Anh Q.P.T (38 tuổi, ngụ xã Trần Phán, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau) đi công tác tại TP.HCM thì bất ngờ bị đau bụng dữ dội quanh rốn, đi tiêu ra máu lượng nhiều, kèm chóng mặt…
Khai thác bệnh sử ghi nhận, năm 2021 trong đợt dịch Covid-19, anh T. được chẩn đoán tắc tĩnh mạch cửa (hệ tĩnh mạch dẫn lưu máu từ ruột về gan) do huyết khối và được điều trị thuốc chống đông máu trong 6 tháng. Tưởng chừng bệnh đã khỏi, anh T. trở lại công việc thường ngày và ngừng điều trị. Tuy nhiên vào giữa tháng 12.2024 khi đang ở TP.HCM công tác thì xuất hiện các triệu chứng bất thường trên.
Bệnh nhân được đưa vào Bệnh viện Nhân dân Gia Định trong tình trạng thiếu máu rất nặng, huyết áp tụt và lơ mơ. Ngay lập tức, bệnh nhân vừa được hồi sức sốc mất máu, vừa thực hiện các phương thức hình ảnh học chẩn đoán nguyên nhân chảy máu tiêu hóa. Kết quả chụp cắt lớp vi tính bụng phát hiện tắc mạn tính tĩnh mạch cửa, chuyển dạng xoang hang (tái cấu trúc giãn lớn hệ thống mạch máu do tắc mạn tính) ở vùng rốn gan. Nguyên nhân chính gây chảy máu là dị dạng và thông nối động – tĩnh mạch ruột lan tỏa gây giãn các nhánh tĩnh mạch mạc treo ruột.
Bác sĩ chuyên khoa 2 Vũ Ngọc Sơn chia sẻ thông tin về ca bệnh
Sau khi được tiêm thuốc giảm áp lực tĩnh mạch cửa kết hợp với nội soi đường tiêu hóa dưới cầm máu tại chỗ, huyết áp của anh T. dần ổn định. Tuy nhiên, tình trạng chảy máu đường tiêu hóa lại tái phát trong vòng chưa đến 48 giờ sau đó, huyết áp tụt trở lại mặc dù đã được truyền máu tích cực để ổn định hemoglobin và điều chỉnh các rối loạn đông máu.
Trong tình huống đó, các chuyên khoa đã cùng hội chẩn để đưa ra chiến lược xử trí toàn diện và tối ưu cho người bệnh.
Phối hợp 4 ê kíp, mổ kéo dài liên tục 12 giờ
Ngày 14.1, bác sĩ chuyên khoa 2 Vũ Ngọc Sơn (Trưởng kíp phẫu thuật tiêu hóa – Bệnh viện Nhân dân Gia Định) cho biết, ngay sau khi nhận định đây là một trường hợp bệnh rất hiếm gặp, mới chỉ được báo cáo qua y văn trên thế giới với vài ca lâm sàng, ban giám đốc bệnh viện đã thông qua hội đồng chuyên môn và quyết định kế hoạch phẫu thuật cần sự phối hợp toàn diện giữa các chuyên gia phẫu thuật và can thiệp nội mạch. Thực tế, cuộc phẫu thuật mở bụng kết hợp với can thiệp nội mạch trong lúc mổ đã được tiến hành liên tục với 4 kíp mổ, kéo dài từ 8 giờ sáng đến 20 giờ cùng ngày.
Trong quá trình này, vai trò của khoa Gây mê hồi sức rất quan trọng, đặc biệt trong việc duy trì ổn định huyết áp cho người bệnh. Tiếp theo, bác sĩ phẫu thuật mạch máu tạo cầu nối từ hệ tĩnh mạch cửa sang hệ tĩnh mạch chủ nhằm làm giảm tối đa áp lực của hệ tĩnh mạch cửa. Cuối cùng, bác sĩ phẫu thuật tiêu hóa tiến hành cắt bỏ gần 3 mét ruột non chứa dị dạng mạch máu để đảm bảo kiểm soát chắc chắn tình trạng chảy máu tái phát sau mổ và nối ghép phần còn lại để phục hồi lưu thông ruột.
“Hơn 30 năm làm trong ngành y, đây là ca bệnh hiếm lần đầu tiên chúng tôi điều trị. Ca phẫu thuật kéo dài hơn 12 giờ đòi hỏi ê kíp phẫu thuật phải làm việc với mức độ tập trung ở cường độ cao”, bác sĩ Sơn bộc bạch.
Bệnh nhân hồi phục sau quá trình điều trị
Ca bệnh hiếm gặp
Sau 2 tuần phẫu thuật, anh T. đã ăn uống, phục hồi chức năng tiêu hóa gần như bình thường, không còn chảy máu tiêu hóa và đã được điều trị thuốc chống đông máu ổn định. Thành công ngoài mong đợi này là nhờ vào sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa, kế hoạch chuẩn bị toàn diện trước mổ và chiến lược chăm sóc đa mô thức sau mổ.
Bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Thị Kim Lý (Phó trưởng khoa Nội tiêu hóa – Bệnh viện Nhân dân Gia Định) cho biết, khi bị tắc tĩnh mạch cửa, máu từ ruột trở về gan khó khăn và ứ lại ở ruột, theo thời gian gây giãn và tăng áp lực trong hệ tĩnh mạch cửa, cuối cùng dẫn đến nhiều biến chứng. Tình trạng này trở nên đặc biệt nghiêm trọng và khó điều trị khi có sự kết hợp dị dạng động – tĩnh mạch ruột gây rối loạn tuần hoàn hệ ruột và xuất hiện những biến chứng nguy hiểm như viêm loét ruột, xuất huyết tiêu hóa…, đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
“Đây là một trường hợp lâm sàng rất hiếm gặp đã được xử trí tối ưu ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần được tiếp tục theo dõi dài hạn, đánh giá định kỳ hiệu quả điều trị dị dạng mạch máu ruột kết hợp tăng áp lực tĩnh mạch cửa”, bác sĩ Lý cho hay.
