Trọn lòng với nghệ thuật truyền thống

Trọn lòng với nghệ thuật truyền thống

Nghệ nhân Nguyễn Công Lý là hạt nhân phong trào văn hóa văn nghệ của TX An Nhơn và tỉnh Bình Định. Tâm huyết và niềm vui của anh gửi trọn vào những câu ca lời hát, những kịch bản, tiểu phẩm được lồng ghép tinh tế làn điệu dân ca, tuồng, bài chòi, từ đó góp phần gìn giữ và lan tỏa nghệ thuật truyền thống quê hương.

1. Nghệ nhân Nguyễn Công Lý sinh năm 1955, tại Quy Nhơn. Chứng kiến cảnh chiến tranh ly loạn, đất nước bị xâm chiếm, nên từ thời còn đi học trường Cường Để (nay là Trường Quốc học Quy Nhơn), anh đã là thành viên tích cực của phong trào học sinh, sinh viên chống chiến tranh. Sau năm 1975, anh về công tác ở Sở Thủy lợi Nghĩa Bình, rồi tham gia nhóm Ca khúc chính trị của Tỉnh đoàn. Về sau, Sở Thủy lợi Nghĩa Bình thành lập nhóm Ca khúc chính trị, anh đảm nhiệm vai trò nhóm trưởng. Sở hữu giọng hát nội lực, truyền cảm, lại biết cách dàn dựng chương trình, anh trở thành “linh hồn”, cùng các thành viên của nhóm tạo nhiều dấu ấn trong phong trào văn hóa văn nghệ của tỉnh lúc bấy giờ.

Khi chiến tranh biên giới phía Bắc nổ ra, Nguyễn Công Lý được Bộ Thủy lợi điều ra chiến trường tham gia đội biểu diễn phục vụ bộ đội ở các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn. “Đó là những tháng ngày biểu diễn không thể nào quên, chúng tôi đã “cháy” hết mình, đồng hành cùng bộ đội. Sau đợt biểu diễn từ chiến trường về ấy, tôi có vinh dự lớn khi được tặng một lúc tới hai bằng khen, một của Thủ tướng Phạm Văn Đồng và một của Bộ trưởng Bộ Thủy lợi”, anh chia sẻ.

Đầu những năm 1990, anh về quê nhà ở Nhơn Thành và trở thành cán bộ VHTT Nhơn Thành, đi học ngành Văn hóa quần chúng tại Trường Trung học Văn hóa – Nghệ thuật Bình Định.

Nghệ nhân Nguyễn Công Lý (thứ 2, từ trái sang) nhận giải nhì cuộc thi sáng tác câu thai bài chòi năm 2023. Ảnh: N.P

Dành nhiều tâm huyết cho các kịch bản, tiểu phẩm, đến nay anh đã dàn dựng hàng trăm kịch bản, tiểu phẩm. Các tiểu phẩm của anh không nặng tính tuyên truyền khô cứng mà đậm chất đời sống, tạo sự xúc động cho người xem, như: Tiểu phẩm Ánh sáng và bóng tối (năm 2010) tham gia Hội thi văn nghệ quần chúng ngành CA do CA tỉnh tổ chức, lấy cảm hứng từ tấm gương anh Nho – Phó CA xã Nhơn Phong (An Nhơn) – đã hy sinh khi chống tội phạm, mang lại bình yên cho người dân – mang đến cho anh và đơn vị CA TX An Nhơn giải nhất; tiểu phẩm Trọn nghĩa vẹn tình dàn dựng cho trường dạy lái xe Quân khu 5 thi văn nghệ quần chúng Quân khu 5 năm 2017, đạt giải A; tiểu phẩm Giữ trọn lời thề tái hiện tích Khao lề thế lính, dàn dựng cho Hội LHPN huyện Phù Cát tham gia Liên hoan Hát ru và hát dân ca do Sở VH&TT và Hội LHPN tỉnh tổ chức năm 2023, đạt giải nhất…

2. Không chỉ tích cực tham gia hoạt động văn nghệ quần chúng, nghệ nhân Công Lý còn truyền dạy hát dân ca, bài chòi, hướng dẫn viết kịch bản, dàn dựng tiểu phẩm, lại còn sáng tác nhiều câu thai bài chòi. Đầu năm 2023, khi Hội VHNT Bình Định tổ chức cuộc thi sáng tác câu thai bài chòi, anh đạt giải nhì. Câu thai anh viết tạo được nét riêng khi vận dụng yếu tố hài hước dân gian. Với anh, sức hấp dẫn của một câu thai là phải tạo được nhiều trò diễn cho anh hiệu, tạo hiệu ứng gây cười cho người xem.

Ông Từ Văn Minh, Giám đốc Trung tâm VH-TT&TT TX An Nhơn, khẳng định: “Khả năng chuyên môn của anh Nguyễn Công Lý khá đa dạng, từ biểu diễn ca khúc cách mạng cho đến dân ca, bài chòi, viết tiểu phẩm. Những chương trình có anh tham gia đều mang lại thành tích cao cho địa phương. Đặc biệt, kịch bản, tiểu phẩm do anh viết và trực tiếp dàn dựng, tập luyện mang đậm chất dân ca với những điệu lý, hò, vè, bài chòi được kết hợp nhuần nhuyễn, ngọt ngào. Anh là một hạt nhân, một nghệ nhân tiêu biểu, khó có người thay thế trong phong trào văn nghệ quần chúng, văn nghệ dân gian của thị xã”.

Còn nghệ nhân Công Lý, anh không nhớ hết những thành tích, giải thưởng đã đạt được. Nhìn những bằng khen, giấy khen, chứng nhận dày cộp mà Bộ VHTT, Sở VHTT, Chủ tịch UBND tỉnh, sở, ngành dành cho anh được xếp ngay ngắn, khiến người quen biết anh không khỏi chạnh lòng. Vì một người tâm huyết với nghệ thuật truyền thống, nhiều cống hiến và bề dày thành tích, nhưng qua nhiều đợt xét tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú, lại không thấy tên anh được vinh danh…

NGÔ PHONG