Powered by Techcity

Tín ngưỡng thờ Po Cei Khai Mâh Bingu của người Chăm

Cộng đồng người Chăm thị trấn Lạc Tánh, huyện Tánh Linh tổ chức lễ cúng cho Po Cei Khai Mâh Bingu trên núi theo định kỳ từ 3 – 5 năm/lần. Việc thờ cúng Po Cei Khai Mâh Bingu nhằm mục đích cầu mong thần phù hộ cho cuộc sống dân làng ấm no và hạnh phúc.

Di tích đền thờ Po Cei Khai Mâh Bingu

Vị trí di tích đền thờ Po Cei Khai Mâh Bingu nằm trong khu rừng (Kalong) thuộc địa phận huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận. Theo ông Thông Dừa (35 tuổi) một chức sắc Pajau cho biết: Po Cei Khai Mâh Bingu là con trai của Po Haniim Par. Khu thờ Po Cei Khai Mâh Bingu là một ngôi mộ được đắp bằng cát. Xung quanh ngôi mộ là hệ thống vòng thành được làm bằng những viên đá xếp chồng lên nhau cao khoảng 50cm. Hệ thống vòng thành bằng đá gồm có 2 lớp, bên trong được phân chia ra thành khu vực như sau:

Khu vực nhà bếp (ở phía Tây Nam): Dùng làm nơi bảo quản lương thực thực phẩm và chế biến thức ăn để dâng lễ vật cúng cho thần linh. Khu vực thờ thần sấm sét (ở phía Đông), đền thờ thần sấm sét được xây bằng những viên đá xếp chồng lên nhau. Khu vực thờ thần sấm sét do các chức việc (Halau Balang) phụ trách việc cúng kính.

h-3.jpg

Khu vực dành cho bộ phận chức việc (ở phía Đông Nam), các Halau Balang ngồi tập trung tại một khu vực riêng gần lối ra vào đối diện với khu vực nhà bếp. Họ có nhiệm vụ bảo vệ, kiểm soát các lễ vật người dân mang đến cúng lễ và khu vực trung tâm, là nơi có ngôi đắp bằng cát và lễ vật dâng cho thần linh. Ở vị trí trung tâm chỉ dành các chức sắc Acar, Maduen, Ka-ing, Kadhar, Pajau, người múa lễ và ban nhạc lễ. Người dân chỉ bước vào khu vực trung tâm khi dâng lễ và khấn vái.

Ngoài hệ thống vòng thành đá làm không gian thờ chính, cách đó khoảng 1km còn có dấu tích thành lũy được xây dựng bằng những tảng đá xếp chồng lên nhau cao 1-2m có chiều dài khoảng 5 km. Theo ông Đồng Văn Long ở khu phố Chăm, thị trấn Lạc Tánh, huyện Tánh Linh cho biết, chức năng của thành lũy đá dùng để săn thú rừng.

h-4.jpg

Nghi lễ cúng Po Cei Khai Mâh Bingu

Theo người chủ trì nghi lễ, có thể phân chia nghi lễ cúng Po Cei Khai Mâh Bingu gồm có 3 nghi lễ chính: Nghi lễ Pa-mruai do chức sắc Po Acar làm chủ trì, nghi lễ Rija Harei do chức sắc Ka-ing và Maduen thực hiện và nghi lễ cúng Abu Rieng do chức sắc Kadhar và Pajau đảm nhận. Lần lượt các nghi lễ trên được tiến hành liên tục và kéo dài từ chiều tối cho đến sáng sớm ngày hôm sau.

h-1.jpg

Nghi lễ Pa-mruai

Các chức sắc Acar ngồi ở hướng Nam đối diện với ngôi mộ được đắp bằng cát, vị chức sắc có hàng giáo phẩm cao nhất là ông Imâm. Trước mặt của ông Imâm đặt một chén lửa than để đốt trầm. Khi ông Imâm bắt đầu đọc kinh bằng tiếng Ả Rập thì các chức sắc Acar cùng đồng thanh xướng kinh. Công việc của chức sắc Acar chỉ đọc kinh hành lễ không có dâng lễ vật. Trong lúc, các Acar đọc kinh người dân chấp tay khấn vái, cầu mong những điều tốt đẹp trong cuộc sống, cầu cho mưa thuận gió hòa, gia đình bình an và hạnh phúc. Nhiệm vụ của chức sắc Acar chỉ thực hiện nghi lễ Pa-mruai. Họ có một bàn tổ riêng trong khu vực thờ cúng Po Cei Khai Mâh Bingu. Tại bàn tổ của chức sắc Acar có đặt 1 nải chuối, khay trầu cau, trái cây, bánh ngọt và ấm nước trà.

