Xổ cổ nhơn – Nét văn hóa dân gian độc đáo mỗi dịp Tết đến

Xổ cổ nhơn – Nét văn hóa dân gian độc đáo mỗi dịp Tết đến

Mỗi dịp Tết đến, TX An Nhơn lại rộn ràng không khí lễ hội, trong đó xổ cổ nhơn là trò chơi dân gian mang nét văn hóa độc đáo, thu hút đông đảo người dân tham gia. Đây không chỉ là trò chơi mang tính giải trí mà còn phản ánh đời sống tinh thần, gắn kết cộng đồng và lưu giữ giá trị truyền thống của cha ông.

Người dân tìm hiểu, trao đổi về câu thai trước giờ xổ. Ảnh: HỒ ĐIỂM

Xổ cổ nhơn là một trò chơi dân gian có từ lâu đời tại Bình Định, đặc biệt phổ biến ở TX An Nhơn và TX Hoài Nhơn mỗi dịp Tết đến xuân về. Trò chơi này có nét tương đồng với xổ số ngày nay, nhưng được tổ chức theo hình thức dân gian, mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống.

Năm nay, TX An Nhơn tổ chức trò chơi từ 26 tháng Chạp năm Giáp Thìn đến hết thời gian nghỉ tết, mỗi ngày xổ 2 lần. Mỗi buổi chơi, Hội đồng cổ nhơn đưa ra câu thai tương ứng với 1 trong 40 con thuộc bảng xổ (trong đó có 36 con vật và 4 ông thần). Hình vẽ con vật được đặt trong một hộp gỗ khóa kín và treo trên cây nêu ở khu vực tổ chức hội cổ nhơn. Khi công bố kết quả, người trong hội đồng kéo hộp gỗ xuống, mở ra và công bố con vật đó, giải thích ý nghĩa câu thai gắn với con vật.

Một số điểm ghi số cổ nhơn thu hút đông đảo người chơi tham gia bàn luận sôi nổi. Ảnh: HỒ ĐIỂM

Tên gọi xổ cổ nhơn mang ý nghĩa thú vị, trong đó “xổ” thể hiện hành động rút thăm, còn “cổ nhơn” có thể hiểu là “người xưa” hoặc “cách chơi của người xưa”. Mỗi đề của trò chơi này là câu thơ lục bát (còn gọi là câu thai). Người chơi dựa vào ý nghĩa của những câu thai đó mà luận ra đáp án. Trò chơi này không đơn thuần là một hình thức giải trí mà còn thể hiện sự may mắn, cầu bình an và phát đạt trong năm mới. Điều này tạo sự hứng khởi cho người tham gia, góp phần gắn kết cộng đồng và chia sẻ những niềm vui nho nhỏ ngày đầu xuân.

Xổ cổ nhơn năm nay được tổ chức ngay quảng trường trung tâm thị xã, thu hút đông đảo người dân từ các xã, phường lân cận đổ về tham gia. Ai nấy đều háo hức mong chờ cơ hội nhận lộc đầu năm. Ông Nguyễn Đức Minh (ở phường Bình Định) cho biết: “Tôi tham gia cổ nhơn cũng đã được 36 năm, cứ mỗi dịp Tết đến xuân về người dân liên hệ tìm mua số xổ, ai cũng hào hứng, tham gia đông lắm. Nhiều người xem đây như một cách lấy lộc đầu năm, nhưng trò này không chỉ có may mắn mà còn phải có kiến thức, tinh ý, biết phân tích và am hiểu về văn hóa, phong tục của cha ông, tưởng dễ chơi nhưng không dễ”.

Ban tổ chức công bố kết quả xổ cổ nhơn chiều mùng 1 Tết Ất Tỵ 2025. Ảnh: HỒ ĐIỂM

Với nhiều gia đình, xổ cổ nhơn gắn liền với những điều may mắn, vui vẻ vào những dịp Tết đến. Chị Lê Thị Tuyết Mai (xã Phước Quang, huyện Tuy Phước) tham gia chơi từ chiều 27 tháng Chạp chia sẻ: “Hầu như năm nào tôi cũng cùng con trai lên thị xã chơi, trò này thú vị, độc đáo, giải trí; người chơi phải linh hoạt và tìm hiểu điểm tương đồng để chọn ra 1 trong 40 con vật có trong đáp án. Hơn nữa, người chơi cổ nhơn không phải vì tính thắng thua mà chính vì cái tao nhã, bình dị của nó”.

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, nhiều trò chơi dân gian dần bị mai một trước làn sóng hiện đại hóa, trò chơi xổ cổ nhơn vẫn giữ được sức hút và giá trị truyền thống. Chính quyền địa phương và các hội đoàn thể địa phương thường xuyên tổ chức và khuyến khích người dân tham gia, góp phần gìn giữ nét đẹp văn hóa này.

Ông Từ Văn Minh, Giám đốc Trung tâm VH-TT&TT TX An Nhơn, cho biết: Hàng năm, TX An Nhơn duy trì tổ chức các hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc để phục vụ nhân dân, như: Xổ cổ nhơn, hát tuồng, hội đánh bài chòi, đấu võ đài…; trong đó, xổ cổ nhơn là một hoạt động không thể thiếu. Hội xổ cổ nhơn là một trò chơi dân gian độc đáo, không chỉ mang tính giải trí mà còn thể hiện sự uyên bác và tinh thần cộng đồng của người dân địa phương; thu hút mọi tầng lớp nhân dân, tạo nên không khí vui tươi, sôi nổi. Vì vậy, dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025, TX An Nhơn tiếp tục duy trì trò chơi này, với hy vọng góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa dân gian truyền thống và tạo sân chơi bổ ích cho cộng đồng.

HỒ THỊ ĐIỂM