Núi Mắt Thần, nằm trên địa bàn xã Quốc Toản, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng, là ngọn núi có lỗ thủng lớn hình thành tự nhiên trong quá trình hình thành địa chất, nhìn xa như một con mắt. (Nguồn: Vietnam+)
Non nước Cao Bằng chính thức được UNESCO công nhận là Công viên Địa chất Toàn cầu vào ngày 12-4-2018, trở thành công viên địa chất toàn cầu thứ hai tại Việt Nam sau Công viên Địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn tại Hà Giang.
Công viên Địa chất Toàn cầu Non nước Cao Bằng có diện tích hơn 3.000km2, trải dài trên 6 huyện Hà Quảng, Trà Lĩnh, Quảng Uyên, Trùng Khánh, Hạ Lang, Phục Hòa và một phần diện tích các huyện Hòa An, Nguyên Bình và Thạch An.
Nơi này có 130 điểm di sản địa chất độc đáo mang giá trị quốc tế, trong đó có 1 khu bảo tồn quốc gia, 5 khu bảo tồn loài sinh cảnh, 5 khu bảo vệ cảnh quan và 2 hành lang đa dạng sinh học, nhiều di tích lịch sử, di sản văn hóa vật thể và phi vật thể.
Công viên Địa chất Toàn cầu Non nước Cao Bằng là miền đất mà du khách có thể tìm hiểu lịch sử trên 500 triệu năm của Trái Đất qua các dấu tích còn lại ở đây.
Công viên Địa chất Toàn cầu Non nước Cao Bằng có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng như khu Du lịch Sinh thái Phia Oắc, Phia Đén, quần thể hồ Thang Hen, động Ngườm Ngao… và đặc biệt là Thác Bản Giốc, từng được bình chọn là một trong bốn thác vùng biên giới lớn và đẹp nhất trên thế giới.
Vậy muốn khám phá địa danh quyến rũ này, du khách có thể lựa chọn những tuyến du lịch nào?
Tuyến du lịch cụm phía Bắc “Hành trình về nguồn cội”
Theo chủ đề “Hành trình về nguồn cội,” tuyến du lịch cụm phía Bắc tập trung ở huyện Hòa An và Hà Quảng đưa du khách tìm hiểu về miền đất có nhiều giá trị di sản văn hóa, lịch sử tiêu biểu cho truyền thống đấu tranh giữ nước, bảo vệ nền độc lập tự do của dân tộc như đền vua Lê, đền Dẻ Đoóng, Khu Di tích Lịch sử Kim Đồng, Khu Di tích Quốc gia Đặc biệt Pác Bó cùng các dấu ấn trong quá trình hoạt động cách mạng từ năm 1941-1944 của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Hành trình về nguồn cội cũng đưa du khách khám phá tiến trình lịch sử phát triển địa chất trên 500 triệu năm của trái đất qua các giá trị di sản địa chất mang giá trị quốc tế tại Cao Bằng.
Tại huyện Hà Quảng, các nhà khoa học đã tìm thấy hóa thạch cúc đá (nhóm các loài sinh vật biển thân mềm tiến hóa cao nhất, cách đây 66 triệu năm), có giá trị định tuổi các tầng lớp đá chứa chúng và xác định đứt gãy địa tầng.
Điểm đặc biệt, hóa thạch cúc đá được chọn vào logo của Công viên Địa chất Non nước Cao Bằng, làm biểu tượng đại diện cho khoa học về hai cấu trúc diện mạo địa chất điển hình karst trẻ, karst già và cũng là biểu trưng giá trị văn hóa đặc sắc của Cao Bằng.
Tuyến du lịch cụm phía Tây “Khám phá Phia Oắc – vùng núi của những đổi thay”
“Khám phá Phia Oắc – vùng núi của những đổi thay” là chủ đề của tuyến du lịch cụm phía Tây, tập trung ở huyện Nguyên Bình với 16 điểm tham quan. Điểm nhấn của tuyến này là Khu Du lịch Sinh thái Phia Oắc-Phia Đén, trong đó đỉnh Phia Oắc cao 1.931m được coi là nóc nhà của Cao Bằng.