Nghi lễ Rija Harei

Tại lễ cúng Po Cei Khai Mâh Bingu chức sắc Maduen thỉnh mời thần linh, vừa vỗ trống Baranâng vừa hát về truyền thuyết các vị thần. Chức sắc Ka-ing rót rượu mời thần và múa lễ chính. Ban nhạc lễ gồm có trống Ginăng, kèn Saranai và chiêng hòa tấu với nhau để cho ông Ka-ing múa. Ngoài ra, còn có một ban nhạc lễ của người Churu tham gia gồm một cái trống (dùng để vỗ giữ nhịp bằng tay không dùng cây dùi gõ như trống Ginăng của người Chăm), lục lạc (grong) và kèn Kabot (kèn bầu).

Đạo cụ của ông Ka-ing trong nghi lễ Rija Harei chỉ có khăn tay màu đỏ, quạt giấy và cây roi mây. Trong suốt cuộc lễ ông Ka-ing múa di chuyển lui về phía sau và tiến về phía trước động tác tay khoan thai, chân bước nhẹ nhàng theo nhịp điệu tiếng trống Ginăng của ban nhạc lễ. Tuy nhiên, khi thần nhập hồn vào ông Ka-ing, toàn thân run lên, ông Ka-ing lấy cây ná và cây chà gạc xông lên khói trầm. Hai binh khí này, Po Cei Khai Mâh Bingu sử dụng để đi rừng và săn bắt thú vật.

Lễ vật chính là một con dê được luộc chín xé nhỏ sắp đặt trên mâm làm bằng vỉ tre. Thịt dê được chia ra làm 2 mâm, bao gồm phần Patuei và phần kalai. Lễ vật mang theo của người dân có gà, trầu cau, trứng, rượu, trái cây và quả dừa khô… Bên cạnh đó, mỗi gia đình đi cúng lễ họ có mang theo một cái chiết (Ciét) đựng trang phục dành cho người quá cố và 1 cây roi mây.

Nghi lễ cúng Abu Rieng

Ngay sau khi các chức sắc Ka-ing và Maduen dâng lễ xong, các chức sắc ông Kadhar và Pajau tiếp tục sắp xếp lễ vật để dâng cúng. Lễ vật dâng cúng chính là 1 cặp gà thịt gà luộc, có 1 con gà trống và 1 con mái. Ngoài ra, còn có khay trầu cau, 2 quả trứng, 1 chén cơm (lisei hop), 10 chén canh, 4 chén cơm và 1 xị rượu.

Mở đầu nghi lễ chức sắc Kadhar đốt trầm khấn mời thần linh đến chứng kiến và nhận lễ vật. Nội dung lời khấn nói về mục đích của người dân đến dâng lễ và các lễ vật cúng cho thần linh. Thông qua việc dâng lễ, cầu xin các vị thần phù hộ độ trì, cầu cho mưa thuận gió hòa, cuộc sống người dân được bình an, ấm no và hạnh phúc. Khi cúng cho Po Cei Khai Mâh Bingu thì các chức sắc Kadhar và Pajau hát kể về tiểu sử và công đức của thần. Ông Kadhar vừa kéo đàn Kanyi vừa hát thánh ca, các chức sắc khác đồng thanh hát theo. Bài hát gần đến đoạn cuối, các chức sắc và người dân xếp thành vòng tròn múa mừng di chuyển xung quanh ngôi mộ ngài cho đến khi kết thúc bài hát. Mọi người buộc khăn ngang lưng, chấp tay trên đầu khấn lạy thần và cầu mong những điều tốt đẹp đến với gia đình.

Sau phần cúng của làng, các gia đình sắp xếp lễ vật để dâng lên thần nhằm mục đích trả nợ theo lời hứa hoặc để khấn cầu thần phù hộ. Lễ vật cúng Abu Rieng gồm có 2 con cá nướng (thường là cá lóc), cháo và chè ngọt. Con cá nướng được đặt trên vỉ tre có lót lá chuối, cháo đựng trong chén đặt trên 2 mâm lễ. Mỗi mâm đặt 4 chén cháo và 1 đĩa xôi. Một lượt cúng khoảng 8 – 12 gia đình, các chức sắc Kadhar và Pajau phụ giúp người dân sắp xếp lễ vật. Gia đình nào cúng gà và làm cơm hộp (lisei hop) thì lễ vật có thêm 1 trái dừa khô. Ngày hôm sau, gia đình nào có con cái khó nuôi thường xuyên bệnh tật họ xin phép được tổ chức nghi lễ đeo vòng tay, vòng chân cho đứa trẻ, các chức sắc phân công nhau thực hành nghi lễ theo nguyện vọng của người dân.

