Gần đây, một số bệnh viện ghi nhận ca bệnh thủy đậu ở cả trẻ em và người lớn, có ca biến chứng nặng và tử vong. Xin hỏi cách phòng tránh hiệu quả bệnh thủy đậu? (Hoài Thu, Bắc Cạn)
Trả lời:
Bệnh thủy đậu do virus Varicella Zoster (VZV) gây nên, có thể xuất hiện rải rác trong năm nhưng bùng phát mạnh nhất vào thời điểm giao mùa, thường từ tháng 3 đến tháng 6 hàng năm. Yếu tố thời tiết (nắng nóng, mưa giông) cũng có thể làm giảm phản ứng miễn dịch của cơ thể, làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.
Theo khuyến cáo, cứ khoảng 3-5 năm virus thủy đậu sẽ gây dịch lớn một lần nếu cộng đồng chưa tiêm vaccine đầy đủ. Có khoảng 90% người chưa mắc thủy đậu, hoặc chưa tiêm vaccine có nguy cơ cao nhiễm bệnh nếu tiếp xúc với những giọt nước bọt bắn ra ngoài khi người bệnh ho, hắt hơi, hay tiếp xúc chất dịch từ nốt phỏng thủy đậu của người bệnh. Các đối tượng nguy cơ mắc bệnh cao là có hệ miễn dịch suy yếu như trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người già, người có bệnh mạn tính.
Khi bị thủy đậu, người bệnh thường có biểu hiện như: mệt mỏi, nhức đầu, sốt nhẹ, chảy nước mũi, đau họng và trên da xuất hiện các nốt ban đỏ bắt đầu ở vùng đầu, mắt rồi lan ra toàn thân. Nếu chăm sóc không đúng cách, ngoài việc nhiễm khuẩn từ các thương tổn da, thuỷ đậu có thể gây ra nhiều biến chứng dẫn tới tử vong.
Thủy đậu rất nguy hiểm ở trẻ em dưới 5 tuổi và phụ nữ mang thai. Ở trẻ em, thủy đậu có thể gây các biến chứng nghiêm trọng như: viêm tai, viêm thanh quản, viêm phổi, viêm thận cấp,… thậm chí là tử vong. Virus thủy đậu là nguyên nhân đứng hàng thứ hai gây viêm não với tỷ lệ tử vong là 9-20%. Nếu may mắn được cứu sống, người bệnh cũng phải đối diện với nhiều nguy cơ như bại não, nằm liệt giường…
Phụ nữ mang thai bị thủy đậu gây nên hội chứng thủy đậu bẩm sinh cho thai nhi, gây dị tật ở sọ, dị tật gây bại não và đục thủy tinh thể, chậm phát triển trí tuệ, đầu nhỏ, não úng thủy, teo liệt tứ chi… 30% trẻ sơ sinh tử vong khi nhiễm thủy đậu lây truyền từ mẹ.
Trẻ em cần tiêm vaccine thủy đậu sớm để có miễn dịch bảo vệ khỏi bệnh. Ảnh: Mộc Thảo
Để phòng thủy đậu, trẻ em và người lớn cần chủ động thực hiện các biện pháp như: Tiêm vaccine thủy đậu cho trẻ em từ 9 tháng tuổi trở lên; không tiếp xúc với người bị bệnh để phòng tránh lây lan; thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, sử dụng đồ dùng sinh hoạt riêng, vệ sinh mũi họng hàng ngày bằng dung dịch nước muối sinh lý; thực hiện vệ sinh nhà cửa, trường học và vật dụng sinh hoạt bằng dung dịch sát khuẩn thông thường.
Hiện nay, Hệ thống tiêm chủng VNVC có 3 loại vaccine phòng thủy đậu cho trẻ em và người lớn là vaccine Varilrix (Bỉ), Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) với phác đồ 2 mũi. Phụ nữ trước khi mang thai cần chủ động tiêm vaccine thủy đậu để có miễn dịch tối đa cho người mẹ, loại bỏ được nguy cơ dị tật cho thai nhi, đồng thời giúp trẻ có được miễn dịch thụ động trong những tháng đầu đời.
BS.CKI Nguyễn Lê Nga
Quản lý Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC
