Cán bộ xã sẽ trở nên… “tinh hoa”

Tuy nhiên, để chủ trương này thực sự phát huy hiệu quả, mang lại những lợi ích thiết thực thì cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đặc biệt là việc nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ cấp xã vừa “hồng” vừa “chuyên”.

“Mỗi xã gần như là một huyện nhỏ”

Mô hình chính quyền địa phương trong thời gian tới sẽ được tổ chức lại theo 2 cấp là cấp tỉnh và cấp xã (cấp cơ sở). Điều này đồng nghĩa với việc sẽ bỏ cấp huyện. Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, cả nước đang có 10.035 đơn vị cấp xã và sẽ tổ chức lại quy mô chỉ còn khoảng 2.000 xã. Với quy mô dân số của cả nước hiện nay khoảng 100 triệu người, nếu sắp xếp còn 2.000 xã, thì mỗi xã có khoảng 50.000 người. Theo đó, “mỗi xã gần như là một huyện thu nhỏ”.

Cấp huyện dừng hoạt động, đồng nghĩa với việc phân cấp, phân quyền ở cấp xã sẽ mạnh mẽ hơn, đồng thời có sự phân cấp “ngược” một số nhiệm vụ của cấp huyện lên cấp tỉnh. Theo Chính phủ, khoảng 1/3 nhiệm vụ của cấp huyện sẽ được chuyển lên tỉnh và 2/3 nhiệm vụ chuyển xuống cấp xã.

Rất nhiều chuyên gia đã phân tích, trong mô hình chính quyền 3 cấp, cấp xã là đơn vị gần dân nhất, mặc dù hiểu rõ nhu cầu thực tế của địa phương, của người dân nhưng lại thiếu quyền tự chủ cần thiết. Ngược lại, cấp huyện đảm nhiệm vai trò xác định quy hoạch và lập kế hoạch phát triển, nhưng lại không nắm bắt được nhu cầu cụ thể của từng xã. Quá trình này vẫn còn diễn ra rời rạc, chiếu lệ, hiệu quả không cao. Khi bỏ cấp huyện, sáp nhập xã, chính quyền cấp xã sẽ có thêm nhiều thẩm quyền, được quyền tự quyết nhiều thủ tục mới, không còn bị động; đồng nghĩa với việc người dân không phải chờ đợi quá lâu để giải quyết công việc. Lúc này, cấp xã với vai trò như “pháo đài sản xuất” và là “lực lượng chiến đấu chính” trở thành nơi khởi nguồn cho các chương trình phát triển, từ các dự án hạ tầng nhỏ đến các chương trình lớn được triển khai sát thực tế và kịp thời. Chính quyền cấp xã sẽ trực tiếp giải quyết rất nhiều thủ tục hành chính cho công dân, không phải chờ cấp huyện. Từ đây, nhiều lợi ích như tiết kiệm thời gian, chi phí… người dân sẽ được thụ hưởng. Việc này cũng giảm thiểu tình trạng “đùn đẩy trách nhiệm” lên cấp huyện như hiện nay.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết: Quy trình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đang được triển khai rất khẩn trương với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”. Dự kiến, sẽ hoàn thành toàn bộ việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trước ngày 30/6 để đến ngày 1/7, các đơn vị hành chính cấp xã được vận hành theo tổ chức mới.

Thực hiện Kết luận 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư (khóa XIII) về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Tỉnh ủy Bình Thuận đã chỉ đạo thành ủy, thị ủy và các huyện ủy lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện một số nội dung để chủ động một bước trong tổ chức thực hiện khi có chủ trương chính thức của Trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.

Xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã đáp ứng yêu cầu công việc

Thời gian đến, một xã có thể sáp nhập từ nhiều xã, chính vì vậy khối lượng công việc rất lớn. Do vậy vấn đề đặt ra là cần cơ cấu lại tổ chức bộ máy cấp xã một cách khoa học, hiệu quả. Đồng thời nâng cao năng lực, chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã để đáp ứng yêu cầu mới. Bởi xã càng “to” thì cán bộ phải càng giỏi.

