H.HOA
Hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31-5, Bệnh viện (BV) Bạch Mai tổ chức hội thảo khoa học về tác hại thuốc lá, cai thuốc lá và tầm soát phát hiện sớm bệnh lý phổ biến liên quan đến thuốc lá như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ung thư phổi.
Bác sĩ khám, tư vấn cho bệnh nhân bị COPD tại Bệnh viện Lao và Bệnh phổi TP Cần Thơ.
PGS.TS Vũ Văn Giáp, Phó Giám đốc BV Bạch Mai, cho biết: “Qua thực tế lâm sàng tại BV, chúng tôi đã chứng kiến rất nhiều ca bệnh nặng, nguy kịch do tác hại của khói thuốc lá. Một bệnh nhân bị COPD, phải đặt nội khí quản, phải thở máy tốn rất nhiều tiền. Sau thời gian nằm viện, bệnh nhân lại tiếp tục hút thuốc lá và bị đợt cấp phải nhập viện điều trị. Có nhiều bệnh nhân khác bị ung thư phổi, đột quỵ não, nhồi máu cơ tim cũng do tác hại của khói thuốc. Rất nhiều ca bệnh thương tâm do thuốc lá điện tử cũng đã được báo cáo như trường hợp sau hút gây cháy nổ vỡ cả hàm, có trường hợp tổn thương phổi cấp chỉ sau vài hơi thuốc, có trường hợp hút xong thì liệt tứ chi và sống cuộc đời phụ thuộc hoàn toàn vào máy thở… Vậy nên, cán bộ y tế quan tâm hơn nữa đến tác hại thuốc lá, dành thời gian và tâm huyết để tư vấn cho bệnh nhân cai thuốc lá”.
ThS.BS Phạm Thị Lệ Quyên, Trung tâm Hô hấp, BV Bạch Mai, cho biết: Hút thuốc lá rất dễ nghiện, nhanh nghiện và khi đã nghiện thì rất khó cai. Hút thuốc lá không chỉ là thói quen có hại cho sức khỏe. Thực tế hút thuốc lá được phân loại căn bệnh mãn tính, bệnh nghiện nicotine. Khi thiếu nicotine gây triệu chứng khó chịu như bứt rứt, cáu gắt, mất ngủ, trầm cảm, lo âu, giảm tập trung, thèm ăn… khiến người nghiện khó bỏ thuốc lá vì lo ngại các triệu chứng khó chịu. Triệu chứng cai thuốc lá xuất hiện trong ngày đầu tiên cai thuốc lá và trong 2-4 tuần đầu tiên là nặng nề, khó chịu nhất và sau đó giảm dần. Trong giai đoạn này, thầy thuốc hỗ trợ tâm lý, tư vấn, có thể dùng thuốc để hỗ trợ người bệnh. Nhiều nghiên cứu chứng minh, chỉ cần dành 1-3 phút tư vấn, cán bộ y tế mang lại hiệu quả cai thuốc lá cho người bệnh rất cao. Hiện BV Bạch Mai có tổng đài tư vấn cai nghiện thuốc lá miễn phí, 1800-6606, hoạt động từ 8 giờ đến 20 giờ 30 phút các ngày trong tuần, trừ ngày lễ. Bí quyết giúp cai thuốc lá thành công là: Quyết tâm – Hiểu biết – Hỗ trợ. Tư vấn ngắn và tư vấn sâu, kết hợp với sử dụng thuốc cai thuốc lá sẽ giúp người nghiện cai thuốc thành công.
PGS Phan Thu Phương, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, BV Bạch Mai, nhấn mạnh những nguy hại của thuốc lá đối với sức khỏe và đời sống con người, đồng thời đưa ra lời cảnh báo: Thuốc lá nguy hiểm chết người dưới mọi hình thức và vỏ bọc. 90% trường hợp được chẩn đoán K phổi hằng năm trên thế giới là người hút thuốc lá; 75% ca COPD có nguyên nhân từ khói thuốc; người hút thuốc lá có tỷ lệ ung thư miệng cao gấp 27 lần và ung thư thanh quản cao gấp 12 lần người không hút thuốc…
Các nghiên cứu khoa học cho thấy, khói thuốc lá là yếu tố nguy cơ gây mắc COPD lớn nhất. Tại Hoa Kỳ, hơn 90% trường hợp mắc COPD là do hút thuốc lá, 10% là do ô nhiễm môi trường và tỷ lệ tử vong ở người mắc COPD có hút thuốc cao hơn gấp 10 lần so với người mắc COPD không hút thuốc. Việt Nam có khoảng 3 triệu người mắc COPD, 90% là do hút thuốc lá. COPD là một trong những bệnh gây tàn phế và có tỷ lệ tử vong cao. COPD làm suy giảm chức năng hô hấp, hạn chế khả năng hoạt động hàng ngày và làm giảm chất lượng cuộc sống bệnh nhân. Bệnh nhân COPD thường đến các cơ sở y tế khám chữa bệnh trong giai đoạn muộn, khi tình trạng tắc nghẽn đã nặng.
Báo cáo của PGS Phương nhấn mạnh, bệnh COPD là bệnh lý tiến triển chậm với các triệu chứng: mệt mỏi, khó thở, ho mạn tính ở người hút thuốc, khạc đờm, khò khè. Nhưng nhiều bệnh nhân không đến thăm khám vì những triệu chứng hô hấp này. Do vậy, cần tăng cường nhận thức của mọi người về COPD; xây dựng quy trình phát hiện sớm COPD tại tuyến y tế cơ sở, góp phần làm giảm nguy cơ đợt cấp COPD…
Ngoài COPD, 90% ung thư phổi liên quan tới thuốc lá, nguy cơ ung thư phổi do hút thuốc lá thụ động từ 20-30%. Theo BS Nguyễn Đức Nghĩa, Trung tâm Hô hấp, BV Bạch Mai, hầu hết ung thư phổi giai đoạn sớm thường không có triệu chứng, khi có triệu chứng thì bệnh đã ở giai đoạn muộn. Báo cáo đã chỉ ra rằng: Chụp cắt lớp vi tính (CT) liều thấp là một trong những công cụ để sàng lọc ung thư phổi trên đối tượng nguy cơ cao một cách hiệu quả. Quản lý các nốt tổn thương phát hiện trên CT rất quan trọng để giúp chẩn đoán sớm và tránh các xét nghiệm không cần thiết.
