FAB-1500 – bom dẫn đường mới cải tiến từ thời Liên Xô
Từ tháng 9 năm ngoái, các blogger quân sự Nga đã bắt đầu đề cập đến FAB-1500 khi độ chính xác của loại bom này vẫn trong quá trình thử nghiệm. Fighterbomber – một đơn vị thân cận với quân đội Nga – lưu ý rằng sau nhiều tháng thử nghiệm và sai sót, lần đầu tiên một quả FAB-1500 đã bắn trúng chính xác mục tiêu chiến đấu.
Nhờ sự hỗ trợ của hệ thống cánh mới được thêm vào kết hợp với hệ thống định vị, bom dẫn đường FAB-1500 có khả năng tăng tầm bắn và độ chính xác cao. Gần một nửa khối lượng 1,5 tấn trong FAB-1500 là chất nổ mạnh. Bom được các máy bay chiến đấu phóng từ độ cao khoảng 60 – 70 km, ngoài tầm bắn của hầu hết lực lượng phòng không Ukraine.
Một quả bom dẫn đường với hệ thống cánh bên dưới một chiếc Su-34. Ảnh: Không quân Nga
Nga sử dụng FAB-1500 như một công cụ nhằm san phẳng hệ thống phòng thủ của Ukraine. Theo ông Joseph Trevithick, người viết về quá trình phát triển bom cho TheWarZone, những quả bom này đem lại phương án tấn công tầm xa mới và có sức tàn phá lớn cho nhiều máy bay phản lực chiến thuật của Nga, đồng thời giúp phi công tránh xa hệ thống phòng thủ của kẻ địch.
Những video gần đây về chiến tuyến ở khu vực Donetsk đã cho thấy sức mạnh to lớn của những quả bom FAB-1500 khi chúng tấn công các nhà máy và các tòa tháp – những nơi mà quân Ukraine phối hợp phòng thủ.
Một người lính thuộc Lữ đoàn không vận số 46 của Ukraine cho biết lực lượng Nga đã tấn công thị trấn tiền tuyến Krasnohorivka ở Donetsk quyết liệt hơn hơn và bắt đầu sử dụng các khí tài của lực lượng không quân, đặc biệt là bom FAB-1500. Loại bom này gây áp lực rất lớn lên tinh thần của binh lính Ukraine.
Theo người lính này, mức độ thiệt hại do FAB-1500 gây ra là rất nghiêm trọng. Các binh lính Ukraine hiện tại ít nhiều đã quen với FAB-500, nhưng FAB-1500 thì quá kinh khủng với họ và không phải ai cũng có thể chịu được.
Việc sử dụng bom FAB đã trở thành một yếu tố quan trọng trong cuộc tấn công của Nga ở khu vực Donetsk, đặc biệt là trong việc san bằng các tuyến phòng thủ của Ukraine quanh Avdiivka, vốn đã thất thủ vào tháng 2.
Phát ngôn viên Yury Ihnat của lực lượng không quân Ukraine cho biết: “Trước và trong trận chiến Avdiivka, Nga đã phóng hàng trăm quả bom chỉ trong vài ngày. Chỉ trong 48 giờ, có tới 250 quả trong số đó được phóng theo hướng Avdiivka”.
Chi phí rẻ nhờ nguồn cung khổng lồ
Thời Liên Xô, FAB-1500 là loại mạnh nhất trong dòng “bom ngu” (bom không dẫn đường). Tại một nhà máy của Tổng công ty Tên lửa chiến thuật (KTRV) của Nga gần Moscow, loại bom này đang được cải biến thành phiên bản tên lửa chi phí thấp nhưng sức công phá cao.
Bên trong một tòa nhà bị hư hại do pháo kích ở Donetsk. Ảnh: AFP
Nhà nghiên cứu cấp cao Justin Bronk tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia ở London (Anh) cho biết mặc dù Nga gặp khó khăn trong việc sản xuất bộ cánh cho FAB-1500, nhưng bù lại họ có lợi thế sở hữu số lượng lớn thuốc nổ cơ bản, tạo ra nguồn hỏa lực mạnh mẽ tăng thương vong cho Ukraine.
