Bất chấp cảnh tượng đầy kịch tính vụ cháy lớn ở nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, Ukraine và Nga vẫn không ngừng ‘vạch lá tìm sâu’

Khói đen bốc lên từ tháp làm mát tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. (Nguồn: Getty Images)

Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc, cho biết trong một tuyên bố rằng các chuyên gia đã nhìn thấy “khói đen dày đặc bốc lên từ khu vực phía Tây Bắc của nhà máy, sau nhiều tiếng nổ phát ra suốt buổi tối”.

Các nhân viên vận hành nói với IAEA rằng đám cháy xảy ra sau khi một máy bay không người lái tấn công vào một trong hai tháp làm mát của nhà máy.

Bất chấp cảnh tượng đầy kịch tính, cả IAEA và chính phủ Ukraine đều cho biết không có lý do gì để báo động ngay lập tức. “Hiện tại, mức độ bức xạ vẫn trong mức bình thường”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội.

Các nhà điều hành tại nhà máy Zaporizhzhia đã nói với IAEA rằng không có vật liệu phóng xạ nào gần địa điểm xảy ra vụ tấn công vừa qua và một nhóm của Liên hợp quốc đã xác minh độc lập rằng mức độ phóng xạ trong khu vực không thay đổi.

Nhà máy Zaporizhzhia, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất ở châu Âu, nằm dưới quyền kiểm soát của quân đội Nga kể từ năm 2022. IAEA xác nhận sáu lò phản ứng của nhà máy đã được đưa vào chế độ “tắt lạnh” .

Tổng thống Zelensky đổ lỗi cho phía Nga và viết trên X rằng, kể từ những ngày đầu tiên phía Nga kiểm soát, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia giống như công cụ để gây áp lực cho Ukraine, toàn bộ châu Âu và thế giới. “Chúng tôi đang chờ thế giới phản ứng, chờ IAEA phản ứng. Nga phải chịu trách nhiệm về việc này. Chỉ có Ukraine kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia thì mới có thể bảo đảm sự trở lại bình thường và an toàn hoàn toàn”.

Các quan chức Ukraine cho biết đây là hành động khiêu khích của lực lượng Nga và kêu gọi các đồng minh phương Tây và cơ quan giám sát nguyên tử của Liên hợp quốc hành động.

Theo ông Yevhen Yevtushenko, người đứng đầu chính quyền quân sự tại Nikopol, nằm bên kia sông nơi có nhà máy, quân đội Nga đã đốt lốp ô tô trong các tháp làm mát để tạo ra hiện tượng như thể đã xảy ra hỏa hoạn.

“Có lẽ đây là một hành động khiêu khích hoặc một nỗ lực nhằm gây ra sự hoảng loạn tại các khu định cư ở bờ phải của hồ chứa nước trước đây”, ông Yevtushenko nói.

Trong khi đó, Rosatom, Tập đoàn năng lượng Nhà nước của Nga được giao nhiệm vụ vận hành nhà máy, lại đổ lỗi cho phía quân đội Ukraine.

Trong một tuyên bố được hãng thông tấn nhà nước Nga TASS công bố, Rosatom cáo buộc Ukraine về hành vi đe dọa hạt nhân. Công ty này cũng đổ lỗi cho Ukraine về một cuộc tấn công tương tự xảy ra tại nhà máy hồi tháng 6.

Ông Yevgeny Balitsky, thống đốc tỉnh Zaporizhzhia do Nga bổ nhiệm, đổ lỗi cho vụ hỏa hoạn là do quân đội Ukraine pháo kích vào thành phố Enerhodar gần đó, CNN đưa tin.

IAEA cho đến nay vẫn từ chối quy trách nhiệm cho vụ cháy gần đây nhất. “Những cuộc tấn công liều lĩnh này gây nguy hiểm cho an toàn hạt nhân tại nhà máy và làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn hạt nhân”, Tổng giám đốc Rafael Mariano Grossi cho biết hôm 11/8. “Họ phải dừng lại ngay bây giờ”.

Vụ hỏa hoạn tại Zaporizhzhia xảy ra chỉ vài ngày sau khi quân đội Ukraine phát động phản công vào lãnh thổ Nga. Cuộc giao tranh đã đưa quân đội Ukraine tiến đến gần nhà máy điện hạt nhân Kursk, khiến IAEA từng phải đưa ra một cảnh báo khác hôm 9/8.