Vì sao Bắc Bình, huyện thuần nông lâu nay với diện tích trồng lúa lớn nhất nhì trong tỉnh nhưng năm 2023 này lại trở thành huyện có nguồn thu ngân sách cao hơn tất cả các huyện, thị khác, chỉ đứng sau thành phố Phan Thiết?
Đã vượt kế hoạch 5 năm
Những ngày này, đơn vị thi công cầu Bình Liêm, cây cầu bắt qua Sông Lũy nối 2 xã Phan Hòa, Phan Rí Thành với vùng phát triển phía Nam Sông Lũy, Bắc Bình, đang hối hả với kế hoạch phải thông xe trước Tết Giáp Thìn 2024, dù mới khởi công vào cuối tháng 11/2023. Có cây cầu nào với kinh phí hơn 11,4 tỷ đồng mà thi công trong 2 tháng? Chuyện là cây cầu này được khởi công từ năm 2014, do 1 công ty ngỏ ý tài trợ 50% kinh phí và đảm nhiệm việc xây cầu. Tuy nhiên, sau khi xây 2 mố và 5 trụ, công ty này để đó, không làm gì nữa suốt gần 10 năm khiến dân trong vùng mong mỏi, bức xúc. Mãi đến năm 2023, sau khi hoàn tất các thủ tục cần thiết, lẫn đền bù giải tỏa, cầu được khởi động xây lại từ kinh phí ngân sách huyện Bắc Bình.
Đây là 1 trong những công trình mà năm 2023, Bắc Bình hưởng ứng theo chỉ đạo của Tỉnh ủy về “Chỉnh trang đô thị, giữ gìn, bảo vệ môi trường, cảnh quan xanh, sạch, đẹp” và cũng là chào mừng 40 năm Ngày tái lập huyện. Không chỉ xây cầu, Bắc Bình còn triển khai xây dựng nhiều công trình có ý nghĩa an sinh như 2 công viên ở Chợ Lầu, Lương Sơn, chợ… Ngoài ra, cùng với cả trăm công trình, phần việc khác đã hoàn thành, đưa vào hoạt động từ đầu nhiệm kỳ 2021 đến nay, đã giúp hạ tầng cơ sở trên nhiều lĩnh vực từ giao thông, trường học, thiết chế văn hóa… ở Bắc Bình hoàn thiện dần.
Theo thông tin từ Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Bắc Bình, tính đến thời điểm cuối năm 2023, hầu hết công trình đầu tư công thuộc giai đoạn 2021 – 2025, huyện đã triển khai xây dựng xong, chỉ còn 1 công trình ở thị trấn Lương Sơn là sẽ khởi công vào năm 2024. Kết quả đầu tư về đích sớm đến 2 năm này của Bắc Bình nhờ nhiều nguyên nhân nhưng cái chính vẫn là huyện có nguồn vốn để đầu tư và phối hợp vốn tỉnh để xây dựng các công trình trọng điểm, bức xúc trên địa bàn.
3 năm qua, năm nào Bắc Bình cũng tăng thu ngân sách theo hướng năm sau cao hơn năm trước và đáng chú ý là có mức tăng rất cao, từ 50% đến hơn 140%. Nhờ vậy, tổng nguồn thu 3 năm đã đạt 1.122.449 triệu đồng, trong khi kế hoạch 5 năm (2021 – 2025) theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện giao là 1.007.340 triệu đồng nên đã vượt kế hoạch 5 năm.
Nhờ nhộn nhịp dự án
Vì sao Bắc Bình, huyện thuần nông lâu nay với diện tích trồng lúa lớn nhất nhì trong tỉnh nhưng năm 2023 này lại trở thành huyện có nguồn thu ngân sách cao hơn tất cả các huyện, thị khác, chỉ đứng sau thành phố Phan Thiết. Khi phân tích các nguồn thu trong năm 2023, mới nhận ra vấn đề chính là trên địa bàn huyện nhộn nhịp dự án đi vào hoạt động lẫn triển khai. Nổi bật với các dự án, công trình đầu tư có quy mô lớn như đường bộ cao tốc Bắc – Nam, hồ chứa nước Sông Lũy, ga Sông Lũy, sân bay Phan Thiết, đường liên huyện… Qua đó, huyện có các nguồn thu chiếm tỷ trọng lớn từ đầu tư xây dựng cơ bản. Bên cạnh, là các nguồn thu thông qua công tác thanh kiểm tra thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, xây dựng cơ bản vãng lai và xử lý nợ đọng thuế. Thể hiện qua 6 nguồn thu đạt và vượt xa dự toán cả năm, gồm: Thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, đạt 425%; thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, đạt 236,71%; thu phí – lệ phí, đạt 162.5%; thu khác ngân sách, đạt 126,89%; thu tiền thuê đất, thuê mặt nước, đạt 105,88% và thu từ quỹ đất công ích và thu hoa lợi công sản khác, đạt 100%.
Trong khi đó, cũng có 4 nguồn thu không đạt dự toán, gồm: Lệ phí trước bạ, đạt 90,56%; thuế thu nhập cá nhân, đạt 59,62%; thu tiền sử dụng đất, đạt 30% và thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, đạt 7,50%. Qua đó cho thấy tình hình thị trường bất động sản trầm lắng, dẫn đến việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong nhân dân giảm, nên thuế thu nhập cá nhân bị hụt thu so với dự toán 21.000 triệu đồng, chỉ đạt 59,62%. Thấp hơn nữa là thu tiền sử dụng đất, bị hụt thu ngân sách đến 49.000 triệu đồng, chỉ đạt tỷ lệ 30 % so với dự toán, khi những lô đất thổ cư ở một số khu dân cư trên địa bàn huyện cũng phải chờ giá đất cụ thể được phê duyệt để có cơ sở thực hiện việc đấu giá giao quyền sử dụng đất. Nhưng khâu này đang vướng, không chỉ ở Bắc Bình. Riêng thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản thì càng thấp hơn, hụt thu 3.700 triệu đồng, chỉ đạt tỷ lệ 7,5% so dự toán. Do năm 2023 không có phát sinh như năm 2022 với việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản một lần để xây dựng Dự án đường bộ Cao tốc Bắc – Nam, đoạn qua địa bàn huyện tuyến Vĩnh Hảo – Phan Thiết.
Tuy nhiên, những nguồn thu không đạt trên không đại diện hay gây ảnh hưởng nhiều đến thu ngân sách Bắc Bình. Bằng chứng năm 2024, tỉnh giao dự toán thu ngân sách nhà nước cho Bắc Bình là 395.000 triệu đồng, tăng 33,89% so dự toán năm 2023. Qua đó, Bắc Bình cũng là huyện có số thu ngân sách cao đứng thứ 2 trong tỉnh, sau TP. Phan Thiết.
Nếu năm 2021, Bắc Bình thu ngân sách được 234.876/155.000 triệu đồng dự toán giao, đạt 152% thì sang năm 2022, con số thu đã lên 437.573/180.000 triệu đồng kế hoạch. Đây là năm Bắc Bình thu ngân sách đạt đến 243% so với dự toán được giao và bằng 186% so với thực hiện năm 2021, dù vừa bước ra khỏi dịch bệnh Covid -19. Còn năm 2023, số thu là 450.000 triệu đồng/ 295.000 triệu đồng, đạt 152,54% so dự toán giao.
BÍCH NGHỊ – ẢNH N. LÂN