Về địa chất, nơi đây có sự đan xen giữa các loại đá lục nguyên, đá vôi và đá xâm nhập granit, tạo nên các dãy núi đất xen với núi đá. Xưa kia người Pháp đã chọn Phia Oắc-Phia Đén làm nơi nghỉ mát, hiện vẫn còn các dấu tích của các biệt thự, nhà nghỉ của các công chức thời Pháp.
Vườn Quốc gia Phia Oắc-Phia Đén cũng nổi tiếng với các giá trị đa dạng sinh học cùng nhiều hệ sinh thái, giống loài động thực vật đặc hữu, có nhiều loài có tên trong Sách Đỏ Việt Nam như nghiến, bách vàng, hoàng liên chân gà, bảy lá một hoa, vượn cao vít, khỉ mặt đỏ, rắn hổ chúa… Rừng ở đây còn giữ được nhiều nét nguyên sinh, trong đó đặc trưng là các khu rừng lùn.
Tham quan tuyến này, du khách còn có thể ghé điểm Di sản hóa thạch tại xã Lang Môn, Di tích đồn Phai Khắt, làng dệt thổ cẩm in sáp ong của dân tộc Dao Tiền, mỏ thiếc Tĩnh Túc, đồi chè Kolia, trang trại cá hồi…
Tuyến du lịch cụm phía Đông “Trải nghiệm văn hóa bản địa ở xứ sở thần tiên”
Tuyến du lịch phía Đông tập trung vào 4 huyện Trà Lĩnh, Quảng Uyên, Trùng Khánh và Hạ Lang mang đến những trải nghiệm văn hóa bản địa độc đáo của các dân tộc Tày, Nùng, Mông, Dao, Sán Chay… qua các làng nghề truyền thống, lễ hội dân gian; cũng như những món ăn đậm đà hương vị núi rừng Việt Bắc như xôi trám, thịt nướng 7 vị, phở chua, hạt dẻ Trùng Khánh, bánh cuốn Cao Bằng.
Công viên Địa chất Non nước Cao Bằng là xứ sở của hang động, có tới 200 hang động, trong đó 50 hang động có thể khai thác du lịch. Đến với “xứ sở thần tiên” này là đến với những hang động lớn có thạch nhũ đá đẹp thuộc loại nhất nhì Việt Nam như động Ngườm Ngao (Trùng Khánh), hang Dơi (Hạ Lang)… hay quần thể hồ-sông hang ngầm Thang Hen (Trà Lĩnh).
Thác Bản Giốc ở Cao Bằng. (Nguồn: Vietnam+)
Đặc biệt, hành trình này đưa du khách khám phá Thác Bản Giốc (Trùng Khánh), được mệnh danh là thác nước lớn và đẹp thứ tư trên thế giới (trong số các thác nước nằm trên đường biên giới giữa hai quốc gia), và là trung tâm của Công viên Địa chất Toàn cầu Non nước Cao Bằng còn giữ được cảnh đẹp nguyên sơ và những giá trị địa chất, văn hóa bản địa cốt lõi.
Trên tuyến này, du khách cũng sẽ được ngắm các cảnh quan đặc trưng của công viên địa chất toàn cầu như Núi Mắt Thần, Thác Nặm Trá (Trà Lĩnh)…
Tuyến “Một thời hoa lửa”
Tuyến trải nghiệm này mới được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng công bố ngày 9/7 vừa qua.
Tuyến trải nghiệm này kéo dài qua địa phận thành phố Cao Bằng, huyện Quảng Hòa và huyện Thạch An. Tên gọi “Một thời hoa lửa” của tuyến du lịch này nhằm khẳng định các giá trị địa chất độc đáo của mảnh đất này.
Tên gọi “Một thời hoa lửa” cũng gắn liền với huyền thoại Đường số 4; sự hy sinh anh dũng của các thế hệ cha anh trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Trên tuyến trải nghiệm này, du khách sẽ được thăm đỉnh núi Báo Đông – nơi ghi dấu sự kiện lần đầu tiên và duy nhất Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận chỉ đạo, động viên quân và dân chiến đấu…
Theo lãnh đạo tỉnh Cao Bằng, việc xây dựng tuyến du lịch công viên địa chất thứ tư góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn, phát huy tối đa các giá trị cảnh quan, địa chất, văn hóa, tri thức bản địa gắn với phát triển du lịch bền vững của địa phương, tạo sự chuyển đổi mạnh mẽ về chất và lượng trong các hoạt động khai thác, phát triển du lịch.
