Trang chủSự kiệnCách mạng Tháng Tám và cuộc vận động vua Bảo Đại thoái...

Cách mạng Tháng Tám và cuộc vận động vua Bảo Đại thoái vị 79 năm trước

Với lòng yêu nước, nhận thức đúng đắn cùng hành động khéo léo, Đổng lý Ngự tiền Văn phòng Phạm Khắc Hòe đã góp phần không nhỏ vào việc vận động vua Bảo Đại thoái vị và thúc đẩy sự sụp đổ của nền quân chủ nhà Nguyễn trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Cuộc vận động vua Bảo Đại thoái vị

Trong những ngày tháng lịch sử của Cách mạng tháng Tám cách đây 79 năm, Mặt trận Việt Minh Thừa Thiên Huế không chỉ gấp rút triển khai nhiệm vụ lãnh đạo toàn dân nổi dậy mà còn coi trọng nhiệm vụ vận động vua Bảo Đại chấp nhận thoái vị, trao trả chính quyền cho nhân dân.

Ủy ban khởi nghĩa Thừa Thiên Huế đã cử ông Tôn Quang Phiệt liên hệ với nhà vua thông qua Đổng lý Ngự tiền Văn phòng Phạm Khắc Hòe – người có tư tưởng yêu nước và tiến bộ, thường xuyên gặp gỡ các nhà cách mạng, cũng như trực tiếp làm việc bên cạnh vua Bảo Đại.

Cách mạng Tháng Tám và cuộc vận động vua Bảo Đại thoái vị 79 năm trước - Ảnh 1.

Đổng lý Ngự tiền Văn phòng Phạm Khắc Hòe và vua Bảo Đại. (Ảnh tư liệu)

Trong hồi ký Từ triều đình Huế đến chiến khu Việt Bắc, ông Phạm Khắc Hoè nhớ lại: “Chia tay anh Phiệt (ông Tôn Quang Phiệt), về đến nhà, tôi liền đi lục soạn mấy cuốn sách lịch sử ra để hiểu rõ hơn những trường hợp của vua Louis XVI nước Pháp, Vua Nikolai II nước Nga và cả các vị vua Dục Đức, Hiệp Hoà, Kiến Phúc của Nguyễn Triều…Sau ba ngày đọc sách ôn lại những chuyện cũ và nghe ngóng tìm hiểu tình hình mới trước mắt, tôi thấy mình có đủ lý do làm cho Bảo Đại thấy cần phải thoái vị”.

Trái ngược với đa số cận thần khuyên vua Bảo Đại nên dựa vào Nhật – Pháp, ông Phạm Khắc Hoè đã tranh thủ những lần tiếp xúc để phân tích cho vua thấy thất bại của phát xít Nhật trên thế giới và thắng lợi tất yếu của Việt Minh dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Ái Quốc.

“Chiều hôm ấy (12/8/1945), tôi lên đưa cho Bảo Đại phê chuẩn dự thảo đạo Dụ đổi nội các từ chức thành nội các lâm thời, theo như đề nghị của Trần Trọng Kim. Nhân dịp, tôi nêu lên với Bảo Đại một câu hỏi lửng lơ:

– Chúng tôi không hiểu tại sao không một ai hưởng ứng lời mời của ông Kim về việc thành lập nội các mới cả? Không biết ông ấy có tâu đối chi với Ngài về vấn đề ấy không?

– Theo ông Kim cho biết thì những người ông ta mời đều rất cách mạng, rất tả. Có lẽ điều đó không vừa lòng người Nhật nên họ đã chặn điện lại.

– Tâu, nhưng hai người được mời có mặt ở Huế là ông Tôn Quang Phiệt và ông Bùi Công Trừng cũng đều từ chối cả.

– Thế ông Phiệt có cho ông biết vì sao ông ta từ chối không?

– Tâu. Theo ý ông Phiệt thì trên thế giới Nhật sắp thua đến nơi rồi. Còn trong nước thì khí thế cách mạng của quần chúng mỗi giờ mỗi lên cao, bão táp cách mạng nhất định sẽ nổi lên nay mai.

Thấy Bảo Đại đổi sắc mặt, tỏ vẻ lo âu, tôi bèn nhắc lại cuộc cách mạng Pháp năm 1789 với số phận bi đát của vua Louis XVI, rồi tôi hạ giọng nói một cách nhẹ nhàng cảm động ‘có lẽ Ngài không nên chờ nước đến chân mới nhảy'”.

