Các nước Tây Phi quyết tâm “quay lưng”, ECOWAS gióng hồi chuông báo động nguy cơ tan rã

Người đứng đầu chính quyền quân sự ở Niger Abdourahamane Tchiani (trái) và Lãnh đạo lâm thời của Burkina Faso, Đại úy Ibrahim Traore (phải) tại hội nghị thượng đỉnh AES đầu tiên ở Niamey, Niger, ngày 6/7. (Nguồn: EPA)

Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh của khối ở thủ đô Abuja (Nigeria), Chủ tịch Ủy ban ECOWAS Omar Touray đánh giá, quyền tự do đi lại và thị trường chung 400 triệu dân là một trong những lợi ích chính của khối, song những lợi ích này sẽ bị đe dọa nếu Burkina Faso, Mali và Niger rời đi.

Bên cạnh đó, việc tài trợ các dự án kinh tế trị giá hơn 500 triệu USD ở 3 nước trên cũng có thể bị chấm dứt hoặc đình chỉ. Ông nhấn mạnh: “Xét đến những lợi ích này, rõ ràng là sự tan rã sẽ không chỉ cản trở quyền tự do đi lại và định cư của người dân, mà còn làm trầm trọng thêm tình trạng bất ổn trong khu vực”.

Theo ông Touray, việc Burkina Faso, Mali và Niger rời khỏi ECOWAS sẽ là đòn giáng mạnh vào hợp tác an ninh, đặc biệt là đối với lĩnh vực chia sẻ thông tin tình báo và tham gia cuộc chiến chống khủng bố trong khu vực.

Các nhà lãnh đạo ECOWAS đã tập trung tại hội nghị thượng đỉnh để thảo luận về AES, nơi quân đội nắm chính quyền sau các cuộc đảo chính tại Burkina Faso, Mali và Niger trong khoảng thời gian 2020 – 2023, đồng thời cắt đứt quan hệ quân sự và ngoại giao với các đồng minh khu vực cũng như các cường quốc phương Tây.

Cũng theo ông Touray, hội nghị sẽ đưa ra quyết định về lực lượng dự phòng chống khủng bố và tiền tệ khu vực.

Hiệp ước Liên minh các quốc gia Sahel (AES), ký hôm 6/7, nhấn mạnh quyết tâm “quay lưng” với ECOWAS của Burkina Faso, Mali và Niger.

Theo thông cáo sau cuộc họp, liên minh này đã trở thành một liên bang với khoảng 72 triệu dân, nhằm “tiến thêm một bước nữa hướng tới sự hội nhập sâu rộng hơn giữa các quốc gia thành viên”.

Phát biểu khai mạc cuộc họp, người đứng đầu chính quyền quân sự Niger, Tướng Abdourahamane Tiani, kêu gọi biến AES thành tổ chức thay thế cho bất kỳ nhóm khu vực nào bằng cách xây dựng “một cộng đồng các dân tộc có chủ quyền, tránh xa sự kiểm soát của các thế lực nước ngoài”.

Tướng Tiani cũng tuyên bố AES tạo thành nhóm tiểu khu vực hiệu quả duy nhất trong lĩnh vực chống khủng bố.

Quan hệ AES-ECOWAS xấu đi đáng kể sau cuộc đảo chính tại Niger ngày 26/7 năm ngoái, đưa Tướng Tiani lên nắm quyền. Các lệnh trừng phạt của ECOWAS đã được dỡ bỏ vào tháng 2 năm nay, nhưng mối quan hệ giữa hai bên vẫn đóng băng, bất chấp lời kêu gọi từ một số tổng thống trong khu vực để nối lại đối thoại.