Powered by Techcity

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm

Năm 2015-2024, qua các đợt công nhận bảo vật quốc gia theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bình Định vinh dự có 13 bảo vật quốc gia là những tác phẩm điêu khắc đá Champa. Trong đó, 8 bảo vật đang trưng bày, giới thiệu tại Bảo tàng tỉnh Bình Định, còn lại 5 bảo vật được lưu giữ ở các địa phương trong tỉnh.

13 bảo vật quốc gia đều là những hiện vật gốc độc bản, quý hiếm, hình thức độc đáo. Các bảo vật có giá trị lớn đối với công tác nghiên cứu, nhận thức các vấn đề về văn hóa – lịch sử liên quan đến văn hóa Champa trên vùng đất Bình Định.

Đây không chỉ là tư liệu khoa học quan trọng đối với khảo cổ học, mà còn có giá trị lớn đối với nghiên cứu lịch sử, văn hóa, mỹ thuật, tôn giáo của dân tộc.

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 1

Trong không gian trưng bày văn hóa Champa tại Bảo tàng tỉnh Bình Định, bức phù điêu nữ thần Mahishasuramardini là bảo vật quốc gia đầu tiên được Thủ tướng Chính phủ công nhận năm 2015.

Phù điêu nữ thần Mahishasuramardini làm bằng đá silic hạt mịn, màu xám vàng nhạt, niên đại đầu thế kỷ XII. Bức phù điêu này được phát hiện năm 1989, tại phế tích tháp Rừng Cấm, thuộc xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, Bình Định. Đây là tác phẩm phù điêu đẹp, được thể hiện hoàn chỉnh về mặt bố cục, độc đáo nhất và lớn nhất được phát hiện từ trước đến nay trong nghệ thuật điêu khắc đá Champa.

Với sự độc đáo về nội dung cùng những giá trị lớn lao về nghệ thuật, năm 2003, bức phù điêu đã được Bảo tàng Lịch sử nghệ thuật Viên (Áo) và Bảo tàng Hoàng gia về nghệ thuật và lịch sử Brussels (Bỉ) lựa chọn đưa đi trưng bày với chủ đề “Việt Nam – quá khứ và hiện tại” để bạn bè quốc tế cùng thưởng lãm.

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 2

Phù điêu thần Brahma, chất liệu đá silic hạt mịn, màu đen nhạt, niên đại thế kỷ XII-XIII, được công nhận bảo vật quốc gia năm 2016. Phù điêu thần Brahma được các chuyên gia phát hiện vào năm 1985, tại di tích tháp Dương Long, thuộc xã Bình Hòa và xã Tây Bình, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.

Trong nghệ thuật điêu khắc Champa, thần Brahma thường được tạc 3 đầu, 4 tay cầm vật thiêng biểu trưng và ngồi trên tòa sen hoặc ngỗng thần Hamsa. Tuy nhiên, phù điêu thần Brahma tháp Dương Long có 8 tay, trong đó 2 tay chính trong tư thế bắt ấn trước ngực, cổ đeo vòng trang sức, có họa tiết cánh sen cách điệu.

Đây là điểm khác biệt giữa phù điêu thần Brahma, tháp Dương Long với các phù điêu thần Brahma khác trong nghệ thuật điêu khắc Champa và được xem là nét độc đáo của phù điêu thần Brahma tháp Dương Long.

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 3
Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 4

Cặp tượng chim thần Garuda diệt rắn được phát hiện vào năm 2011, tại phế tích Tháp Mẫm, thuộc khu vực Vạn Thuận, phường Nhơn Thành, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định. Chim thần Garuda diệt rắn làm bằng đá silic hạt mịn, màu xám nhạt, niên đại giữa thế kỷ XIII và được công nhận bảo vật quốc gia năm 2017.

Trong thần thoại của Bà La Môn giáo, Garuda là loài chim thần được coi là vua của mọi loài chim. Garuda có kẻ thù truyền kiếp là rắn Naga, bởi lẽ mẹ của Garuda bị mẹ của rắn Naga giết chết nên hễ gặp rắn Naga là chim thần Garuda liền xé xác để trả thù. Sau này, Garuda được thần Visnu thu phục và trở thành vật cưỡi của thần.

