Theo báo The Guardian ngày 14-9, hai nhà côn trùng học người Nam Phi John Midgley và Burgert Muller đã có chuyến đi sưu tầm tư liệu tới Lesotho, quốc gia duy nhất trên thế giới có toàn bộ lãnh thổ nằm ở độ cao hơn 1.000 m.
Hành trình của họ bắt đầu từ tháng 12-2021 và điểm dừng chân là khu nghỉ dưỡng vùng núi Afriski ở miền Tây Lesotho. Trong ngày thứ hai có mặt tại khu nghỉ dưỡng ở độ cao hơn 3.000 m này, ông Muller đã bắt được một con vật mà họ cho là một loài ngài không cánh – tương tự những con họ từng thấy ở các vùng cao khác.
Tuy vậy, khi xem xét kỹ hơn vào tối cùng ngày, ông Muller nhận ra con vật chính là ruồi.
Mẫu vật con cái của loài Atherimorpha latipennis với đôi cánh thoái hóa. Ảnh: The Guardian
Sử dụng những thiết bị có sẵn, hai nhà khoa học xác định được con ruồi trên thuộc chi Atherimorpha. Điều thú vị là trong cùng ngày họ đã bắt được đến 51 mẫu vật giống đực của Atherimorpha latipennis (một loài thuộc chi Atherimorpha).
Loài Atherimorpha latipennis được phát hiện vào năm 1956 nhưng con cái của loài này chưa từng được mô tả trước đây. Và những đặc điểm tương đồng với 51 mẫu vật giống đực kia đã chỉ ra mẫu vật cái thuộc cùng loài Atherimorpha latipennis.
Để chắc chắn hơn, hai nhà khoa học phải đợi cho đến khi ông Midgley trở về nơi làm việc của mình tại bảo tàng KwaZulu-Natal ở TP Pietermaritzburg – Nam Phi để tham khảo thêm tư liệu.
Ông John Midgley thu thập tư liệu tại vùng núi Afriski. Ảnh: The Guardian
Bất chấp hình thái kỳ lạ của mẫu vật giống cái, phần miệng và râu của nó gần như giống hệt những con đực thu thập được, giúp hai nhà khoa học xác định mẫu vật thuộc loài Atherimorpha latipennis. Hai người quyết định không làm xét nghiệm ADN vì sợ làm hỏng mẫu vật duy nhất mà họ có.
Vì không có thông tin về vòng đời của loài Atherimorpha latipennis nên các nhà khoa học chỉ có thể phỏng đoán về nguyên nhân con cái mất đi khả năng bay.
Dù bay có rất nhiều lợi ích – như di chuyển nhanh hơn và dễ thoát khỏi kẻ săn mồi – nhưng bù lại phải mất nhiều thời gian, công sức để mọc cánh và khi bay cũng tiêu tốn nhiều năng lượng hơn.
Ông Midgley tin rằng việc phát hiện ra loài ruồi không biết bay ở Lesotho giúp chúng ta có bức tranh toàn cảnh hơn về giới động vật. “Hiểu được hình thái của các loài có phạm vi sống hạn chế sẽ giúp chúng ta dự đoán phản ứng của chúng trước sự thay đổi môi trường” – ông nói.
Mẫu vật giống đực của loài Atherimorpha latipennis với đôi cánh hữu dụng. Ảnh: The Guardian
