Vốn sống ở vùng biển, chỉ quen thưởng thức những sản vật tôm, cá của biển nên thú thực những món ăn lạ, ở sông, hồ không dễ lôi cuốn cái bụng của tôi. Nhưng có lẽ riêng món cá lìm kìm ở Đa Mi (Hàm Thuận Bắc) là ngoại lệ. Lênh đênh cùng bạn trên chiếc thuyền trên hồ Hàm Thuận – Đa Mi, thực đơn chỉ là đĩa cá lìm kìm khô chiên giòn chấm tương ớt vậy mà cũng làm câu chuyện của chúng tôi dài ra, quên cả thời gian.
Người Việt quan niệm “Ăn uống không chỉ là nhai nuốt mà còn là nghệ thuật sử dụng cùng lúc ngũ giác: Thị, xúc, khứu, thính, vị”, đặc biệt là không gian và tâm lý. Các món ngon địa phương phải ăn tại chỗ. Ngoài chuẩn tươi, sạch còn có thổ nhưỡng, nước, gia vị. Với người chế biến ở vùng đất đó, việc hiểu nguyên vật liệu, dồn cả tâm huyết trong không gian bản sắc nên món ngon nào cũng có hồn. Có lẽ vì thế mà cũng là cá lìm kìm nhưng khi ở vùng Đa Mi, cá có hương vị khác hẳn so với các vùng khác.
Theo lời giới thiệu của người dân Đa Mi, cá lìm kìm hay còn được gọi là cá kìm nằm trong bộ cá nhói. Đặc điểm nổi bật của chúng là hàm dưới dài hơn hàm trên giống như một chiếc kìm sắc nhọn, chiều dài khoảng 2 – 4 cm, thân cá thon dài và cân đối. Riêng cá lìm kìm sông có thân hình nhỏ bé và có màu trắng sữa hoặc trong suốt, có thịt ngọt, dai dai, rất ít xương. Cá lìm kìm được xẻ, phơi một nắng nên vẫn giữ được độ tươi. Mỗi ký chỉ có giá 550.000 đồng.
Cá lìm kìm được đánh giá có mang hàm lượng dinh dưỡng cao, rất tốt cho sức khỏe nên các món ăn được chế biến từ khô cá lìm kìm rất ngon. Đơn giản nhất là đem chiên giòn chấm tương ớt. Nhưng khi nhắc đến các món ăn từ khô cá lìm kìm thì không thể quên món gỏi trứ danh. Cá được lấy chiên giòn sau đó đem trộn với xoài xanh thái mỏng, thêm ít nước mắm ớt tỏi, đậu phộng rang, một ít rau gia vị khác, khi ăn có sự hòa lẫn của vị chua chua của xoài, sự giòn ngọt của cá, cảm giác ngon không thể tả, ăn hoài không ngán.
Khi đến một địa điểm tham quan du lịch, bên cạnh việc tìm hiểu lịch sử, khám phá vẻ đẹp thiên nhiên thì hầu hết du khách còn có nhu cầu thưởng thức những món ăn đặc trưng của mảnh đất đó. Không cứ phải sơn hào hải vị, mà chính những món dân dã, gắn bó với phong tục, tập quán địa phương lại khiến du khách nhớ lâu và một khi đã ghiền rồi thì sẽ thòm thèm mãi. Biết cách làm hài lòng dạ dày của khách chính là yếu tố quan trọng để họ mạnh dạn chi tiêu, quay trở lại và cũng trở thành một “đại sứ” quảng bá điểm đến hiệu quả nhất.