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 5

Bảo vật quốc gia phù điêu nữ thần Sarasvati làm bằng đá silic hạt mịn, màu đen nhạt, niên đại thế kỷ XII, được người dân phát hiện tại lưng đồi khu vực tháp Phú Lốc, thuộc phường Nhơn Thành, thị xã An Nhơn năm 1988. Hiện nay, bức phù điêu này được trưng bày, giới thiệu trong không gian văn hóa Champa tại Bảo tàng Bình Định.

Tác phẩm điêu khắc là bộ phận trang trí vòm cửa kiến trúc (tym – pan), được tạc nguyên khối nổi trong không gian hình vòm cung nhọn. Nội dung thể hiện hình ảnh nữ thần Sarasvati – vị nữ thần bảo trợ về nghệ thuật và văn học, là vợ thần Brahma (thần Sáng tạo) – một trong ba vị thần tối cao của Bà La Môn giáo.

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 6
Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 7

Hai tượng hộ pháp Dvarapala (còn gọi là tượng ông Đen, ông Đỏ) làm bằng đá silic hạt mịn, niên đại thế kỷ XII-XIII và được công nhận bảo vật quốc gia năm 2020. Hai tượng này được lưu giữ tại chùa Nhạn Sơn, thuộc xã Nhơn Hậu, thị xã An Nhơn. 

Hai tượng thần hộ pháp có liên quan mật thiết với kiến trúc gò Tam Tháp đã đổ nát. Trong hệ thống tượng theo thần thoại Ấn Độ giáo, thần hộ pháp là vị môn thần có chức năng canh giữ cổng hoặc cửa trong kiến trúc tôn giáo. Tượng thần hộ pháp thường thể hiện theo cặp, đặt đối xứng ở hai bên cửa ra vào đền, tháp Champa (Ảnh: Bảo tàng Bình Định).

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 8

Tượng thần Siva chùa Linh Sơn, chất liệu đá silic hạt mịn, niên đại thế kỷ XV, được công nhận bảo vật quốc gia năm 2018. Tượng được phát hiện trong lòng đất thôn Hải Giang, xã Nhơn Hải, thành phố Quy Nhơn. Nhân dân nơi đây đã lập một ngôi chùa để thờ thần, có tên là chùa Phật Lồi (còn gọi là chùa Linh Sơn). Năm 2011, chùa Linh Sơn dời về thôn Hội Thành, xã Nhơn Hội, thành phố Quy Nhơn.

Tượng thần Siva chùa Linh Sơn là một trong những tượng chân dung đặc sắc trong nghệ thuật Ấn Độ giáo của khu vực Đông Nam Á, cũng là tác phẩm đầu tiên của một loạt tượng thể hiện nội dung hình ảnh biểu tượng kết hợp thần – vua trong nghệ thuật điêu khắc Champa.

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 9

Phù điêu thần hộ pháp Mã Chùa, phát hiện năm 1992 tại phế tích kiến trúc Gò Mã Chùa thuộc thôn Đại Hòa, xã Nhơn Hậu, thị xã An Nhơn, Bình Định. Tượng được làm bằng chất liệu đá silic hạt mịn, màu xám nhạt, niên đại thế kỷ XII và được công nhận bảo vật quốc gia năm 2021.

Trong khi những tượng hộ pháp thường thể hiện dưới dạng tượng tròn, trong tư thế đứng thì tượng hộ pháp tại Gò Mã Chùa lại được thể hiện dưới dạng phù điêu nổi khối bán tròn chỉ tạc ba mặt, phía sau vẫn gắn liền với khối kiến trúc và thể hiện trong tư thế quỳ.

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 10
Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 11

Cặp tượng voi đá thành Đồ Bàn (một đực, một cái) làm bằng đá silic hạt mịn, màu xám nhạt, niên đại nửa sau thế kỷ XII, được công nhận bảo vật quốc gia năm 2023.