Theo ông Bronk, chi phí sản xuất FAB-1500 thấp hơn nhiều so với chi phí hàng triệu USD cho một tên lửa. “So với một tên lửa, bom chỉ có giá một xu”, ông nhận xét.
Tháng 1 vừa rồi, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu đã tham quan nhà máy này, nơi các hệ thống cánh đang được phát triển cho bom FAB-1500. KTRV cho biết những quả bom rơi tự do cũ đã được cải tiến thành bom dẫn đường có thể lướt tới mục tiêu.
Theo ông Bronk, việc Nga phát triển bom dẫn đường mới đã giúp lực lượng không quân chiến thuật của nước này tạo nhiều lợi thế hơn trên chiến trường. Giám đốc nhà máy tự hào báo cáo với ông Shoigu rằng năng suất sản xuất bom dẫn đường mới đã tăng 40% do nhà máy chuyển sang hoạt động 24/7.
Bế tắc cho lực lượng phòng không Ukraine
Ông Bronk lưu ý rằng bom FAB cải tiến chỉ có thể được sử dụng để tấn công các mục tiêu cố định. Nhưng nhược điểm này dường như không gây bất lợi cho quân Nga vì họ thường biết rõ các vị trí phòng thủ chính của Ukraine trên mặt trận phía đông.
Tuy nhiên, các máy bay Nga phóng những quả bom FAB-1500 không phải là bất khả xâm phạm. Những tuần gần đây, không quân Ukraine tuyên bố đã bắn hạ một số máy bay chiến đấu Su-34. Nhưng với các máy bay cách xa khoảng 70 km, hầu hết lực lượng phòng không Ukraine không có đủ tầm để bắn hạ chúng.
“Lực lượng phòng không của chúng tôi ngày càng mạnh hơn nhưng vẫn chưa đủ. Mục tiêu của Nga không chỉ là đánh vào các vị trí tiền tuyến. Bom dẫn đường của họ còn bay xa hơn về phía sau quân phòng thủ để đánh vào các cơ sở đạn dược và sở chỉ huy hậu cần”, phát ngôn viên Ihnat nói.
Ông Ihnat cho biết, với sự tham gia của bom FAB-1500 trên chiến trường, các máy bay ném bom tấn công Su-35 và Su-34 của Nga sẽ không cần phải tiếp cận gần mục tiêu nữa. “Tuy nhiên, nếu chúng tôi có thêm lực lượng phòng không tầm xa, chúng tôi sẽ có thể hạ gục những máy bay phản lực này ở khoảng cách xa hơn từ tiền tuyến”, Ihnat nói thêm.
Kiểm tra bom lần cuối trước khi máy bay ném bom chiến đấu Su-34 cất cánh ngày 8/3. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga
Trong khi đó, ông Bronk cho rằng tổ hợp Patriot của Mỹ gần như là lực lượng phòng thủ duy nhất có tầm bắn đủ để chống lại FAB-1500. Tuy nhiên quân Ukraine chỉ có số lượng Patriot hạn chế. Hơn nữa, các tên lửa mà Patriot sử dụng đang bị thiếu hụt do Quốc hội Mỹ trì hoãn gói viện trợ quân sự bổ sung cho Ukraine.
Các quan chức Ukraine hầu như hàng ngày đều yêu cầu cung cấp vũ khí phòng không tầm xa hơn để chống lại sức mạnh không quân Nga. Ngoài ra, máy bay chiến đấu F-16 mà các phi công Ukraine hiện đang huấn luyện khó có thể bay trên bầu trời Ukraine cho đến nửa cuối năm nay.
Trong khi đó, các lực lượng Ukraine ở tiền tuyến, đặc biệt là ở Donetsk, phải đối mặt với các cuộc không kích chớp nhoáng của Nga, đôi khi lên tới hơn 100 cuộc mỗi ngày, theo Bộ Tổng tham mưu Ukraine.
Tương tự như những lần sử dụng pháo binh dày đặc để tiêu diệu các vị trí của Ukraine trước đây, bây giờ lực lượng Nga đang sử dụng nguồn cung vô tận của những quả bom dẫn đường hạng nặng nhằm vô hiệu hóa hệ thống phòng thủ của Ukraine.
Hoài Phương (theo CNN)
