Chọn nguồn nước
Theo dự báo của Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn T.Ư, năm 2023 do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino nên nắng nóng, hạn hán, thiếu nước nghiêm trọng đã bắt đầu xuất hiện tại nhiều địa phương trong cả nước.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, để có nước đảm bảo vệ sinh, các gia đình có thể khử khuẩn nước nguồn bằng các biện pháp đơn giản. Các biện pháp này áp dụng cho những hộ gia đình chưa được cấp nước sạch hoặc trong trường hợp khẩn cấp (như lũ lụt, hạn hán) mà không có nước sạch để sử dụng.
Các gia đình có thể làm sạch nước nguồn bằng một số biện pháp đơn giản theo hướng dẫn của Bộ Y tế
Việc xử lý nước nhằm phòng chống các dịch, bệnh lây qua đường nước như tiêu chảy, tả, lỵ, thương hàn,…
Theo Bộ Y tế, trước tiên cần chọn nguồn nước giếng đào, nước giếng khoan để xử lý. Trong trường hợp không có nguồn nước ngầm, phải sử dụng nước ao hồ, sông suối, kênh rạch thì cần chọn những điểm có khả năng ít bị ô nhiễm nhất, cố gắng lấy nước càng xa bờ càng tốt.
Làm trong nước
Có nhiều cách làm trong nước, đơn giản nhất là dùng phèn chua hoặc lọc bằng vải sạch.
Làm trong bằng phèn chua, có thể dùng phèn chua với liều lượng 1 gam phèn chua (tương đương một miếng bằng khoảng nửa đốt ngón tay) cho 20 lít nước. Múc một gáo nước, hoà lượng phèn tương đương thể tích nước cần làm trong cho tan hết, cho vào dụng cụ chứa nước và khuấy đều, chờ khoảng 30 phút cho cặn lắng hết xuống đáy rồi gạn lấy nước trong.
Nếu không có phèn chua thì có thể dùng vải bông sạch để lọc nước, giữ lại các cặn bẩn, làm vài lần cho đến khi được nước trong, thay vải khi thấy cặn đọng nhiều.
Lưu ý, trong trường hợp phải sử dụng nguồn nước bề mặt quá đục hoặc nhiều phù sa cần lọc bỏ bớt phù sa bằng các lớp vải màn trước khi làm trong nước.
Khử trùng nước
Sau khi nước đã được làm trong, cần khử trùng nước bằng hóa chất hoặc đun sôi.
Nếu khử trùng nước bằng hóa chất thì dùng Cloramin B, được đóng gói dưới dạng viên. Hiện nay phổ biến nhất là viên Cloramin B 0,25g hoặc viên Aquatabs 67mg cho khử trùng nước trong chum, vại, lu, xô, chậu hoặc bể chứa nhỏ. Một viên Cloramin B 0,25g có thể khử trùng được 25 lít nước trong, một viên Aquatabs 67mg có thể khử trùng được 20 lít nước trong.
Đối với nguồn nước cấp cho tập thể hoặc nhiều hộ gia đình sử dụng cần khử trùng bằng hoá chất bột (thường là Cloramin B loại 27% clo hoạt tính, Clorua vôi) và phải do cán bộ y tế chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện.
Viên Cloramin B 0,25g cho 1 viên Cloramin B 0,25g vào thùng đựng 25 lít nước đã được làm trong, khuấy đều, đậy nắp, chờ 30 phút sau có thể sử dụng làm nước sinh hoạt được.
Viên Aquatabs 67mg: cho 1 viên Aquatabs 67mg vào thùng đựng 20 lít nước đã được làm trong, khuấy đều, đậy nắp chờ 30 phút có thể sử dụng được.
Khử trùng bằng hóa chất bột thường được sử dụng khử trùng lượng nước cấp lớn. Lượng bột cần dùng được tính toán trên cơ sở nồng độ yêu cầu là 10 mg Cloramin hoạt tính trong l lít nước.
Bộ Y tế lưu ý, nước đã được khử trùng có thể sử dụng cho mục đích sinh hoạt. Tuy nhiên nước này vẫn phải đun sôi mới uống được.
Không tiến hành khử trùng đồng thời với đánh phèn vì phèn làm mất tác dụng khử trùng của clo. Sau khi khử trùng ngửi thấy mùi clo thì việc khử trùng mới có tác dụng.
Nếu lỡ cho quá nhiều clo thì mở nắp, chờ thêm nửa giờ hoặc một giờ nữa cho bớt mùi rồi mới sử dụng.
Việc khử trùng nước bằng hóa chất bột cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của các cán bộ y tế có chuyên môn Trước khi tiến hành khử trùng cần kiểm tra hạn sử dụng của hóa chất, nên sử dụng hóa chất còn hạn sử dụng để đảm bảo liều lượng và hiệu quả khử trùng.
Đun sôi nước
Chỉ sử dụng nước để uống trực tiếp sau khi đã đun sôi. Nước sau khi đun sôi không được để quá lâu, nên thường xuyên đun nước mới hàng ngày để uống.
Trong trường hợp không có hóa chất khử trùng, chỉ ăn uống nước đã đun sôi kỹ, không ăn các loại rau sống rửa bằng nước chưa khử trùng.
Sử dụng các thiết bị lọc nước
Ngoài các biện pháp xử lý nước như trên, hộ gia đình có thể sử dụng thêm thiết bị lọc để xử lý nước. Hiệu quả lọc nước của thiết bị phụ thuộc vào chất lượng nước đầu vào, công nghệ lọc, tình trạng và chất lượng của thiết bị lọc, thời gian sử dụng… Hiện nay có nhiều loại thiết bị lọc nước của nhiều hãng với các loại công nghệ khác nhau. Nên sử dụng những thiết bị đã được kiểm tra của các cơ quan chức năng, đồng thời tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để đảm bảo hiệu quả lọc nước.
Lưu ý, nước đầu vào của các thiết bị lọc phải được làm trong, không dùng trực tiếp nước mặt từ ao hồ, sông suối, kênh rạch… để tránh tắc thiết bị lọc.