Theo Bộ Nội vụ, hiện nay có khoảng 82,3% cán bộ công chức cấp xã có trình độ đại học, 3,5% có trình độ cao đẳng, nhưng vẫn còn 13,71% là bằng trung cấp hoặc sơ cấp. Đây là một thách thức lớn khi chủ trương nâng chuẩn đội ngũ cán bộ đang được đặt lên hàng đầu. Với việc sắp xếp, tinh gọn đang diễn ra, thì những cán bộ không đủ năng lực, không thể đáp ứng yêu cầu công tác mới sẽ buộc phải nghỉ hưu sớm hoặc chuyển công tác khác. Hướng đi này sẽ là tất yếu và cần thiết để bộ máy vận hành hiệu quả, tuy nhiên vẫn cần những chính sách nhân văn để đảm bảo quyền lợi cho những người ra đi.

Ông Trần Xuân Đạt (phường Phú Thủy, TP. Phan Thiết) là một trong những người thường xuyên theo dõi các sự kiện quan trọng của đất nước thông qua các kênh thông tin. Chủ trương sắp xếp tinh gọn của hệ thống chính trị, đặc biệt là công tác cán bộ cũng là một trong những vấn đề mà ông đặc biệt quan tâm trong thời gian qua. Ông Đạt cho biết: Ông hết sức ủng hộ chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, mong cơ quan thẩm quyền phải chọn lựa được những cán bộ tinh túy nhất sau khi tinh gọn bộ máy. Trong số những cán bộ hiện tại, theo ông cần chọn ra những cán bộ tốt nhất, phù hợp nhất trong tình hình mới để phục vụ cho sự phát triển của đất nước, của xã hội. Đây là nhiệm vụ không dễ trong bối cảnh bộn bề công việc nhưng lại là việc hệ trọng. “Cán bộ xã là những người trực tiếp gần dân, sâu sát và va chạm hàng ngày với đời sống của dân. Chính vì vậy, bắt buộc phải chọn được những cán bộ vừa có trình độ chuyên môn, tư duy đổi mới để đáp ứng, giải quyết công việc cho dân. Song song với đó là phẩm chất đạo đức phải đúng mực, nghiêm túc với công việc, với đồng chí, đồng nghiệp, gia đình, bạn bè và quần chúng nhân dân; hành động, lời nói, việc làm có tính nêu gương. Nếu làm tốt, đây sẽ là cơ hội để hệ thống hành chính vận hành hiệu quả hơn, phục vụ người dân tốt hơn và thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội ở các địa phương…”, ông Đạt chia sẻ.

Tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận ngày 8/3 vừa qua, với vai trò Trưởng đoàn kiểm tra của Bộ Chính trị, Ban Bí thư liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy, đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nhấn mạnh: Bên cạnh việc sáp nhập, chất lượng cán bộ cấp xã cũng sẽ được nâng cao, tương đương với cán bộ cấp tỉnh. Sau khi sáp nhập, Bí thư Đảng ủy xã có thể trở thành Tỉnh ủy viên, thậm chí tham gia Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cũng cho rằng: Việc sáp nhập sẽ làm thay đổi quy mô đơn vị hành chính cấp xã, do đó các địa phương cần tính toán kỹ lưỡng về văn kiện và nhân sự. Đại hội Đảng cấp xã sẽ được tổ chức sau khi hoàn thành việc sáp nhập, dự kiến vào nửa cuối tháng 6 và đầu tháng 7.

Việc tinh giản biên chế chắc chắn sẽ tác động đến hàng chục nghìn cán bộ công chức. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước đã và đang ban hành những chính sách đảm bảo hỗ trợ hợp lý. Bởi thực tế, chỉ khi sự sàng lọc thực sự dựa trên năng lực và cống hiến, thì bộ máy hành chính cấp cơ sở mới thực sự tinh gọn, hiệu quả và nhận được sự đồng thuận từ nhân dân. Đây cũng là điều mà nhân dân kỳ vọng và mong muốn được thấy trong thời gian tới.

Chủ trương sáp nhập tỉnh, xã, bỏ cấp huyện là một bước đi quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính, giúp tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý và đưa chính quyền đến gần dân hơn. Sự thay đổi này không đơn thuần chỉ là giảm số lượng địa giới hành chính, mà nó còn đặt ra yêu cầu cấp bách về nâng cao chất lượng cán bộ công chức. Bởi, khi bộ máy đã được tinh gọn, đồng nghĩa với việc áp lực công việc sẽ lớn hơn mà mỗi cán bộ đảm nhận sẽ tăng lên. Lúc này, đòi hỏi và cần những cán bộ “tinh hoa”, giỏi chuyên môn và tận tình phục vụ nhân dân.