Cặp tượng voi đá đang được lưu giữ, giới thiệu trong không gian lịch sử, văn hóa Champa tại thành Đồ Bàn – kinh đô xưa của vương quốc Champa, thuộc xã Nhơn Hậu, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.

Voi là con vật quen thuộc, gần gũi với con người. Theo thần thoại Ấn Độ giáo, voi được xem là vật linh, vật cưỡi của thần Indra (Thần Sấm sét – Thần chiến tranh hay Thần hộ mệnh), một trong những vị thần chính được tôn sùng.

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 12
Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 13

Hồi đầu năm nay, hai tượng sư tử đá thành Đồ Bàn được Thủ tướng Chính phủ công nhận bảo vật quốc gia. Hai tượng sư tử đá này đều giống đực, làm bằng đá silic hạt mịn, màu nâu xám nhạt, niên đại cuối thế kỷ XI.

Hai tượng này được phát hiện năm 1992 tại thôn Bả Canh, gần tháp Cánh Tiên trong khu vực thành Đồ Bàn, thuộc xã Nhơn Hậu, huyện An Nhơn (nay là thị xã An Nhơn).

Trong truyền thuyết của Hindu giáo, sư tử là một trong những kiếp hóa thân của thần Vishnu – một trong ba vị thần tối thượng của Ấn Độ giáo. Sư tử là vật linh có chiến công giết quỷ dữ Hiranyakashipu và sùng bái thần Brahma nên được thần Vishnu ban cho phép trường sinh. Hai tượng sư tử thường thể hiện theo cặp đối xứng đặt hai bên cửa ra vào đền, tháp Champa.

Ngày 21/11, tại Bảo tàng tỉnh Bình Định (thành phố Quy Nhơn), Sở Văn hóa và Thể thao tổ chức lễ công bố quyết định công nhận bảo vật quốc gia 2 tượng sư tử đá thành Đồ Bàn và giới thiệu các bảo vật quốc gia tỉnh Bình Định.

Chiêm ngưỡng 13 bảo vật quốc gia độc bản, quý hiếm - 14
Lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định cùng Cục Di sản trao quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận 2 pho tượng sư tử đá Đồ Bàn là bảo vật quốc gia (Ảnh: Doãn Công).

Ông Tạ Xuân Chánh, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Bình Định cho biết, Bình Định từng là kinh đô phồn thịnh nhất vương quốc Champa (thế kỷ XI-XV), đến nay để lại rất nhiều di sản văn hóa vật thể vô giá, gồm nhiều đền tháp, thành quách, khu lò gốm ngàn năm, nghệ thuật điêu khắc, hiện vật, cổ vật…. Đặc biệt, 8 cụm tháp Champa với 14 khối tháp còn khá nguyên vẹn.

“Nghệ thuật điêu khắc Champa không chỉ là biểu tượng văn hóa, mà còn chứa đựng những yếu tố nghệ thuật, lịch sử, tín ngưỡng, triết lý, phản ánh bàn tay tài hoa, óc sáng tạo của người Champa xưa”, ông Chánh nói.

Dantri.com.vn

Nguồn:https://dantri.com.vn/xa-hoi/chiem-nguong-13-bao-vat-quoc-gia-doc-ban-quy-hiem-20241121224229347.htm

Cùng chủ đề

Bình Định: Làng nghề truyền thống tất bật vào vụ Tết

Những ngày giáp Tết, về với làng nghề bánh, bún An Thái, Trường Cửu tại xã Nhơn Lộc, Nhơn Phúc, dọc 2 bên đường sẽ thấy được nét đẹp lao động của người dân. Dù đang tất bật bên bếp lửa, cô Nguyễn Thị Bảy, ở thôn Trường Cửu xã Nhơn Lộc vẫn vui vẻ chia sẻ: Tất cả công đoạn làm bánh tráng, gia đình đều làm bằng phương pháp thủ công nên nhiều công đoạn phải thức...

