Bất ngờ lớn nhất trong chiến sự Ukraine: Nhiều chiến hạm Nga bị phá hủy?

Theo người đứng đầu Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, Oleksii Danilov, khoảng 20% hạm đội Biển Đen của Nga đã bị phá hủy tính đến tháng 12/2023.

Người phát ngôn Hải quân Ukraine Dmytro Pletenchuk ngày 17/11/2023 cho biết, lực lượng Ukraine đã phá hủy 15 chiến hạm Nga ở Biển Đen và làm hư hại 12 chiếc khác kể từ khi xung đột bắt đầu nổ ra vào tháng 2/2022. Trong đó, tàu đổ bộ Novocherkassk là nạn nhân mới nhất.

Bên cạnh việc khai thác kho vũ khí của Liên Xô, Ukraine còn sử dụng tên lửa hành trình Neptune được phát triển trong nước và xuồng không người lái hải quân tiên tiến, cùng với tên lửa tầm xa do đồng minh cung cấp. Do đó, Hải quân Nga đã tăng cường phòng thủ và buộc phải sơ tán các chiến hạm của họ ra xa bờ biển Ukraine.

Điều này cho phép Kiev tiếp tục xuất khẩu nông sản ngay cả sau khi Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen hồi tháng 7/2023. Các chuyên gia gọi đây là một trong những thành tựu chính của các cuộc tấn công của Ukraine vào hải quân Nga.

Trên thực tế, xuất khẩu nông sản và công nghiệp bằng đường biển của Ukraine đã trở lại mức trước xung đột, Volodymyr Zablotskyi – chuyên gia hải quân tại tổ chức nghiên cứu Defense Express – nói với Kyiv Independent.

Ông cho rằng, kể từ khi Nga di chuyển các tàu chiến của mình xa hơn về phía đông, lực lượng phòng không của Ukraine giờ đây có nhiều không gian hơn để đánh chặn các tên lửa phóng từ biển nhắm vào các thành phố và cơ sở hạ tầng của nước này.

Bằng cách làm suy yếu hạm đội Biển Đen, khiến đối phương mất tinh thần và vạch trần điểm yếu của họ, Ukraine cho thấy Hải quân Nga không bất khả chiến bại như Moscow cố gắng tuyên bố.

Theo Ukraine, đây là danh sách những con tàu quan trọng nhất của Nga bị Kiev phá hủy, theo thứ tự thời gian.

Saratov

Tàu đổ bộ Saratov là một trong những tàu thực sự lớn đầu tiên mà Nga bị tổn thất. Các lực lượng Ukraine được cho là đã đánh chìm nó bằng tên lửa đạn đạo Tochka-U của Liên Xô vào ngày 24/3/2022 khi đang cập cảng Berdiansk ở Zaporizhia.

Nga sẽ cần những con tàu như Saratov để thực hiện cuộc tấn công đổ bộ theo kế hoạch vào Odessa nhằm cắt đứt hoàn toàn Ukraine khỏi biển. Moscow cuối cùng buộc phải từ bỏ kế hoạch này.

Theo quân đội Ukraine, cuộc tấn công cũng làm hư hại 2 tàu đổ bộ khác đang neo đậu liền kề là Novocherkassk mà Ukraine đã phá hủy sau đó và Caesar Kunikov.

Được đưa vào sử dụng từ những năm 1960, Saratov được dùng để hỗ trợ các hoạt động của Nga ở Syria và Georgia, cũng như Crimea. Nó có thể chở tới 400 binh sĩ, cộng thêm 20 xe tăng chiến đấu chủ lực hoặc 45 xe bọc thép.

Moskva

Tàu tuần dương tên lửa Moskva từng là soái hạm của Hạm đội Biển Đen và là biểu tượng đáng tự hào về sức mạnh hải quân của Nga trong khu vực, cho đến khi bị đánh chìm vào ngày 14/4/2022.

Ukraine cho biết họ đã bắn chìm tuần dương hạm trị giá 750 triệu USD này bằng hai tên lửa Neptune, không rõ con số thương vong của thủy thủ đoàn gồm 500 người.

Nó đóng một vai trò quan trọng trong cuộc tấn công của hải quân Nga vào Ukraine khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt năm 2022 và giúp cung cấp lực lượng yểm trợ trên không cho các chiến hạm Nga khác ở Biển Đen và chiếm giữ Đảo Rắn.

Nổi tiếng nhất, đó chính là con tàu đã ra lệnh cho thủy quân lục chiến Ukraine trên đảo đầu hàng, chỉ để nhận được câu trả lời: “Tàu chiến Nga, hãy biến đi!”.

Vụ phá hủy bắn chìm soái hạm Moskva là bước quan trọng đầu tiên trong việc xóa bỏ sự phong tỏa Biển Đen của Nga, mở đường cho thành công của Ukraine trong tương lai.

Olenegorskiy Gornyak

Với chiều dài 113m và lượng giãn nước 3.600 tấn, tàu đổ bộ lớp Ropucha Olenegorskiy Gornyak trở thành tàu lớn thứ hai của Nga bị tê liệt hoặc phá hủy sau tuần dương hạm Moskva.

