Bộ Công thương không đề xuất thí điểm quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá thế hệ mới

Chiều 11/11, tham gia chất vấn trong lĩnh vực y tế, đại biểu Lê Hoàng Anh – Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai thông tin, theo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm phòng, chống ma túy (Bộ Công an), tình trạng tẩm ướp ma túy trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá thế hệ mới tăng rất mạnh và khó phát hiện và Cục đồng tình cấm sản xuất, nhập khẩu, phân phối và quảng cáo các loại thuốc lá này. Tuy nhiên, Bộ Công thương muốn thí điểm để quản lý tốt hơn.

Ngoài ra, đại biểu cũng nêu rằng đã có không ít cử tri phản ánh nhiều nhóm lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá đang tích cực vận động để duy trì thử nghiệm quản lý các sản phẩm thuốc lá này. Bên cạnh trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc tham mưu như thế nào. Đại biểu Lê Hoàng Anh cũng đặt câu hỏi này đến Bộ trưởng Bộ Công Thương.

Phát biểu về vấn đề thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, kinh doanh thuốc lá là ngành kinh doanh có điều kiện, được quy định rõ trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật có liên quan. Tuy nhiên, thuốc lá thế hệ mới gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được định nghĩa trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật. Do vậy, trong thời gian dài vừa qua, chúng ta có khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý nhà nước đối với loại hình sản phẩm này.

Từ những năm 2019, 2020, do thiếu công cụ quản lý thuốc lá công nghệ mới trong khi các sản phẩm này đã len lỏi, phát triển mạnh trên thị trường, Bộ Công Thương lúc bấy giờ đã đề xuất Chính phủ và được Chính phủ khóa trước xây dựng đề án thí điểm quản lý loại hình thuốc lá này. Khi lấy ý kiến của bộ, ngành, nhiều bộ, ngành đồng thuận với đề xuất của Bộ Công Thương, chỉ đạo của Chính phủ, nhưng cũng có những bộ, ngành phản đối, đặc biệt là Bộ Y tế, với quan điểm rằng đó là sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Bộ trưởng Bộ Công Thương nêu rõ, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Bộ Công Thương đã đồng ý với đề xuất này của Bộ Y tế, thống nhất rằng đây là sản phẩm có hại cho sức khỏe, phải sớm có khung khổ pháp lý để cấm sản phẩm này. Bộ Công Thương và cá nhân Bộ trưởng không đề xuất tiếp tục thí điểm đề án này. Thực tế, thời gian qua, Bộ Công Thương luôn từ chối cấp phép kinh doanh, cấp đăng ký thông báo cho website thương mại điện tử kinh doanh thuốc lá thế hệ mới. Đồng thời, Bộ đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra và xử lý hàng trăm vụ việc đối với việc kinh doanh sản phẩm này.

Bộ trưởng Bộ Công Thương đề xuất Quốc hội, Chính phủ sớm ban hành chính sách, hoàn thiện khung pháp lý để quản lý chặt chẽ, rõ ràng đối với loại sản phẩm này. Trong khi chưa sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Công Thương sẽ chỉ đạo Quản lý thị trường phối hợp với cơ quan chức năng, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buôn bán, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, phối hợp chặt chẽ lực lượng chức năng để tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Bộ trưởng cũng lưu ý, nguồn hàng sản phẩm này chủ yếu do nhập lậu, nên các lực lượng chức năng cần ngăn chặn tốt ngay từ các cửa khẩu, biên giới.

Có nên đề xuất cấm lưu hành thuốc lá điện tử tại thị trường Việt Nam ngay trong nghị quyết Kỳ họp thứ 8?

Theo đại biểu Trần Khánh Thu – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình, do thuốc lá điện tử có thể trộn thêm các chất khác nhau như ma túy, gây hoang tưởng, ảo giác nên không chỉ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, tinh thần của thanh thiếu niên mà còn gây nên những lệch chuẩn về lối sống, thậm chí tác động tiêu cực đến sức khỏe sinh sản và chất lượng sống của nòi giống.

Trong khi đó, ngay trong kỳ họp này Quốc hội sẽ thông qua một số luật sửa đổi và Nghị quyết chương trình mục tiêu phòng, chống ma túy. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết có tham mưu Chính phủ trình Quốc hội đề xuất cấm lưu hành thuốc lá điện tử tại thị trường Việt Nam ngay trong nghị quyết Kỳ họp này không?

Tuy nhiên, tham gia tranh luận tại Nghị trường, đại biểu Tạ Văn Hạ – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam cho biết, hiện nay, trên thị trường đang xuất hiện thuốc lá thế hệ mới là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Tuy nhiên, hai loại thuốc này chưa được nhận diện trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Theo đại biểu Tạ Văn Hạ, thuốc lá điện tử là dung dịch dễ được pha chế các chất gây nghiện vào trong đó. Do đó, cần phòng chống để không ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân. Việc nghiên cứu cấm hay không cấm thuốc lá thế hệ mới là phải có cơ sở. Nếu cấm thì cấm sản xuất, nhập khẩu hay cấm người hút lá điện tử, thuốc lá nung nóng? Và nếu có phát hiện người hút các loại thuốc lá trên thì xử phạt hình sự hay hành chính? Những nội dung này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng và phải có đủ luận chứng khoa học để cấm.