Nhưng sau cuộc trò chuyện trên, vua Bảo Đại vẫn có ý trông cậy vào quân đội Nhật mong giữ ngai vàng. Điều này khiến ông Phạm Khắc Hoè cảnh giác, tìm cách vận động để đưa vấn đề toàn thể nội các và nhà vua rút lui nhường hẳn quyền lại cho Việt Minh trong cuộc họp nội các ngày 17/8/1945.

Ông Phạm Khắc Hoè còn soạn dự thảo “Chiếu động viên quốc dân” với 3 ý gồm: đoạn một khẳng định tư cách và ý chí của dân tộc ta quyết tâm giữ vững nền độc lập; đoạn hai kêu gọi mọi người ái quốc ra phò vua, giúp nước; đoạn ba có nội dung then chốt “Muốn củng cố nền độc lập của nước nhà và bảo vệ quyền lợi của dân tộc, Trẫm sẵn sàng hy sinh về tất cả các phương diện. Trẫm ưng làm dân một nước độc lập hơn làm vua một nước nô lệ, Trẫm chắc rằng toàn thể quốc dân cùng một lòng hy sinh giống như Trẫm”.

“Buổi chiều (17/8/1945), đúng 4 giờ, tôi đưa bản dự thảo Chiếu động viên quốc dân vào lấy chữ ký của Bảo Đại thì ông ta không ký ngay như mọi lần mà miệng cứ lắp bắp đọc đi đọc lại câu ‘Trẫm ưng làm dân một nước độc lập hơn làm Vua một nước nô lệ’. Tôi đâm ra lo…Nhưng cuối cùng Bảo Đại nhún vai một cái nhẹ nhẹ rồi ký bản Chiếu, trao lại cho tôi.

Tôi vô cùng vui mừng phấn khởi. Vì như thế là cuộc vận động thoái vị đã tiến được một bước rất dài, chắc chắn sẽ thành công”.

Những giờ phút lịch sử ở Huế

Dù đã ký vào bản Chiếu động viên quốc dân, Bảo Đại vẫn thắc mắc không biết lãnh tụ Việt Minh là ai, có đồng ý giữ chính thể quân chủ không? Ông Phạm Khắc Hoè đã từng bước giải thích cho Bảo Đại về lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc của Việt Minh cũng chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh, khéo léo khuyên vua chấp nhận thoái vị.

“Khi được nhà Vua hứa sẵn sàng thoái vị tất cả niềm vui sướng của tôi đều lắng xuống trong tim, trong óc thành một nguồn suy nghĩ tập trung, nó đã đưa tôi đến thảo được một bản Chiếu thoái vị chứa đựng tất cả tình cảm, nguyện hoài bão của tôi đối với thời cuộc lúc đó. Công việc say sưa thích thú này bắt đầu từ chiều 20/8 và được hoàn thành trong đêm đó…

Trong khi đó thì không khí khởi nghĩa tưng bừng khắp Huế; nhà nào cũng nhộn nhịp may cờ, dán cờ, viết khẩu hiệu: các đoàn thanh niên nam nữ mang gậy gộc, giáo, mác bắt đầu từ nông thôn kéo về thành phố: thanh niên tiền tuyến, bảo an binh và cả lính hộ Thành đều đã ngả theo cách mạng. Huế là một thành phố nhiều người đeo bài ngà nhất trong toàn cõi Việt Nam, mà từ ngày 22/8, tuyệt đối không thấy một người nào đeo bài ngà đi ngoài phố nữa”.

Cách mạng Tháng Tám và cuộc vận động vua Bảo Đại thoái vị 79 năm trước - Ảnh 2.

Nhân dân Thừa Thiên Huế tham gia giành chính quyền và kéo vào cửa Thượng Tứ ngày 23/8/1945. (Ảnh tư liệu)

Soạn xong Chiếu thoái vị, ông Phạm Khắc Hoè đảm nhận vai trò người liên lạc giữa nhà vua và chính quyền Cách mạng. Tới ngày 30/8/1945, lễ thoái vị của vua Bảo Đại được tổ chức ở Ngọ Môn.

Ông Phạm Khắc Hoè hồi tưởng sự kiện lịch sử ấy: “Bảo Đại đọc tờ Chiếu thoái vị một cách xúc động có khi tắt cả tiếng. Bảo Đại đọc xong thì trên kỳ đài cờ vàng của nhà Vua từ từ hạ xuống và lá cờ nên đỏ thắm tươi long lanh năm cánh sao vàng được kéo lên giữa những tiếng vỗ tay, tiếng hoan hô như sấm cắt ngang bởi 21 phát súng lệnh vang lên chào quốc kỳ mới của Tổ quốc hồi sinh.