Bình Định đón bằng di sản văn hóa phi vật thể Nghề chằm nón ngựa Phú Gia

Sáng ngày 12 tháng 9 năm 2024, tại xã Cát Tường, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định, sự kiện đón nhận bằng công nhận Nghề chằm nón ngựa Phú Gia là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia diễn ra trong không khí trang trọng và đầy tự hào. Đây là dấu mốc quan trọng, khẳng định giá trị văn hóa đặc sắc của một làng nghề thủ công truyền thống đã tồn tại qua hàng thế...

Bình Định: Triển khai Chương trình “Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp”

Kế hoạch đề ra mục tiêu, đến năm 2030, 100% cán bộ Đoàn chuyên trách các cấp làm công tác hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp được bồi dưỡng kiến thức nền tảng về khởi nghiệp, về công tác hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp. Hằng năm, Tỉnh đoàn và 100% các huyện, thị, thành đoàn và đoàn trực thuộc có hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức về khởi nghiệp, chuyển đổi số cho thanh niên. Hỗ trợ...

Bình Định tăng tốc, bứt phá cùng cả nước bước vào kỷ nguyên vươn mình

Năm 2025, được xác định là năm Bình Định tăng tốc, bứt phá, tập trung tháo gỡ khó khăn, vượt qua thách thức nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu nghị quyết của năm 2025 và cả nhiệm kỳ 2020-2025. Đây sẽ là nền tảng vững chắc và động lực mạnh mẽ để Bình Định cùng cả nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới – kỷ nguyên của sự vươn mình mạnh mẽ của dân...

Bình Định: Tập huấn dân ca, dân vũ, dân nhạc cho đồng bào Hrê

Theo Sở Văn hóa – Thể thao Bình Định, trong 3 ngày từ 20 đến 22/12, gần 100 học viên là nghệ nhân đồng bào Hrê ở xã An Trung tham gia tập huấn được giới thiệu những nội dung về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch; giữ...

Cùng tác giả

Quan tâm tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

(BĐ) - Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 17.2, các ĐBQH đơn vị tỉnh Bình Định tham gia thảo luận ở hội trường về Dự thảo Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; các cơ chế, chính sách đặc thù...

Thủ tướng chỉ đạo về dự án cao tốc Quy Nhơn – Pleiku hơn 36.000 tỷ đồng

Thủ tướng chỉ đạo về dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku hơn 36.000 tỷ đồng Sau khi xem xét báo cáo, kiến nghị của bộ, ngành về phương án đầu tư xây dựng cao tốc Quy Nhơn - Pleiku qua tỉnh Gia Lai và Bình Định, Thủ tướng đồng ý chấp thuận chuyển nghiên cứu đầu tư dự án theo phương thức đối tác công -...

Chương trình “Gia đình xanh” năm 2024: Nâng cao ý thức tiết kiệm điện trong cộng đồng

Chương trình “Gia đình xanh” năm 2024: Nâng cao ý thức tiết kiệm điện trong cộng đồng Thực hiện Chỉ thị 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, chỉ đạo của UBND tỉnh và Tổng Công ty Điện lực miền Trung về việc tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2023 - 2025, Công ty Điện lực Bình Định đã phát động chương trình thi đua “Gia đình xanh”...

Hoàn thành giải phóng mặt bằng trong tháng 3.2025

Gỡ vướng các dự án đầu tư trọng điểm trên địa bàn huyện Phù Cát: Hoàn thành giải phóng mặt bằng trong tháng 3.2025 Huyện Phù Cát phải tập trung toàn lực cả hệ thống chính trị, làm cả thứ Bảy, Chủ nhật, cao điểm từ nay đến cuối tháng 3.2025 phải giải phóng mặt bằng xong để các dự án...

Tháo gỡ điểm nghẽn tạo động lực tăng trưởng bền vững; xây dựng mạng lưới đường sắt đô thị đồng bộ, hiệu quả

Chiều 15.2, Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV tiếp tục diễn ra nội dung thảo luận ở hội trường, các ĐBQH đơn vị tỉnh Bình Định đã tham gia góp ý về Đề án bổ sung về phát triển KT-XH năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên; chủ trương đầu tư dự án xây dựng tuyến đường sắt...