Như vậy, tín ngưỡng thờ Po Cei Khai Mâh Bingu ở trên núi đã có từ lâu. Nhưng, do địa hình núi non hiểm trở đi lại khó khăn nên người dân khu phố Chăm, thị trấn Lạc Tánh, huyện Tánh Linh đã thỉnh thần về làng lập đền thờ để thuận tiện cho việc dâng lễ và cúng kính. Mặc dù, đã lập nơi thờ phụng mới trong làng nhưng người dân vẫn tưởng niệm thần tại nơi thờ phụng cũ. Do đó, cứ chu kỳ khoảng 3-5 năm người dân lại tổ chức dâng lễ ở trên núi. Tín ngưỡng thờ Po Cei Khai Mâh Bingu là sự tổng hợp của nhiều nghi lễ, có sự tham gia của các chức sắc Po Acar, Ka-ing, Kadhar và Pajau. Đặc biệt có cả tộc người Churu, Kaho, Chăm trên địa bàn huyện Tánh Linh và Hàm Thuận Bắc cùng thực hành chung nghi lễ. Qua đó, cho thấy tín ngưỡng thờ cúng Po Cei Khai Mâh Bingu ảnh hưởng sâu rộng trong cộng đồng các tộc người thiểu số trên địa bàn tỉnh Bình Thuận.

Nguồn

Cùng chủ đề

Nghề mót mủ bèo

Cứ khoảng tầm hơn 11 giờ trưa, tại các rẫy cao su trên địa bàn huyện Tánh Linh chúng ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh nhiều người mưu sinh bằng nghề mót mủ cao su - còn gọi là mủ bèo. Họ cần mẫn tìm kiếm những giọt mủ bèo còn...

Chuyện về Trưởng ban Công tác Mặt trận ở khu phố Chăm

Khu phố Chăm, thị trấn Lạc Tánh, huyện Tánh Linh có 360 hộ với trên 1.560 nhân khẩu. Thời gian qua, từ nhiều chủ trương, chính sách của Đảng, chương trình, kế hoạch của Nhà nước đã đầu tư về cơ sở hạ tầng, cho vay vốn ưu đãi phát triển kinh tế gia đình, nhờ vậy đời sống kinh tế của bà con nơi đây đã từng bước khởi sắc, số hộ nghèo giảm qua từng năm. Đóng...

Cùng tác giả

Uỷ ban Kinh tế thẩm tra dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc

Phấn đấu cơ bản hoàn thành toàn tuyến trong năm 2035 Trình bày tờ trình dự án, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Danh Huy cho biết, việc xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải, góp phần tái cơ cấu thị phần vận tải trên hành lang Bắc – Nam một cách tối ưu, bền vững, tạo tiền đề, động lực cho phát triển kinh tế...

Những nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu

Mục tiêu phát triển kinh tế tập thể (KTTT) mà Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT trong giai đoạn mới, đã đề ra, đó là: Đến năm 2030 có khoảng 140.000 tổ hợp tác, với 2 triệu thành viên; 45.000 HTX với 8 triệu thành viên; 340 liên hiệp HTX với 1.700...

Xúc tiến xây dựng bảng giá đất điều chỉnh

BTO-UBND tỉnh vừa tổ chức buổi họp trực tuyến với các sở, ngành và các địa phương trong tỉnh về xúc tiến xây dựng bảng giá đất điều chỉnh trên địa bàn tỉnh để áp dụng từ 1/1/2025 đến 31/12/2025. Ông Phan Văn Đăng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh chủ trì buổi họp. ...

Xem xét ban hành các cơ chế đặc thù, thí điểm đối với một số dự án cụ thể

BTO-Sáng nay 4/11, tại Nhà Quốc hội, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025. ...

Du lịch Khánh Hòa được kỳ vọng bứt phá nhờ hạ tầng cao tốc thuận tiện

Về đích trước thời hạn 3 tháng Với những kết quả ấn tượng, ngành du lịch Khánh Hòa đã về đích trước kế hoạch 3 tháng trong năm 2024, trở thành điểm đến hàng đầu tại khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. 9 tháng đầu năm, Khánh Hòa đón 9 triệu lượt khách lưu trú, tăng 57,9% so với cùng kỳ năm 2023; trong đó có 3,6 triệu lượt khách quốc tế, đưa tổng doanh thu du lịch vượt...

