Vườn đồi thanh long Hàm Thuận Nam giữa tiết thu sang, làn hơi nước trong lành, mát mẻ lan tỏa trên khắp miệt vườn. Sau những ngày mưa, nắng thu trở nên vàng óng, ngọt ngào như giọt mật xoa vuốt lên làn da thôn nữ. Các chị, các cô duyên dáng, xinh tươi, niềm nở nụ cười mến khách.
Thanh long ôm nụ bông trắng, chen lẫn trái xanh, trái đỏ gối lứa lần lượt được thu hái xuất vườn. Thanh niên, thanh nữ hăng hái, năng động làm việc nơi vùng chuyên canh thanh long. Nghe tiếng xe tải rồ ga tăng tốc, ồ ạt, ầm ào, người đi xe máy cẩn trọng giảm tốc, né sát lề con lộ. Đường làng trong vụ thu hái là đường vận chuyển trái rồng về các vựa cho kịp những chuyến buôn hàng qua cửa khẩu Tân Thanh ở Lạng Sơn.
Làn gió nam thổi lộng qua chập chùng đồi trên núi Lèn Hua. Hương hoa núi rừng ngan ngát hăng nồng, chen lẫn mùi phân tro ngai ngái và mùi nhựa cây thơm nức. Mặt trời lên tỏa nắng, tiếng máy cắt cỏ ầm ì vang rền át tiếng người ơi ới gọi nhau đi làm vườn. Lối đi nhiều cỏ dại đã được cắt tỉa sạch gọn. Trụ thanh long xếp hàng thẳng tắp, tán dù còn long lanh sương sớm. Bên kia triền đồi, máy phun thuốc hơi sương như vũ điệu lung linh xòe cánh quạt. Trên đường bê-tông, đoàn người tỏa ra khắp nẻo trong bạt ngàn vườn thanh long.
Nụ bông thanh long nở về đêm, nhẹ nhàng, e ấp, xòe ra 21 cánh mỏng tang như lụa trắng lung linh trong đêm trăng sáng, không gian êm đềm, tĩnh lặng. Trăng rải sắc vàng tươi óng ánh trên bạt ngàn xanh cỏ cây, hoa trái. Nếu có dịp về thăm vườn thanh long, bạn phải kiên nhẫn ngóng chờ, đón đợi thời khắc này, bạn sẽ cảm nhận được điều kỳ diệu của thiên nhiên. Sự trao gởi hương nhụy của bông thanh long diễn ra trong đêm, bông không ngủ, bông như người tình mới toanh, kín đáo, e lệ. Khi mặt trời lên rực rỡ là bông đã thụ phấn, cánh dần héo rũ, hình thành trái rồng có 21 cái tai làm kiểu dáng, và trái chín hoàn toàn trong vòng 30 ngày.
Bạn thương nhớ miền quê biết bao kỷ niệm, nụ hôn nào thắm thiết trao nhau lần đầu, lối mòn nào qua khu vườn này chừng như thân quen. Mối tình quê trỗi dậy trong lòng, bạn ngóng trông ngày trở lại, bất chợt ngỡ ngàng trước phong cảnh kỳ thú, bạn nghiêng đầu chiêm ngưỡng bông thanh long nở trắng tinh trên núi Lèn Hua. Nông dân mình gắn bó, yêu thương cây thanh long như “người tình tri kỷ”, nắng sớm chiều mưa có sá chi, vất vả, gian nan không quản ngại. Tài sản nông gia được đếm trên đầu trụ bê-tông cắm xuống đất này. Bao nhiêu sự ăn, mặc, ở; bao nhiêu sự học, hành, thành đạt; bao nhiêu sự đóng góp công ích xã hội; tất tần tật đời sống nông gia đủ đầy nhờ vào vườn thanh long.
Yêu thương biết mấy cho vừa tính kiên trì, bền bỉ vượt khó của nông dân mình. Khi bệnh tắc kè (đốm nâu) tấn công cây thanh long vùng trũng thấp. Nông dân mình đề ra biện pháp khắc phục là nâng cao nền đất vườn, tạo độ nghiêng thoát nước, tái đầu tư giống mới. Chi phí khá tốn kém, nhưng có nhiều nông hộ đã kiên quyết thực hiện đã đạt được kết quả, bộ rễ cây thanh long đã thoát nước tốt, thân cây phát triển khỏe mạnh.
Thật đáng khâm phục người nông dân với lòng kiên định, chung thủy với cây thanh long. Sức mạnh nông dân thật phi thường, hàng ngàn trụ bê-tông được vận chuyển lên đồi đón ánh nắng ngày mới. Tiếp tục sự khởi đầu mới, bao gian nan thử thách còn ở phía trước. Trụ bê-tông sừng sững xếp hàng trên sườn đồi. Đường dây điện, đường ống nước cũng được lắp đặt hệ thống sẵn sàng hoạt động. Núi Lèn Hua gió lồng lộng thổi tốc vạt áo, nắng chan chát táp nám da mặt, đá sỏi gập ghềnh chắn lối đi. Còn hơn thế nữa, nơi đây có ý chí sắt đá, niềm tin mãnh liệt của người nông dân từng trải qua trui luyện trong gian khổ. Ai có thấu chăng bao nhiêu gian nan thử thách nông dân mình. Nhất định phải thành công, phải thu được nhiều mùa hoa trái ngọt lành.
Nông dân mình ngắm hình dáng trái rồng đã quen, tròn trịa căng đầy, hồng hào xinh tươi, vểnh tai mạnh khỏe. Mẫu mã sắc diện trái rồng hấp dẫn, đẹp dáng, bắt mắt hơn bất cứ loại trái cây nào. Trái rồng là sản phẩm hàng hóa không chỉ để ăn ngon lành mà còn để trưng bày ngắm nghía. Nhiều năm sau nữa, khách hàng vẫn còn say mê đắm đuối “nhan sắc” trái rồng. Nông dân mình học hỏi cách điều tiết sản lượng, cung vừa đủ cầu để khách hàng không chán chê. Nông dân mình vững niềm tin chăm sóc, nâng niu trái rồng thật xinh đẹp, bụ bẫm, ngon lành, cân nặng từ 5 tới 7 lượng là vừa ngon.
Nếu bạn đã yêu mùa thu quê hương Hàm Thuận Nam, bạn về đây ngắm hoa đăng trên núi Lèn Hua. Vườn thanh long chín đỏ rực núi đồi. Đường làng đã được đúc bê-tông. Lối đi trong vườn cũng sạch cỏ dại. Gió thổi hiu hiu. Nắng vàng vừa đủ ấm. Xe máy bạn cưỡi bon bon thông suốt, để chuyến du hành vui vẻ, sảng khoái. Chắc rằng bạn phải dừng chân ghé túp lều trong vườn, ghi lại những kiểu ảnh đẹp trên đồi bông thanh long nở trắng, điệu đà, lả lơi bên trái xanh, trái đỏ. Hoặc nhóm bạn quây quần trên thảm cỏ, bày tiệc nhậu nơi miền thôn dã, rất vui, mà cũng rất lạ.
Đất vườn tơi xốp, no nê sau những trộ mưa rào. Lũ ếch ộp “đa tình” cũng xong việc yêu đương, truyền giống, lại chui vào hang vùi giấc ngủ mùa thu, phục hồi tinh khí của đất trời ban cho. Chỉ còn bọn ễnh ương và nhái bén không hề biết mệt mỏi, cứ ngoác miệng hòa ca bài ca sầu nhớ. Cơn gió lành mùa thu dào dạt thổi khắp miệt vườn, mát rợi đất trời.
Chiếc võng đong đưa trong vườn dìu dặt ru bạn về với giấc mộng đẹp. Khi đã bức bối bởi chốn thị thành đất chật, người đông, khói xe khét nghẹt; khi đã rã rời, mỏi mệt trên đường đời bon chen, xô đẩy, thì bạn về quê hương Hàm Thuận Nam. Nơi đây, nông dân mình chân chất, thật thà, mến khách. Không khí trong lành bạn tha hồ hít thở dưỡng sinh. Cảnh quan môi trường xinh tươi, mát mẻ, bạn cảm thấy yêu người và yêu đời, căn bệnh buồn chán đi đâu mất tiêu rồi. Coi chừng miền quê miệt vườn thanh long níu chân, nắm tay bạn, khiến bạn quyến luyến không nở rời xa, để bạn nhớ hoài, nhớ mãi không thôi.
