Bộ Tài chính muốn sửa đổi, bổ sung những “khoảng trống” của Luật Thuế TNDN

Những kết quả quan trọng và cả những “khoảng trống” của Luật Thuế TNDN

Bộ Tài chính vừa có Công văn số 5949/BTC-CST gửi các Bộ, ngành, cơ quan liên quan để lấy ý kiến hồ sơ dự án Luật TNDN. Dự án này dự kiến sẽ được cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XV (tháng 10.2024) và được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV (tháng 5.2025).

Theo Bộ Tài chính, sau hơn 15 năm thực hiện, Luật Thuế TNDN hiện hành đã đi vào cuộc sống, tác động tích cực đến nhiều mặt kinh tế xã hội. Luật đã được hoàn thiện đúng định hướng cải cách hệ thống thuế, phí và lệ phí; góp phần quan trọng trong việc tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, đảm bảo công bằng trong cạnh tranh giữa các doanh nghiệp.

Việc áp dụng các chính sách ưu đãi thuế TNDN cùng với các biện pháp cải cách có liên quan khác đã góp phần cải thiện môi trường đầu tư trong nước, đặc biệt trong việc thu hút nguồn vốn cho phát triển kinh tế xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, thực tế triển khai Luật thuế TNDN cũng bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Pháp luật về thuế TNDN đang bộc lộ “khoảng trống” trong điều chỉnh các vấn đề thuế mới phát sinh trong quá trình hợp tác quốc tế như chống xói mòn nguồn thu và chuyển lợi nhuận; thuế tối thiểu toàn cầu…

Điều này cho thấy việc sửa đổi Luật Thuế TNDN rất cần thiết trong thời điểm hiện nay để thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về cải cách hệ thống chính sách thuế nói chung, thuế TNDN nói riêng, mặt khác khắc phục các bất cập, chồng chéo; cũng như có giải pháp phù hợp khắc phục tình trạng chuyển giá, phòng chống trốn thuế, thất thu thuế, hạn chế hiệu quả các hành vi dịch chuyển lợi nhuận làm xói mòn cơ sở thuế.

Dự kiến nhiều sắc thuế sẽ được miễn, giảm, ưu đãi

Dự án Luật Thuế TNDN sửa đổi gồm 5 chương, 25 điều, bao gồm các nội dung về căn cứ và phương pháp tính thuế; ưu đãi thuế TNDN; bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu…

Đối với những nội dung sửa đổi, bổ sung, dự thảo đã bám sát 7 nhóm chính sách tại hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế TNDN đã được Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội đồng ý thông qua, gồm: Hoàn thiện quy định liên quan đến người nộp thuế và thu nhập chịu thuế TNDN: hoàn thiện quy định về các khoản thu nhập được miễn thuế TNDN: hoàn thiện quy định liên quan đến định các khoản được trừ và không được trừ; điều chỉnh thuế suất thuế TNDN đối với một số nhóm đối tượng phù hợp với bối cảnh mới; hoàn thiện các quy định về ưu đãi thuế TNDN; áp dụng thuế TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế.

Để thống nhất với việc bổ sung quy định về áp dụng thuế TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi quy định về phạm vi điều chỉnh tại Điều 1 dự thảo theo hướng “quy định về người nộp thuế, thu nhập chịu thuế, thu nhập được miễn thuế, căn cứ tính thuế, phương pháp tính thuế và ưu đãi thuế TNDN, thuế TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu”.

Về người nộp thuế, dự thảo đề xuất bổ sung quy định chi tiết đối tượng nộp thuế là DN, đơn vị sự nghiệp trên cơ sở luật hóa quy định đang được thực hiện ổn định tại các văn bản dưới luật; quy định rõ thu nhập chịu thuế phát sinh tại Việt Nam đối với DN nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, bao gồm cả thu nhập từ hoạt động cung cấp hàng hóa, dịch vụ theo các hình thức kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng công nghệ số, không phụ thuộc vào địa điểm tiến hành kinh doanh. Bổ sung quy định tuân thủ điều ước quốc tế trong trường hợp điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia có quy định khác về cơ sở thường trú nhằm thực hiện các cam kết; bổ sung quy định DN thuộc diện áp dụng thuế TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu là người nộp thuế TNDN.

Một nội dung đáng chú ý khác tại dự thảo đó là quy định về thu nhập chịu thuế. Theo cơ quan soạn thảo, để thống nhất với đề xuất bổ sung quy định về người nộp thuế, đồng thời luật hóa các văn bản dưới luật, dự thảo quy định chi tiết các khoản thu nhập khác, bao gồm: thu nhập từ chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng chứng khoán; thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, từ chuyển nhượng bất động sản của DN kinh doanh bất động sản; thu nhập từ chuyển nhượng dự án đầu tư; thu nhập từ chuyển nhượng, cho thuê, thanh lý tài sản (trừ bất động sản) và các loại giấy tờ có giá…

Dự thảo cũng bổ sung quy định về thu nhập chịu thuế phát sinh tại Việt Nam của DN nước ngoài có cơ sở thường trú tại Việt Nam và của DN nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam mà không phụ thuộc vào địa điểm kinh doanh; sửa đổi quy định về việc nộp thuế với khoản thu nhập của DN Việt Nam đầu tư ra nước ngoài.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng bổ sung, sửa đổi các quy định liên quan đến thu nhập được miễn thuế, trong đó bổ sung quy định về thời gian miễn thuế tối đa không quá 3 năm đối với thu nhập từ thực hiện hợp đồng nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, thu nhập từ bán sản phẩm làm ra từ công nghệ mới lần đầu tiên áp dụng tại Việt nam; Bổ sung quy định thu nhập miễn thuế của doanh nghiệp từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp có từ 30% số lao động bình quân trong năm trở lên là người khuyết tật, người sau cai nghiện, người nhiễm virus HIV/AIDS; Bổ sung thu nhập của doanh nghiệp từ hoạt động dạy nghề dành riêng cho người đang cai nghiện, người sau cai nghiện… vào thu nhập được miễn thuế.

Bổ sung quy định áp dụng thuế suất ưu đãi 15% đối với thu nhập của các cơ quan báo chí từ các hoạt động báo chí khác ngoài báo in. Riêng báo in tiếp tục áp dụng mức 10% như quy định hiện hành.

Đồng thời, bổ sung thêm 4 khoản thu nhập được miễn thuế gồm: (1) Thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ các – bon và chuyển nhượng trái phiếu xanh lần đầu sau khi được phát hành; (2) Khoản hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước, khoản bồi thường của nhà nước theo quy định của pháp luật; (3) Khoản chênh lệch do đánh giá lại tài sản để cổ phần hóa, đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp do nhà nước giữ 100% vốn điều lệ; (4) Thu nhập của đơn vị sự nghiệp công lập từ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công…