Cùng chuyên mục

Khai mạc Giải Cúp các Câu lạc bộ Yoga Bình Thuận mở rộng lần II

Sáng 3/11, tại TP. Phan Thiết, đã diễn ra lễ khai mạc Giải Cúp các Câu lạc bộ Yoga Bình Thuận mở rộng lần II năm 2024. Ông Huỳnh Ngọc Tâm – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã dự lễ khai mạc, trao cờ cho các đơn vị dự giải. ...

Trao giải đua xe đạp vô địch các CLB tỉnh Bình Thuận

BTO - Sau thời gian thi đấu sôi nổi, Giải đua xe đạp vô địch các CLB tỉnh Bình Thuận mở rộng năm 2024 đã bế mạc và trao giải tại Nhà thi đấu Tổng hợp tỉnh. Tham dự giải có gần 200 cua rơ (nam nữ) đến từ 31 Câu lạc...

Gần 200 cua rơ tham gia giải đua xe đạp vô địch các CLB tỉnh Bình Thuận

BTO-Sáng 2/11, tại Tp.Phan Thiết đã diễn ra lễ khai mai mạc Giải đua xe đạp vô địch các câu lạc bộ tỉnh Bình Thuận mở rộng năm 2024. Tham dự giải có gần 200 cua rơ (nam, nữ) đến từ 31 Câu lạc bộ các tỉnh, thành về tham...

Phát động Cuộc thi sáng tác ca khúc về Bình Thuận

BTO-Ban tổ chức Cuộc thi sáng tác ca khúc về Bình Thuận đang phát động Cuộc thi sáng tác ca khúc về Bình Thuận nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng quê hương Bình Thuận (19/4/1975 - 19/4/2025). Cuộc thi dành cho tất cả các đối tượng có Quốc tịch...

Tuy Phong: Đền Pô Kloong Girai

1. Vị trí ngôi đền: Đền Pô Kloong Girai (Pô Kloong Gì-rài) nằm về phía Đông - Bắc trên đỉnh núi Phọ/ cơk Bhok (đối diện với núi Tàu/ cơk Hok khoảng chừng 1 km về phía Tây) cách thôn Lạc Trị, xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận khoảng...

Nhớ anh Nguyễn Bùi Vợi

Nhà thơ - Nhà giáo Nguyễn Bùi Vợi sinh ngày 5/11/1933 tại xã Cát Ngạn, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Tốt nghiệp Trường Trung cấp Khoa học xã hội Khu học xá Nam Ninh - Trung Quốc năm 1956, anh được phân công về Trường Sư phạm Hà Nội rồi chuyển lên dạy học ở Vĩnh Phú từ năm 1957 - 1971. ...

Xa rồi những mái nhà tranh!

Mái nhà tranh, vách nứa, cùng với bếp lửa có ông táo chụm bằng củi khô… là những hình ảnh quen thuộc gắn liền với cuộc sống của người nông dân Việt Nam. Ai xa quê mà không hoài nhớ về nơi chôn nhau cắt rốn, nơi có mái tranh nghèo đã một thời chở che, nuôi dưỡng tuổi ấu thơ. ...

Dấu ấn về vùng đất nắng ấm, nghĩa tình

​Phan Thiết - thành phố biển xanh, cát trắng, nắng vàng, văn minh và hiện đại đã làm đắm lòng du khách. “Mình về mình có nhớ không. Nhìn cây nhớ núi nhìn sông nhớ nguồn” – ông Nguyễn Quốc Huy - Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã mở đầu buổi trao giải bằng tất cả tình cảm dành cho vùng đất xứ biển.Dưới ánh đèn sân khấu...

Bình Thuận giành huy chương đồng giải Bóng rổ 5×5 vô địch quốc gia dành cho nữa

BTO-Tại Giải Bóng rổ 5x5 vô địch quốc gia năm 2024 vừa diễn ra tại Nha Trang (Khánh Hòa), đội bóng rổ nữ Bình Thuận giành được huy chương đồng. Giải diễn ra tại thành phố biển Nha Trang từ 17 - 25/10, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch...

Bình Thuận giành huy chương đồng giải Bóng rổ 5×5 vô địch quốc gia

BTO-Tại Giải Bóng rổ 5x5 vô địch quốc gia năm 2024 diễn ra tại Nha Trang ( Khánh Hoà ), đội bóng rổ nữ Bình Thuận giành được huy chương đồng. Giải diễn ra  tại thành phố biển Nha Trang từ 17 - 25/10, do Sở Văn hóa, Thể thao...

Tin nổi bật

Tin mới nhất