Cùng chuyên mục

Quan tâm tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

(BĐ) - Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 17.2, các ĐBQH đơn vị tỉnh Bình Định tham gia thảo luận ở hội trường về Dự thảo Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; các cơ chế, chính sách đặc thù...

Tháo gỡ điểm nghẽn tạo động lực tăng trưởng bền vững; xây dựng mạng lưới đường sắt đô thị đồng bộ, hiệu quả

Chiều 15.2, Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV tiếp tục diễn ra nội dung thảo luận ở hội trường, các ĐBQH đơn vị tỉnh Bình Định đã tham gia góp ý về Đề án bổ sung về phát triển KT-XH năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên; chủ trương đầu tư dự án xây dựng tuyến đường sắt...

Đại hội điểm Chi bộ Công ty CP Becamex Bình Định, nhiệm kỳ 2025 – 2027

(BĐ) - Chiều 15.2, Chi bộ Công ty CP Becamex Bình Định tổ chức Đại hội chi bộ lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 - 2027. Đây là chi bộ được Đảng bộ Khu kinh tế tỉnh chọn làm đơn vị đại hội điểm để rút kinh nghiệm trong công tác tổ chức Đại hội chi bộ của Đảng bộ. Đến dự và chỉ đạo Đại hội có...

Tháo gỡ vướng mắc, tạo đột phá trong hoạt động KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 15.2, các ĐBQH đơn vị tỉnh Bình Định tham gia thảo luận ở tổ dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; các cơ chế,...

Nữ quân nhân quân hàm xanh năng nổ, nhiệt huyết

Gặp trung úy Nguyễn Song Kiều Trâm, nhân viên Hồ sơ lưu trữ, Văn phòng Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh, hẳn nhiều người sẽ ấn tượng bởi đôi mắt trong trẻo, nụ cười tươi. Thế nhưng ẩn sau đó là một tính cách mạnh mẽ, bản lĩnh, luôn nỗ lực vươn lên, đặc biệt có tấm lòng rất nhân hậu. Trung úy Kiều Trâm chia sẻ: “Là nữ...

Dự lường các yếu tố tác động để đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên

(BĐ) - Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, chiều 14.2, các ĐBQH đơn vị tỉnh Bình Định đã tham gia thảo luận ở tổ Đề án bổ sung về phát triển KT-XH năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên; chủ trương đầu tư dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội -...

Những “bóng hồng” yêu màu áo lính

Trong số 2.455 công dân thực hiện nghĩa vụ quân sự năm 2025 trên địa bàn tỉnh có 5 “bóng hồng” có trình độ cao đẳng, đại học viết đơn tình nguyện nhập ngũ. Ở họ có điểm chung đều có tinh thần trách nhiệm và ý thức cống hiến, sẵn sàng góp sức xây dựng quân đội, quê hương giàu mạnh. Viết tiếp truyền thống gia đình Những...

Rộn rã khúc quân hành

Sáng 13.2, 11 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh đã đồng loạt tổ chức lễ giao nhận quân năm 2025. Có 2.455 thanh niên nhập ngũ vào các đơn vị quân đội (có 5 nữ) và 357 thanh niên tham gia nghĩa vụ Công an nhân dân. Đồng chí Hồ Quốc Dũng - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh tặng...

Phân quyền, phân cấp, tăng tính chủ động, sự sáng tạo của chính quyền địa phương

Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 13.2, các ĐBQH đơn vị tỉnh Bình Định đã tham gia thảo luận ở tổ về dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi); dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về việc xử lý một...

Bộ đội Biên phòng Bình Định tiếp nhận 195 chiến sĩ mới

Sáng 13.2, trong không khí hào hứng của ngày hội tòng quân, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh tổ chức lễ tiếp nhận và huấn luyện 195 chiến sĩ mới tại Tiểu đoàn Huấn luyện. Đây là các chiến sĩ thuộc BĐBP hai tỉnh Bình Định, Phú Yên và Hải đoàn 48 trực thuộc BĐBP.   Quân y BĐBP tỉnh kiểm tra y tế, khám phúc tra sức khỏe chiến...

Tin nổi bật

Tin mới nhất