Tiếng súng lệnh chấm dứt. Bảo Đại hai tay đưa lên trao cho ông Trưởng đoàn Đại biểu Chính phủ chiếc quốc ấn bằng vàng nặng gần mười kilôgam và chiếc quốc kiếm để trong vỏ vàng nạm ngọc. Rồi ông Trần Huy Liệu đọc bản tuyên bố của Đoàn đại biểu Chính phủ, nêu rõ thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là kết quả của hàng mấy chục năm tranh đấu anh dũng, kiên cường, bền bỉ, của nhân dân cả nước, tuyên bố chấm dứt vĩnh viễn chế độ quân chủ và nhấn mạnh chính sách của Chính thể dân chủ cộng hoà là đoàn kết mọi tầng lớp quốc dân để giữ nước và dựng nước.

Lắng nghe bản tuyên bố của Đoàn đại biểu Chính phủ xong, mấy vạn đồng bào lại vỗ tay và hô khẩu hiệu vang lên cả một góc trời: “Việt Nam độc lập muôn năm!”, “Việt Nam dân chủ cộng hoà muôn năm!”.

Cuối cùng, theo đề nghị của Bảo Đại, Đoàn đại biểu Chính phủ tặng ông ta một huy hiệu Cờ đỏ sao vàng. Ông Nguyễn Lương Bằng cài huy hiệu lên ngực Bảo Đại, từ nay trở thành người công dân Vĩnh Thuỵ, đồng thời ông Cù Huy Cận công bố điều ấy cho đồng bào biết và đề nghị đồng bào hoan nghênh công dân Vĩnh Thuỵ”.

Sau khi vua Bảo Đại thoái vị, ông Phạm Khắc Hòe đi theo cách mạng, được Đảng, Bác Hồ giao nhiều trọng trách khác nhau. Ông Phạm Khắc Hòe đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ, được tặng thưởng nhiều huân, huy chương cao quý.

Danviet.vn

Nguồn:https://danviet.vn/cach-mang-thang-tam-va-cuoc-van-dong-vua-bao-dai-thoai-vi-79-nam-truoc-20240819093718065.htm

Cùng chủ đề

Vì một kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Dịp lễ Quốc khánh 2-9 vừa qua, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã long trọng tuyên bố Việt Nam bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Doanh nhân đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc - Ảnh: TTXVN Thông điệp này nhấn mạnh quyết tâm hiện thực hóa các mục tiêu phát triển đất nước, tạo ra bước ngoặt lịch sử mở ra một thời kỳ phát triển...

Nhà khách Chính phủ lần đầu tiên mở cửa đón khách tham quan

(Tổ Quốc)- Chiều 30/10/2024, Ban tổ chức Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2024 tổ chức Họp báo giới thiệu thông tin về nội dung các hoạt động diễn ra tại Lễ hội. ...

Tranh cãi cộng 2 điểm vào lớp 10 cho con của người hoạt động cách mạng 1945

(Dân trí) - Dự thảo Thông tư quy chế tuyển sinh THCS và THPT có nội dung gây tranh cãi khi cộng 2 điểm vào lớp 10 cho con của người hoạt động cách mạng năm 1945. Theo đó, Dự thảo Thông tư quy chế tuyển sinh THCS và THPT của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đề xuất 3 nhóm đối tượng được cộng điểm ưu tiên vào lớp 10.Mức điểm cộng tối đa là 2 điểm cho...

Năm 2025 sẽ nghỉ Quốc khánh 4 ngày và 5 ngày dịp 30-4 và 1-5?

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ trình Thủ tướng phương án nghỉ Quốc khánh, dịp 30-4 và 1-5 sau khi tổng hợp ý kiến các bên liên quan.   Quốc kỳ tung bay trong nắng thu tại quảng trường Ba Đình lịch sử trong Ngày Quốc khánh 2-9 - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH Đến nay, sau khi tổng hợp 100% ý kiến của các cơ quan, bộ ngành liên quan, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội...

Áo dài Việt Nam tỏa sáng trong không gian âm nhạc ABBA

Chương trình The music of ABBA (Đêm nhạc của ABBA) của nhóm nhạc Arrival đến từ Thụy Điển là sự kiện nằm trong khuôn khổ chương trình kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Thụy Điển (1969-2024). Chuỗi đêm nhạc The Music of ABBA...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Khu vực nào của Hà Nội dự kiến thí điểm cấm xe xăng từ đầu năm 2025?

