Ngày 18/8/2023, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Quy định số 117-QĐ/TW về việc xin lỗi và phục hồi quyền lợi của tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan, theo đó quy định rõ nguyên tắc, trách nhiệm, trình tự, thủ tục xin lỗi và phục hồi quyền lợi của tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan. Điều này khẳng định tinh thần dám làm, dám chịu trách nhiệm và đầy tính nhân văn của Đảng đối với những trường hợp bị xử lý kỷ luật oan.
Theo Quy định số 117-QĐ/TW ngày 18/8/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, kỷ luật oan là việc tổ chức Đảng, đảng viên không vi phạm chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước nhưng tổ chức đảng có thẩm quyền kết luận có vi phạm và thi hành kỷ luật. Do vậy xin lỗi tổ chức đảng, đảng viên bị kỷ luật oan là việc tổ chức đảng đã quyết định kỷ luật oan tổ chức xin lỗi và cải chính công khai đối với tổ chức đảng, đảng viên bị kỷ luật oan. Tổ chức đảng, cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội có thẩm quyền phục hồi quyền lợi chính đáng, hợp pháp của tổ chức đảng phải thực hiện phục hồi quyền lợi của tổ chức đảng, đảng viên bị kỷ luật oan. Do vậy, Ban Chấp hành Trung ương yêu cầu, việc thực hiện xin lỗi và phục hồi quyền lợi đối với tổ chức đảng, đảng viên bị kỷ luật oan phải kịp thời, công khai, khách quan. Tổ chức đảng đã quyết định kỷ luật oan chịu trách nhiệm tổ chức xin lỗi và phục hồi quyền lợi… Song chỉ thực hiện xin lỗi, phục hồi quyền lợi của tổ chức đảng, đảng viên bị kỷ luật oan một lần khi có kết luận hoặc quyết định của cấp có thẩm quyền xác định kỷ luật oan. Đồng thời không xin lỗi và phục hồi quyền lợi đối với đảng viên sau khi bị kỷ luật oan đã không giữ được tư cách, phẩm chất, tiêu chuẩn đảng viên hoặc vi phạm bị kỷ luật. Đảng viên nhận lỗi thay cho người khác dẫn đến bị kỷ luật oan; Từ chối việc xin lỗi và phục hồi quyền lợi; Tự ý bỏ sinh hoạt đảng…
Cùng với đó, tổ chức đảng đã quyết định kỷ luật oan phải chủ động, kịp thời báo cáo ban thường vụ cấp ủy, ủy ban kiểm tra cấp trên trực tiếp; phối hợp với tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện xin lỗi và phục hồi quyền lợi của tổ chức đảng, đảng viên; quyết định bãi bỏ, thu hồi quyết định kỷ luật oan… Đảng viên bị kỷ luật oan đã qua đời, tòa án tuyên bố mất tích, mất năng lực hành vi dân sự thì tổ chức Đảng quyết định kỷ luật oan tổ chức xin lỗi đối với thân nhân đảng viên. Cùng với việc xin lỗi, phục hồi quyền lợi, những tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan sẽ được bồi thường về vật chất và các lợi ích hợp pháp theo quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.
Để có cơ sở xin lỗi và phục hồi quyền lợi, các tổ chức Đảng có thẩm quyền xác định tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan phải có kết luận hoặc quyết định về việc kỷ luật oan. Kết luận, quyết định, bản án của cơ quan pháp luật xác định đảng viên bị điều tra, truy tố, xét xử oan dẫn đến tổ chức Đảng quyết định kỷ luật oan cũng là một trong những căn cứ để thực hiện việc xin lỗi, phục hồi quyền lợi đối với tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan. Ngay sau khi ban hành kết luận, quyết định xác định việc kỷ luật oan thì tổ chức Đảng phải gửi văn bản đến tổ chức, cá nhân liên quan theo quy định. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được kết luận, quyết định của cấp có thẩm quyền thì tổ chức, đảng viên bị kỷ luật oan gửi văn bản đề nghị xin lỗi, phục hồi quyền lợi đến tổ chức Đảng đã quyết định kỷ luật oan. Trong thời hạn 60 ngày, kể từ ngày nhận được kết luận, quyết định về việc đã kỷ luật oan thì tổ chức Đảng đã quyết định kỷ luật oan có trách nhiệm thông báo bằng văn bản đến tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan (hoặc thân nhân đảng viên) về việc tổ chức xin lỗi và phục hồi quyền lợi. Thu hồi, bãi bỏ quyết định kỷ luật oan; đồng thời gửi đến cơ quan, tổ chức nơi đảng viên đang công tác, sinh hoạt để thu hồi, xóa bỏ quyết định kỷ luật hành chính, kỷ luật đoàn thể đối với đảng viên (nếu có). Phục hồi quyền lợi hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền phục hồi quyền lợi của tổ chức, đảng viên bị kỷ luật oan. Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đề nghị của tổ chức Đảng quyết định kỷ luật oan thì cơ quan có thẩm quyền thực hiện phục hồi quyền lợi của tổ chức, đảng viên theo quy định…
Đại diện tổ chức Đảng cấp trên trực tiếp của tổ chức Đảng đã quyết định phải tổ chức và chủ trì hội nghị công khai xin lỗi tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan, để công bố quyết định bãi bỏ quyết định kỷ luật oan; quyết định khôi phục hoạt động đối với tổ chức đảng bị kỷ luật giải tán; quyết định phục hồi đảng tịch đối với đảng viên bị kỷ luật khai trừ hoặc bị xóa tên đảng viên do bị kỷ luật oan; quyết định phục hồi vị trí việc làm, chức danh, chức vụ lãnh đạo và các quyền lợi liên quan (nếu có). Chủ thể tổ chức xin lỗi ghi biên bản hội nghị và gửi báo cáo đến tổ chức Đảng giải quyết, xác định kỷ luật oan trong thời hạn 5 ngày, kể từ ngày kết thúc hội nghị. Tổ chức đã quyết định kỷ luật oan phải gởi nội dung xin lỗi gửi các tổ chức Đảng trực thuộc; đăng công khai trên báo chí của địa phương, trang thông tin điện tử (nếu có) của cấp ủy cơ quan, đơn vị nơi tổ chức Đảng, đảng viên đã bị kỷ luật oan, nơi đang cư trú hoặc làm việc.
