Động lực mới từ OCOP

Các sản phẩm OCOP góp phần nâng cao thu nhập, hình thành các hợp tác xã, tổ hợp tác, xây dựng nông thôn ngày càng đổi mới. Trong ảnh: Công nhân Công ty cổ phần Hà Mỵ, xã Tân Lập, huyện Đồng Phú phân loại điều nhân

Phát huy thế mạnh địa phương

Có lợi thế về khí hậu, thổ nhưỡng cũng như tiềm năng, thế mạnh về vùng nguyên liệu, tháng 10-2020, Hợp tác xã (HTX) hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang, huyện Lộc Ninh thành lập với 9 thành viên, đến nay phát triển lên 16 thành viên, canh tác 32 ha hồ tiêu. HTX ra đời không chỉ hoàn thành tiêu chí số 13 – hình thức tổ chức sản xuất trong xây dựng NTM ở xã Lộc Quang mà còn đặt nền móng cho việc hình thành 10 sản phẩm OCOP 3-4 sao. Từ đó, sản phẩm hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang đã có mặt ở hầu khắp các thị trường trong nước, đáp ứng nhu cầu, thị hiếu, góp phần bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Hợp tác xã hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang có 10 sản phẩm được chứng nhận OCOP từ 3-4 sao

Giám đốc HTX hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang Phạm Thanh Chung chia sẻ: Quá trình xây dựng sản phẩm OCOP gặp rất nhiều khó khăn. Ngoài có được sản phẩm chứng nhận OCOP thì còn đầu tư lớn về nhân lực, vật lực, tài chính để xây dựng thương hiệu, quảng bá, tiếp cận thị trường, xúc tiến thương mại nên khá tốn kém. Phải mất một thời gian dài kiên trì, HTX mới tìm được một số khách hàng trong, ngoài nước tin tưởng nhập hàng đưa vào hệ thống siêu thị toàn quốc. Cùng với đó, sản phẩm OCOP còn là thành quả của việc sản xuất công phu, nghiêm ngặt, canh tác theo quy trình hữu cơ và liên kết với các HTX bạn trên địa bàn tỉnh. Các sản phẩm hữu cơ sinh học mang thương hiệu đặc trưng riêng có của HTX hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang ra đời đã tạo nên sự đa dạng về chủng loại sản phẩm.

Để có sản phẩm hồ tiêu chất lượng, quy trình sản xuất của Hợp tác xã hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang luôn nghiêm ngặt theo hướng hữu cơ

Chất lượng sản phẩm hồ tiêu hữu cơ Lộc Quang đã được khẳng định, tuy nhiên thị phần tiêu thụ trong nước không nhiều nên HTX đang đẩy mạnh chuyển đổi số, gắn mã vùng trồng để mở rộng thị trường ra ngoài nước. Ông Chung cho biết, HTX xây dựng kế hoạch năm 2025 sẽ xin tư vấn và hỗ trợ của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để đăng ký mã vùng trồng sản phẩm hồ tiêu, đặc biệt là thị trường Trung Quốc và các nước Hồi giáo. Bởi ngành hồ tiêu trong nước thị phần quá thấp, trong khi đó, rất nhiều đơn vị sản xuất nên phát triển thị trường nội địa làm tiền đề nhưng hiện không tiêu thụ được nhiều. Vì vậy, việc hoàn thiện các tiêu chuẩn quốc tế sẽ gia tăng số lượng sản phẩm và tiêu thụ nhiều hơn.

“Để mở rộng thị trường quốc tế, chúng tôi tiến tới xây dựng các chứng chỉ, chứng nhận theo tiêu chuẩn quốc tế để xuất khẩu, ví dụ như thị trường Hà Lan đang rất tiềm năng và ngành gia vị phù hợp với sản xuất, chế biến hồ tiêu. Vì vậy, đây là cơ hội để chúng tôi tiếp cận cơ chế, chính sách và đầu tư xây dựng thêm cơ sở hạ tầng, mua sắm trang thiết bị để hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục cần thiết” – ông Chung cho hay.