Với hạ tầng giao thông hoàn thiện, mật độ dân cư đông và địa bàn có các tuyến phố đi bộ đang cấm hoàn toàn phương tiện vào cuối tuần nên quận Hoàn Kiếm sẽ là khu vực được chọn để thí điểm vùng phát thải thấp (LEZ) vào đầu năm 2025. ...

Sau cơn mưa lớn hàng giờ, người dân TP.Bảo Lộc lội bì bõm vì ngập nặng

Hàng chục căn nhà của người dân phường 2 (TP.Bảo Lộc) đã bị ngập nặng, nhiều cây xanh bị ngã đổ sau trận mưa lớn khoảng 1 giờ đồng hồ trên địa bàn. ...

Lội suối ở Quảng Nam, Quảng Ngãi bắt con động vật thân mềm này nấu canh lá rừng, ngon ơi là ngon

Đồng bào miền núi phía tây các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi có câu: “Rau ranh, ốc đá/ Là cá nậu nguồn”. Vì xa biển nên loại thực phẩm phổ biến được xem như cá của người nậu nguồn nơi đây là rau ranh, ốc đá. ...

Cam là quả đang bán có giá nhất ở một xã của Hà Tĩnh, cả làng hái bán, nhà nào cũng cầm tiền to

Thời điểm này, các giống cam tại xã Thượng Lộc, huyện Can Lộc (Hà Tĩnh) đã bắt đầu chín. Theo nông dân trồng cam, năm nay cam đạt năng suất cao, giá cam cao chưa từng có (từ 45.000 - 50.000 đồng/kg) khiến nông dân rất phấn khởi, kỳ vọng một...

Lươn đồng Tiền Giang, con động vật chui rúc ngoài ruộng, đem nuôi ở chuồng heo, toàn con to bự

Chỉ hơn 500 m2 đất sản xuất, nhưng với cách nuôi lươn không bùn khoa học, sau 4 năm nuôi lươn trong bể xi măng thả các chùm dây nilon, gia đình anh Thái Hoàng Phong, nông dân ấp 2, xã Mỹ Tân, huyện Cái Bè (tỉnh Tiền Giang) thu lãi...

Bài đọc nhiều

Đường phố Hà Nội rực rỡ cờ hoa chào mừng Quốc khánh 2/9

TPO - Chào mừng 79 năm Quốc khánh 2/9, các tuyến phố ở trung tâm Hà Nội trang hoàng rực rỡ màu cờ hoa, pano, áp phích, biểu ngữ gắn liền với hình ảnh lịch sử. VIDEO: Hà Nội rực rỡ cờ hoa chào mừng Quốc Khánh 2/9 Những ngày cuối tháng 8, các tuyến đường trên địa bàn thành phố Hà Nội được trang hoàng rực rỡ với cờ Tổ quốc, các bảng áp phích, pano, khẩu hiệu chào mừng...

Bí thư Thứ nhất, Chủ tịch nước Cuba chủ trì Lễ đón chính thức Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm

(Chinhphu.vn) – Vào khoảng 18 giờ 30 chiều 26/9 (theo giờ địa phương), Lễ đón chính thức Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm cấp Nhà nước tới nước Cộng hoà Cuba đã diễn ra trọng thể tại Cung Cách mạng ở thủ đô La Habana.   Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Cuba Miguel...

‘Người Việt đang ở đây nhưng tâm hồn bị thao túng bởi Facebook, YouTube, TikTok hết rồi’

Có đại biểu Quốc hội đã phát biểu như vậy khi thảo luận Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Đại biểu Bùi Hoài Sơn - Ảnh: GIA HÂN Thảo luận về dự Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT - sửa đổi) sáng 29-10, đại biểu Bùi Hoài Sơn - ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục - đề xuất không nên tăng mức thuế đối với các hoạt động văn hóa, triển lãm, thể dục, thể thao,...

Không gian hợp tác rộng mở kết nối Việt Nam và các quốc gia vùng Vịnh

Sáng 27/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân rời Thủ đô Hà Nội, lên đường thăm chính thức Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Nhà nước Qatar; tham dự Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai lần thứ 8 và thăm làm việc Vương quốc Saudi Arabia. (Ảnh: TTXVN) Trong khuôn khổ chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam, nhiều văn kiện quan trọng đã được thông...

Đưa đất nước vươn mình, vượt qua bẫy thu nhập trung bình

VOV.VN - Theo TS Nguyễn Văn Đáng, kỷ nguyên tới, thời gian tới là giai đoạn chúng ta phải vươn mình, tức là bứt phá vượt qua bẫy thu nhập trung bình để đưa nước ta gia nhập nhóm nước phát triển trên thế giới.   Phát biểu tại Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh: Với thế và lực đã tích lũy sau gần 40 năm đổi mới; sự đồng lòng,...