Việc phục hồi quyền lợi đối với tổ chức Đảng, Quy định 117 nêu rõ: Tổ chức đảng bị kỷ luật khiển trách, cảnh cáo thì tổ chức Đảng có thẩm quyền chỉ đạo xem xét lại việc đánh giá phân loại hằng năm và nhiệm kỳ; xem xét việc xếp loại danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng định kỳ, đột xuất (nếu có). Tổ chức Đảng bị kỷ luật giải tán thì tổ chức Đảng có thẩm quyền chỉ đạo việc thành lập lại, chỉ định nhân sự cấp ủy lâm thời, chỉ đạo việc tổ chức đại hội cấp ủy theo quy định (nếu có đủ điều kiện). Tổ chức đảng đã kết thúc hoạt động, giải thể, chuyển giao, chia tách, sáp nhập thì tổ chức Đảng có thẩm quyền chỉ đạo việc xem xét, đánh giá phân loại hàng năm và nhiệm kỳ; xem xét lại xếp loại danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng định kỳ, đột xuất (nếu có) và thông báo cho tổ chức Đảng kế thừa, tiếp nhận tổ chức Đảng đó. Đối với đảng viên: Đảng viên bị kỷ luật khiển trách, cảnh cáo thì được phục hồi lại các quyền lợi đã bị ảnh hưởng theo quy định (nhận xét, đánh giá, điều kiện quy hoạch, bổ nhiệm, nâng lương, khen thưởng…). Đảng viên bị kỷ luật cách chức hoặc cho thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm (nếu có)… thì tổ chức Đảng có thẩm quyền căn cứ tiêu chuẩn, điều kiện, tình hình thực tế của cơ quan, địa phương, đơn vị để xem xét phục hồi chức vụ hoặc bố trí vào vị trí công tác, chức vụ tương đương. Đảng viên bị kỷ luật khai trừ hoặc đã ra khỏi Đảng thì tổ chức Đảng có thẩm quyền phục hồi đảng tịch, phục hồi quyền đảng viên hoặc công nhận là đảng viên (nếu cá nhân có đơn). Tuổi đảng được tính liên tục trong cả thời gian bị kỷ luật oan (trường hợp bị kỷ luật khai trừ). Cơ quan, đơn vị căn cứ tình hình thực tế để bố trí vị trí công tác phù hợp, nếu không đủ tiêu chuẩn, điều kiện để bố trí công tác thì được nghỉ công tác và hưởng các chế độ, chính sách theo quy định. Tổ chức Đảng, cơ quan có thẩm quyền giải quyết, phục hồi quyền lợi hợp pháp cho đảng viên trong việc cử đi học tập, đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung quy hoạch, giới thiệu ứng cử, đề cử, bổ nhiệm, tiền lương theo ngạch, bậc, chức vụ, chức danh và phụ cấp lương (nếu có); phong, xét tặng hoặc truy tặng danh hiệu thi đua, khen thưởng theo quy định…
Sinh thời, Bác Hồ kính yêu có viết lá thư gửi Ủy ban nhân dân các kỳ, tỉnh, huyện và làng, trong thư Người viết: “Chúng ta không sợ sai lầm, nhưng đã nhận biết sai lầm thì phải ra sức sửa chữa”. Công cuộc xây dựng chỉnh đốn Đảng của Đảng ta đã và đang được nhiều kết quả tích cực, nhiều tổ chức Đảng, đảng viên suy thoái, biến chất đã bị xử lý nghiêm minh theo quy định của Đảng và pháp luật, qua đó ngày càng củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân đối với Đảng. Song quá trình thực hiện, chắc chắn không thể tránh được những trường hợp oan sai, Đảng ta đã không ngần ngại nhìn nhận và thể hiện trách nhiệm của mình khi để xảy ra sai sót dẫn đến oan sai đồng chí, đồng đội. Quy định 117 ra đời, thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm dám làm, dám chịu trách nhiệm, đầy tính nhân văn của Đảng ta. Đây cũng là sự khẳng định lời Bác dạy năm xưa vẫn còn nguyên giá trị cho đến hôm nay và mai sau mà Đảng ta luôn luôn ghi nhớ và làm theo.