Cũng tận dụng lợi thế, thế mạnh về vùng nguyên liệu dồi dào, sản phẩm gạo chất lượng tốt của địa phương, năm 2022, vợ chồng anh Nguyễn Hoàng Lượng ở xã Lộc Quang, huyện Lộc Ninh đã thành lập cơ sở sản xuất rượu mang tên “Tửu bất bại”. Ngoài mong muốn sản xuất ra sản phẩm chất lượng thật cung ứng cho thị trường, đây còn là tiền đề để tạo ra sản phẩm mang thương hiệu đặc trưng riêng có của Bình Phước.

Quy trình sản xuất rượu của cơ sở “tửu bất bại” được thực hiện bằng công nghệ mới hiện đại

Hiện mỗi ngày cơ sở của anh Lương sản xuất 120l rượu từ gạo nếp và gạo tẻ. Ngoài rượu trắng, cơ sở còn chế biến sâu ngâm vào chum sành, chai thủy tinh tạo ra 16 sản phẩm các loại đáp ứng nhu cầu, thị hiếu người tiêu dùng. Và để có sản phẩm chất lượng tốt, đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng, quy trình sản xuất được cơ sở thực hiện công phu, bài bản. Đó là chế biến thô bằng cách nấu chín gạo, lên men, chưng cất áp dụng công nghệ mới nhất bằng tháp 3 tầng, thử anđehit bằng máy lão hóa rượu. Trong quá trình sản xuất, hằng năm cơ sở tiến hành xét nghiệm qua Trung tâm Quatest 3, xét nghiệm đủ tiêu chí theo quy chuẩn của Bộ Y tế.

Rượu được cơ sở ngâm chum sành từ 6-7 tháng mới bán ra thị trường

Ngoài ra, cơ sở còn chế biến sâu thành nếp đục, nếp cẩm hoặc rượu ngâm thảo mộc. Với sản phẩm chất lượng thật, mang đặc trưng riêng có của địa phương nên dù chưa được khách hàng biết đến nhiều nhưng cung vẫn không đủ cầu. Và để đẩy mạnh phát triển thời gian tới, anh Lượng cho biết, sản phẩm rượu đã được hoàn thiện thủ tục chờ cấp chứng nhận OCOP 4 sao. Khi được cấp chứng nhận OCOP 4 sao, cơ sở sẽ mở rộng sản xuất, quảng bá, xúc tiến thương mại ra thị trường toàn quốc.

Phát huy vai trò của kinh tế tập thể

Năm 2024, xã Lộc Thái, huyện Lộc Ninh là một trong 2 xã của tỉnh phấn đấu về đích NTM kiểu mẫu nên cùng với các chỉ tiêu, tiêu chí khác thì địa phương rất quan tâm, chú trọng xây dựng sản phẩm OCOP. Hiện Lộc Thái đã có sản phẩm OCOP 3 sao là yến sào Ngọc Dung. Đây không chỉ là tiền đề để hoàn thành tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất trong xây dựng NTM mà còn tạo điều kiện để chủ thể quảng bá sản phẩm, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

Các sản phẩm OCOP hình thành, ra đời phần lớn từ kinh tế tập thể, trong đó có HTX. Để phát huy thế mạnh nền nông nghiệp địa phương, các HTX đã đổi mới phương thức hoạt động, đẩy mạnh chương trình OCOP, nâng cao thu nhập cho các thành viên. Nhờ tích cực tham gia chương trình OCOP, các HTX đã tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, tạo chuỗi giá trị, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. 

Theo đánh giá của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Lộc Ninh, việc thành lập HTX đem lại những lợi ích thiết thực; gia tăng chuỗi giá trị. Tuy nhiên, nhiều HTX hoạt động với quy mô nhỏ lẻ, cơ sở vật chất, nguồn vốn tiếp cận hạn chế, hiệu quả thấp, lợi ích kinh tế tập thể mang lại cho các thành viên chưa nhiều, một số nơi thành viên tham gia chỉ mang tính hình thức, chưa đầy đủ và chưa phát huy hết tinh thần trách nhiệm. Năng lực hoạt động của các HTX không đồng đều, khả năng cạnh tranh thấp, hoạt động cầm chừng hoặc ngừng hoạt động; một số HTX thành lập nhưng chưa huy động được vốn của thành viên, chưa lập quỹ dự phòng, quỹ đầu tư phát triển theo quy định của Luật HTX…