Cùng chuyên mục

Những người Ukraine thấp thỏm trước viễn cảnh ông Trump thắng cử

(Dân trí) - Nhiều người Ukraine đã không giấu được nỗi lo lắng trước kịch bản ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 5/11. Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump (Ảnh: Reuters). AFP đưa tin, nhiều người Ukraine đang lo lắng theo dõi những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ, khi một số người lo ngại rằng chiến thắng của ông Donald Trump có thể dẫn tới...

Hai bức tranh chính sách Trump – Harris

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ chuẩn bị tới giờ G, cùng điểm qua những nét nổi bật trong chính sách của hai ứng viên Donald Trump (đảng Cộng hòa) và Kamala Harris (đảng Dân chủ). Thanhnien.vn Nguồn:https://thanhnien.vn/hai-buc-tranh-chinh-sach-trump-harris-185241101152623341.htm

7 bang chiến trường có thể xoay chuyển cục diện bầu cử Mỹ

(Dân trí) - Kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm nay có thể phụ thuộc nhiều vào cục diện tại 7 bang chiến trường Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, North Carolina, Pennsylvania và Wisconsin. Năm nay, các chuyên gia dự đoán rằng 7 bang bao gồm Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, North Carolina, Pennsylvania và Wisconsin sẽ là chiến trường quyết định liệu ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ Kamala Harris hay ứng viên đảng Cộng hòa...

Phụ nữ Mỹ xuống đường tuần hành trước ngày bầu cử

TPO - Vài trăm người vừa tham gia cuộc tuần hành của phụ nữ ở bang Massachusetts trước ngày bầu cử tổng thống Mỹ, để thể hiện ủng hộ mạnh mẽ Phó Tổng thống Kamala Harris và quyền phá thai. Hàng trăm phụ nữ tuần hành ở Boston ngày 2/11. (Ảnh: AP) Họ diễu hành trong công viên Boston Common, giơ cao những khẩu hiệu như "Chúng tôi sẽ không quay lại" và "Phá thai là chăm sóc sức khỏe". Một...

Tại sao Florida không còn là bang chiến trường trong bầu cử Mỹ?

(Dân trí) - Cả yếu tố khách quan lẫn chiến thuật sai lầm được cho là đã khiến đảng Dân chủ để mất bang Florida vào tay phe Cộng hòa trong những năm gần đây. Năm 2000, Tổng thống Mỹ George W. Bush chỉ đắc cử sau khi giành chiến thắng tại bang Florida với 537 phiếu chênh lệch, con số nhỏ nhất từng được ghi nhận trong lịch sử nước Mỹ. Trong nhiều năm, nhờ dân số đông đảo, Florida...

Mới nhất

Hứng loạt đạn pháo từ Lebanon, Israel đe dọa “phản đòn”, cảnh báo sơ tán khẩn cấp khu vực Baalbek

Ngày 3/11, quân đội Israel đã kêu gọi người dân sơ tán khỏi khu vực Baalbek và Douris ở miền Đông Lebanon, cảnh báo Israel sẽ tấn công các mục tiêu của phong trào Hồi giáo Hezbollah tại đây.

Khu vực nào của Hà Nội dự kiến thí điểm cấm xe xăng từ đầu năm 2025?

Với hạ tầng giao thông hoàn thiện, mật độ dân cư đông và địa bàn có các tuyến phố đi bộ đang cấm hoàn toàn phương tiện vào cuối tuần nên quận Hoàn Kiếm sẽ là khu vực được...

Petrovietnam thúc đẩy, mở rộng hợp tác với các đối tác Trung Đông

Petrovietnam thúc đẩy, mở rộng hợp tác với các đối tác Trung Đông | 03/11/2024 ...

Giải bóng đá công nhân, viên chức Việt Nam 2024: Đội Công đoàn Quảng Ninh giành Cúp vô địch

Chiều ngày 3/11, tại Hà Nội, Ban tổ chức Giải bóng đá công nhân, viên chức Việt Nam 2024 đã tổ chức lễ bế mạc và và trao giải thưởng cho các cầu thủ và đội tuyển xuất sắc. Giải bóng đá công nhân, viên chức Việt Nam 2024 do Tổng LĐLĐ Việt Nam, Liên...

Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050

(ĐCSVN) - Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định số 1320/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. ...

Mới nhất