh Thuận tổ chức Đại hội lần thứ II, nhiệm kỳ 2023-2028

Ngày 13/8, Liên đoàn Yoga Ninh Thuận tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2023-2028.

Cơn sốt giá gạo thế giới

Thị trường gạo thế giới nóng lên khi giá loại lương thực quan trọng này chạm mức cao nhất trong 12 năm qua. Cơn sốt giá gạo được cho là không sớm hạ nhiệt, do hiện tượng El Nino ảnh hưởng mùa màng tại các vựa lương thực, trong khi xu hướng dự trữ gia tăng trong bối cảnh lạm phát phi mã và an ninh bất ổn tại nhiều nước.

Bài đọc nhiều

Bệnh viện Đa khoa tỉnh thông báo triển khai khám, điều trị bệnh lý tuyến giáp

Thông báo nêu rõ: Trong những năm qua, tình hình bệnh nhân mắc các bệnh lý liên quan dén tuyến giáp ngày càng nhiều, đặc biệt là bệnh lý về: Bướu giáp, Cường giáp, Suy giáp, Ung thư tuyến giáp. Tuy nhiên các trường hợp đến khám tại Bệnh viện tỉnh đều phát hiện muộn, dẫn đến tình trạng bệnh nhân có nhiều tổn thương, sức khỏe sa sút, chi phí điều trị tăng cao..phần lớn các...

NTO – 70mai – Thương hiệu camera hành trình ô tô nổi tiếng tại Ninh Thuận

Camera hành trình 70mai đã và đang là thương hiệu được nhiều chủ xe tại Ninh Thuận ưa chuộng và lắp đặt nhờ thiết kế nhỏ gọn, ghi hình sắc nét, tính năng hiện đại với mức giá cực tốt.

Thực hiện hiệu quả nhiệm vụ phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao năm 2023

Kế hoạch đề ra mục tiêu, trong năm 2023, tốc độ tăng giá trị ngành Nông nghiệp đạt 4-5%/năm; trong đó tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp ứng dụng CNC đạt 30-40%/năm. Cơ cấu nội bộ ngành nông, lâm, nghiệp chiếm 49%, thủy sản chiếm 51%. Giá trị sản xuất nông nghiệp đạt 142 triệu đồng/ha; giá trị sản xuất nông nghiệp ứng dụng CNC đạt 700 triệu đồng/ha. Phấn đấu đến cuối...

Bống Spa & Clinic – Địa chỉ làm đẹp được yêu thích nhất tại Tp.HCM

Bống Spa & Clinic là một trong những thương hiệu spa hàng đầu tại Tp.HCM, được nhiều khách hàng tin tưởng và yêu mến. Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực làm đẹp, Bống Spa & Clinic luôn mang đến cho khách hàng những dịch vụ làm đẹp hiện đại, an toàn và hiệu quả cao.Tại sao bạn nên chọn Bống Spa & Clinic?- Bống Spa & Clinic sử dụng công nghệ cao cấp trong...

Bảo tồn và phát huy di sản nghệ thuật làm gốm Chăm

Sức sống mãnh liệt của gốm ChămTrở lại làng gốm Bàu Trúc, thị trấn Phước Dân (Ninh Phước) trong những ngày tháng 4/2023 khi cả tỉnh và huyện Ninh Phước đang khẩn trương nô nức cho công tác chuẩn bị tổ chức Kế hoạch Lễ hội Nho và Vang Ninh Thuận năm 2023 và đón nhận Bằng công nhận của UNESCO ghi danh “Nghệ thuật làm gốm của người Chăm vào Danh sách di sản văn hóa...

Cùng chuyên mục

Hướng tới mục tiêu net zero: Khoa học công nghệ là chìa khóa

Trước mục tiêu quốc gia được Thủ tướng Chính phủ đưa ra tại Hội nghị các Bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP 26), đến năm 2050, Việt Nam sẽ giảm phát thải khí nhà kính bằng 0, nhiều hành động thiết thực đã được Đảng, Nhà nước và Chính phủ đưa ra kịp thời với những nội dung sát yêu cầu đặt ra.

Phong trào văn hóa văn nghệ “Món ăn tinh thần” của người cao tuổi

Trong những năm qua, đời sống tinh thần của người cao tuổi (NCT) trên địa bàn tỉnh luôn được quan tâm chăm sóc. Trong đó, phong trào văn hóa văn nghệ (VHVN) được xem là một trong những nội dung hoạt động quan trọng và không thể thiếu trong thực hiện mục tiêu chăm sóc và phát huy vai trò NCT hiện nay.

Ngành Giáo dục và Đào tạo: Những kết quả nổi bật trong năm học 2022-2023

Năm học 2022-2023 là năm học ngành Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tiếp tục triển khai Chương trình giáo dục (GD) phổ thông 2018 đối với lớp 3, lớp 7 và lớp 10. Toàn ngành nỗ lực vượt qua khó khăn về cơ sở vật chất trường lớp, trang thiết bị dạy học để triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng GD, thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ đề ra và đạt kết quả tích cực ở cả GD đại trà và GD mũi nhọn.

Liên đoàn Yoga Ninh Thuận tổ chức Đại hội lần thứ II, nhiệm kỳ 2023-2028

Ngày 13/8, Liên đoàn Yoga Ninh Thuận tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2023-2028.

Cơn sốt giá gạo thế giới

Thị trường gạo thế giới nóng lên khi giá loại lương thực quan trọng này chạm mức cao nhất trong 12 năm qua. Cơn sốt giá gạo được cho là không sớm hạ nhiệt, do hiện tượng El Nino ảnh hưởng mùa màng tại các vựa lương thực, trong khi xu hướng dự trữ gia tăng trong bối cảnh lạm phát phi mã và an ninh bất ổn tại nhiều nước.

Mới nhất

Nga: Việc kiểm soát các kho vũ khí hạt nhân khổng lồ là chuyện của quá khứ

Đây là khẳng định của Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga Valery Gerasimov trước báo giới hôm 18/2."Nhìn chung, chủ đề kiểm soát vũ khí đã là chuyện của quá khứ vì việc quay trở lại mức độ tin cậy tối thiểu là điều không thể do các tiêu chuẩn kép của phương Tây. Và nếu không có lòng...

Cần xây dựng cơ chế đặc thù để vùng trung du và miền núi Bắc Bộ phát triển

Ngày 18/12, tại Hòa Bình, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, Chủ tịch Hội đồng, đã chủ trì Hội nghị lần thứ 4 Hội đồng điều phối vùng trung du và miền núi phía bắc. ...

Huy động hơn 173.000 tỷ đồng qua kênh cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp năm 2024

Nhìn lại năm 2024, ngành chứng khoán đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Các nhiệm vụ trọng tâm cho năm 2025 đã được Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu ra tại Hội nghị tổng kết vừa qua, bao gồm việc đẩy nhanh tiến độ KRX. Huy động hơn 173.000 tỷ đồng qua kênh cổ phiếu và...

Ông Nguyễn Văn Thuận làm Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam-Armenia

(NLĐO)- Ngày 18-12, Hội hữu nghị Việt Nam-Armenia tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II, nhiệm kỳ 2024-2029 ...

Mới nhất