Phóng viên Simon Shuster của tạp chí TIME gần đây đã xuất bản quyển sách “The Showman: Inside the Invasion That Shook the World and Made a Leader of Volodymyr Zelensky” mô tả về cuộc xung đột ở Ukraine và các thông tin liên quan.
Đoàn tàu thoát hiểm
Quyển sách đã nêu một số thông tin ít người biết về Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào thời điểm Nga vừa bắt đầu chiến dịch quân sự. Trong đó, đáng chú ý là chi tiết nói rằng cơ quan an ninh Ukraine đã duy trì một đoàn tàu chạy không tải ở Kyiv để ông Zelensky có thể nhanh chóng thoát khỏi thành phố để đảm bảo an toàn, tờ Business Insider đưa tin.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 4.2023
“Tháng 2.2022, vào những ngày đầu của cuộc tấn công dữ dội của Nga, đoàn tàu — trống rỗng và sẵn sàng rời ga trung tâm Kyiv ngay lập tức — đã được các nhân viên an ninh kiểm tra định kỳ xem có bất kỳ mối đe dọa nào không”, ông Shuster viết.
Theo nhà báo Shuster, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine khi đó là ông Oleksiy Reznikov nói rằng Nga đang cố gắng làm cho ông Zelensky hoảng sợ và bỏ chạy: “Chiến thuật của Nga là đẩy tổng thống ra khỏi Kyiv. Họ đang kiểm tra tinh thần của chúng tôi”.
Một số nhà lập pháp khác đã rời khỏi Kyiv trong khi rất nhiều sĩ quan cấp cao và cấp trung của Cơ quan an ninh Ukraine SBU cũng có ý định này. Quyển sách cũng tiết lộ vợ và con của ông Zelensky sau đó đã rời Kyiv trên chuyến tàu riêng, cùng với 1 đội bảo vệ và 1 chiếc vali kéo.
“Không rời đi”
Vào tháng 2.2022, nhiều phương tiện truyền thông dự đoán Tổng thống Zelensky sẽ rời đất nước nếu tình hình giao tranh ác liệt. Trước đó, ông Viktor Yanukovych, người tiền nhiệm của ông Zelensky, đã đến Nga khi làn sóng biểu tình ủng hộ Liên minh châu Âu (Euromaiden) tràn ngập Kyiv vào năm 2014.
Khói bốc lên ở tỉnh Donetsk sau một cuộc pháo kích hôm 22.1
Tuy nhiên, thực tế cho thấy đã gần 2 năm kể từ khi xung đột bùng phát, ông Zelensky vẫn chưa từng bước lên tàu, bất chấp việc nhiều người tin rằng ông sẽ sớm làm vậy. Quyết định không rời khỏi đất nước của nhà lãnh đạo Ukraine từ lâu đã được công nhận là bước ngoặt ban đầu trong cuộc chiến với Nga.
Theo cuốn sách, ngay cả trong cơ quan tình báo của ông Zelensky cũng không rõ ông sẽ thực hiện cách tiếp cận nào. Ông Oleksiy Danilov, Thư ký Hội đồng Quốc phòng và an ninh quốc gia Ukraine, nói với ông Shuster: “Đó là yếu tố bạn không bao giờ có thể tính toán được”.
Trong những ngày giao tranh đầu tiên, ý tưởng xe tăng Nga tiến vào thủ đô của Ukraine là rất thực tế. Vào ngày 25.2, Reuters đưa tin Kyiv bị oanh tạc từ trên không, với tiếng pháo từ vùng ngoại ô.
Mối nguy hiểm rất nghiêm trọng. Ông Shuster viết rằng Kyiv dễ bị tấn công cả trên bộ và trên không, và ông Zelensky được thúc giục chuyển đến các boongke ở rìa thành phố. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo ở phương Tây, bao gồm Tổng thống Mỹ Joe Biden, đã ngỏ ý giúp người đồng cấp Ukraine thành lập chính phủ ở nước ngoài.
Theo quyển sách, có một đề xuất nổi bật là tạo điều kiện cho ông Zelensky điều hành đất nước từ miền đông Ba Lan. Tuy nhiên, ông Shuster viết rằng ông Zelensky đã từ chối và liên tục chuyển hướng các cuộc thảo luận, chủ yếu tập trung vào việc phương Tây có thể hỗ trợ phòng thủ Ukraine như thế nào.
Còn đối với trong nước, khi đó ông Zelensky đã có bài phát biểu từ bàn làm việc nhằm trấn an người dân. Một trong những thông điệp thu hút sự chú ý mạnh mẽ nhất được đưa ra vào ngày 25.2.2022, khi ông Zelensky tự quay đoạn video bằng điện thoại ghi lại cảnh ông và các trợ lý thân cận nhất vẫn đang ở phố Bankova của Kyiv và nói rằng “Tất cả chúng tôi đều ở đây, bảo vệ nền độc lập và đất nước của chúng ta”.