Sau khi các cuộc tấn công vào Crimea trở nên thường xuyên hơn, Nga đã chuyển nó đến Novorossiysk ở vùng Krasnodar. Tuy nhiên, quyết định này đã không cứu được con tàu khỏi xuồng không người lái trên biển của Ukraine, vốn phải di chuyển ít nhất 600km để vận chuyển lượng chất nổ nặng 450kg.

Cuộc tấn công càng làm suy giảm khả năng vận chuyển thiết bị quân sự và tiến hành các hoạt động đổ bộ của Nga.

Các xuồng không người lái cải tiến trên biển do Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) phát triển đã săn lùng hạm đội Biển Đen kể từ tháng 10/2022. Cuộc tấn công Novorossiysk cho thấy các tàu Nga không an toàn dù ở xa bờ biển Ukraine.

Minsk và Rostov-on-Don

Cuộc tấn công ngày 13/9 đã vô hiệu hóa tàu đổ bộ lớp Ropucha Minsk và làm tê liệt tàu ngầm lớp Kilo Rostov-on-Don, cũng là cuộc tấn công tên lửa thành công đầu tiên của Ukraine vào Sevastopol ở Crimea.

Tên lửa nhắm vào xưởng đóng tàu Sevmorzavod, nơi 2 tàu đang nằm trên ụ nổi để sửa chữa hoặc bảo trì. Sau đó, tên lửa tầm xa Storm Shadow được cho là đã tấn công trụ sở hạm đội Biển Đen ở Sevastopol và các mục tiêu quân sự khác của Nga ở Crimea.

Hơn một tháng sau, các hình ảnh vệ tinh cho thấy Minsk đã bị tháo dỡ và Ukraine cho biết cuộc tấn công đã làm hư hại nó đến mức không thể sửa chữa được.

Theo Bộ Quốc phòng Anh, Rostov-on-Don – 1 trong 4 tàu ngầm có khả năng mang tên lửa của hạm đội Nga – đã bị “thiệt hại nặng”. Bộ Quốc phòng viết rằng bất kỳ nỗ lực nào để đưa nó trở lại hoạt động có thể sẽ mất nhiều năm và hàng trăm triệu USD.

Theo báo cáo của Lực lượng tác chiến đặc biệt Ukraine, cuộc tấn công vào Sevmorzavod cũng khiến 62 người Nga thương vong, đồng thời làm hư hại cơ sở hạ tầng của cơ sở này, có thể khiến nơi đây phải ngừng hoạt động trong nhiều tháng.

Askold

Askold, một tàu hộ vệ tên lửa được chế tạo với công nghệ tàng hình tiên tiến, đã bị Ukraine phá hủy ở xưởng đóng tàu Kerch trước khi nó được đưa vào sử dụng.

Ít nhất ba tên lửa Storm Shadow/SCALP được cho là đã tập kích xưởng đóng tàu nằm cách cầu Kerch chỉ hơn 6km về phía nam vào ngày 4/11/2023 và trở thành cuộc tấn công “xa nhất về phía đông ở Crimea so với hầu hết các cuộc tấn công tầm xa do Ukraine tuyên bố trước đây”.

Tàu có thể mang tới 8 tên lửa hành trình Kalibr hoặc tên lửa chống hạm siêu âm Oniks. Sự phá hủy của nó đồng nghĩa với việc Nga sẽ bớt đi một nền tảng để tấn công các thành phố, cơ sở hạ tầng và tàu chở hàng của Ukraine.

Novocherkassk

Theo người phát ngôn Không quân Ukraine, ông Yurii Ihnat, tàu Novocherkassk có từ thời Liên Xô, được thiết kế để đổ bộ nhưng cuối cùng Nga đã không tiến hành đổ quân vào miền nam Ukraine, thay vào đó họ sử dụng nó để vận chuyển binh lính và thiết bị quân sự đến khu vực Zaporizhia.

Ukraine đã bắn trúng tàu bằng 1 tên lửa hành trình khi nó đang cập cảng Feodosia ở Crimea vào ngày 26/12/2023. Theo các quan chức quân đội Ukraine, một vụ nổ thứ cấp mạnh cho thấy Novocherkassk đang chở theo chất nổ, khiến nó không thể hoạt động được.

Nga đã cố gắng hạ thấp thiệt hại và thương vong, khi người đứng đầu Crimea do Moscow bổ nhiệm tuyên bố rằng một người đã thiệt mạng trong vụ tấn công và 4 người khác bị thương.

Theo một email được cho là từ cơ quan báo chí của Hạm đội Biển Đen của Nga bị nhóm hacker Ukraine Cyber Resistance chặn thu được vào ngày 29/12/2023 cho thấy, cuộc tấn công có thể đã khiến 74 quân nhân Nga thiệt mạng và làm bị thương 27 người khác.

Đây là tàu đổ bộ thứ tư bị Ukraine hạ thủy kể từ khi bắt đầu chiến sự, điều này càng làm suy giảm hoạt động hậu cần của lực lượng Moscow.