Dự kiến có 1.950 tàu cá đăng ký tại Bình Thuận đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) theo quy định sẽ được hỗ trợ phí thuê bao với mức 2,2 triệu đồng/1 tàu/1 năm. Thời gian hỗ trợ trong 3 năm, từ tháng 1/2024 đến tháng 12/2026.
Số tàu mất kết nối trên biển còn nhiều
Thông tin ấy khiến nhiều ngư dân có tàu cá từ 15 m trở lên đã lắp VMS vui mừng, hy vọng trong năm tới chủ trương sẽ hiện thực hóa, bởi hiện nay việc duy trì hoạt động thiết bị VMS rất khó khăn khi nguồn lợi thủy hải sản không còn dồi dào như trước. Bên cạnh việc đầu tư mua thiết bị bình quân từ 18 – 25 triệu đồng/máy, ngư dân còn phải trả phí thuê bao hàng tháng từ 350.000 – 400.000 đồng/máy tùy nhà cung cấp dịch vụ, nếu tính thời gian dài thì chi phí này không hề nhỏ. Thêm vào đó, những năm gần đây nguồn lợi thủy sản bị suy giảm, giá xăng dầu biến động tăng, sản phẩm hải sản Việt Nam đang bị EC cảnh báo “thẻ vàng” nên nghề khai thác hải sản đang đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn.
Đến nay, toàn tỉnh có 1.944/1.944 tàu cá đang hoạt động đã lắp đặt thiết bị VMS, đạt tỷ lệ 100%; số tàu cá chưa lắp đặt VMS là 14 tàu do ngừng hoạt động (hư hỏng nằm bờ, chờ thi hành án…). Theo quy định tại Nghị định 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ, thiết bị VMS lắp trên tàu cá buộc phải mở máy 24/24 kể từ khi tàu rời bến đi hoạt động trên biển cho đến khi về lại cập bến. “Tuy nhiên, thông qua hệ thống giám sát tàu cá, từ đầu năm 2021 đến nay, có gần 35.000 lượt tàu cá (khoảng 1.200 tàu) mất kết nối thiết bị VMS trên biển. Theo dõi hàng ngày trên hệ thống giám sát tàu cá của tỉnh, số lượng tàu cá mất kết nối thiết bị VMS trên biển và trên bờ chiếm từ 26 – 40% (từ 500 đến 780 lượt tàu) trong tổng số tàu cá lắp VMS (1.944 tàu). Trong đó, mất kết nối do không đóng phí thuê bao bị nhà mạng ngắt dịch vụ vệ tinh chiếm khoảng 60% tổng số tàu cá mất kết nối. Hiện tại, số lượng tàu cá mất kết nối thiết bị VMS do chủ tàu khó khăn chưa đóng phí dịch vụ là 326 tàu” – lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết.
Hiện nay, tàu cá mất kết nối thiết bị VMS khá phổ biến, đã làm ảnh hưởng rất lớn đến việc kiểm soát, giám sát chặt chẽ tàu cá hoạt động trên biển, tiềm ẩn nguy cơ cao tàu cá vi phạm khai thác trái phép tại vùng biển nước ngoài. Mặt khác, theo khuyến nghị của EC và sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ là phải đảm bảo thiết bị VMS hoạt động liên tục 24/24 khi hoạt động, đồng thời, theo dõi, giám sát 24/7 đối với 100% tàu cá hoạt động trên biển qua hệ thống giám sát tàu cá. Việc tàu cá mất kết nối thiết bị VMS khi hoạt động trên biển không những ảnh hưởng đến cố gắng, nỗ lực trong phòng, chống khai thác IUU của các ngành, các cấp mà còn tiềm ẩn những rủi ro về tính mạng và tài sản cho chính các chủ tàu và người lao động nếu xảy ra sự cố về tàu hoặc các tình huống bất thường của thiên tai vì không có thiết bị để trợ giúp.
Thống nhất chủ trương
Trước tình hình đó, từ năm 2020 đến nay, cả nước đã có 13 tỉnh, thành phố ven biển ban hành chính sách hỗ trợ chi phí lắp đặt thiết bị VMS và hỗ trợ cước thuê bao dịch vụ vệ tinh giám sát hành trình tàu cá cho ngư dân. Điển hình như các địa phương: Cà Mau, Thanh Hóa, Hải Phòng, Quảng Trị, Kiên Giang, Thái Bình, HĐND các tỉnh này đã ban hành chính sách hỗ trợ cước thuê bao dịch vụ vệ tinh giám sát hành trình tàu cá cho ngư dân với mức hỗ trợ từ 50 đến 100%, thời gian hỗ trợ từ 3 đến 5 năm. Tại các tỉnh có thực hiện hỗ trợ cước thuê bao dịch vụ vệ tinh VMS tàu cá cho ngư dân, tình trạng mất kết nối thiết bị với hệ thống giám sát tàu cá đã giảm đi rõ rệt, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát tàu cá hoạt động trên biển phục vụ tốt công tác chống khai thác IUU.
Đối với Bình Thuận, đứng trước nhiều khó khăn tác động đến sản xuất, trong các đợt tiếp xúc cử tri của Đại biểu Quốc hội và Đại biểu HĐND tỉnh, nhiều cử tri tại thị xã La Gi và huyện Phú Quý đều kiến nghị UBND tỉnh cần có chính sách hỗ trợ cước phí VMS, giúp ngư dân giảm bớt khó khăn. Không chỉ vậy, việc duy trì hoạt động thường xuyên thiết bị VMS ngoài việc tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật về thủy sản, đáp ứng điều kiện gỡ “Thẻ vàng” của EC còn giúp cho các cơ quan quản lý tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong quản lý, giám sát, phòng, chống khai thác IUU. Đặc biệt là theo dõi, phát hiện, cảnh báo, ngăn chặn, xử lý tàu cá và ngư dân trong tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài, các thuyền nghề giã cào (gồm giã cào bay) hoạt động sai vùng khai thác, đồng thời còn hỗ trợ tích cực cho công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm, cứu nạn trên biển.
Chủ tịch UBND tỉnh Đoàn Anh Dũng đã thống nhất chủ trương xây dựng chính sách hỗ trợ phí thuê bao dịch vụ vệ tinh VMS. Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và PTNT phối hợp với Văn phòng UBND tỉnh và Sở Tư pháp thực hiện các bước tiếp theo đúng quy trình, trình tự.
