Ngày 3/7/2003, tại kỳ họp thứ 27, Ủy ban Di sản thế giới (UNESCO) đã thông qua hồ sơ đệ trình của Việt Nam công nhận Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là Di sản thiên nhiên thế giới với tiêu chí giá trị ngoại hạng toàn cầu về địa chất, địa mạo. Với những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam và hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, Vườn quốc gia này được mở rộng lên hơn 123 nghìn ha để bảo tồn nguyên vẹn vùng núi đá vôi cổ lớn nhất Ðông Nam Á.
Ngày 3/7/2015, các thành viên của UNESCO nhất trí bổ sung thêm tiêu chí các giá trị nổi bật đại diện cho các tiến trình tiến hóa và phát triển của các hệ sinh thái trên cạn, sở hữu môi trường sống tự nhiên có ý nghĩa nhất đối với việc bảo tồn đa dạng sinh học.
Sự công nhận Di sản thiên nhiên thế giới là một dấu mốc quan trọng không chỉ ghi nhận về giá trị ngoại hạng toàn cầu mà còn đánh giá nỗ lực của Việt Nam trong hoạt động bảo tồn nguyên vẹn các giá trị tài nguyên; là cơ sở hướng đến sự phát triển bền vững trên nguyên tắc hài hòa vừa phát huy các giá trị, vừa bảo tồn nguyên vẹn tài nguyên. Chính vì vậy, trong 20 năm qua, Ban quản lý Vườn lấy việc quản lý bảo tồn làm nền tảng, nghiên cứu khoa học là cốt lõi, phát huy các giá trị di sản làm động lực.
Phạm Hồng Thái, Giám đốc Ban quản lý Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng
Nhiều năm qua, Ban quản lý Vườn đã chủ động hợp tác với các tổ chức trong và ngoài nước thực hiện các đề tài, nhiệm vụ khoa học trên các lĩnh vực môi trường, địa chất-địa mạo, đa dạng sinh học, văn hóa-lịch sử, trên cơ sở đó để bảo tồn và phát huy các giá trị tài nguyên của di sản phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Phong Nha-Kẻ Bàng là ngôi nhà của gần 1.400 loài động vật và gần 3.000 loài thực vật, trong đó có nhiều loài được ghi trong sách đỏ Việt Nam và thế giới. Ðặc biệt là việc ghi nhận sự phân bố của quần thể loài Bách xanh đá 500 năm tuổi, sống trên núi đá vôi ở độ cao hơn 600 m.
Từ năm 2003 đến nay, các chuyên gia thuộc Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh đã khảo sát, phát hiện 425 hang động thuộc 7 khu vực, hệ thống, trong đó có 389 hang động được đo vẽ với tổng chiều dài 243 km. Nổi bật nhất là việc khám phá Sơn Ðoòng – hang động lớn nhất thế giới, có ý nghĩa quan trọng trong nghiên cứu thám hiểm hang động ở khu vực, đóng góp hết sức to lớn trong việc quảng bá hình ảnh Việt Nam, Quảng Bình và Phong Nha-Kẻ Bàng ra khắp thế giới.
Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng từng bước đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, chủ động triển khai thực hiện đồng bộ cả 3 hình thức tổ chức khai thác du lịch gồm: tự thực hiện, liên doanh liên kết và cho thuê dịch vụ môi trường rừng.
Ðến nay, Di sản thiên nhiên thế giới này đã có 15 tuyến, điểm du lịch đi vào hoạt động với nhiều loại hình du lịch phong phú, đa dạng, như: khám phá thiên nhiên, hang động, cắm trại, đi bộ, đu dây (zipline)… Việc phát triển dịch vụ du lịch đã thu hút lượng khách đến với di sản ngày càng tăng. Ðể bảo đảm vừa phát triển du lịch, vừa bảo tồn di sản bền vững, Ban quản lý Vườn luôn chú trọng việc theo dõi, đánh giá mức độ tác động, ảnh hưởng của các hoạt động du lịch lên các hang động để có hướng bảo tồn phù hợp nhằm hạn chế những tác động tiêu cực lên di sản.
Theo ông Phạm Hồng Thái, thời gian tới, Ban quản lý Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng tiếp tục xác định công tác quản lý, bảo vệ rừng và bảo tồn giá trị tài nguyên thiên nhiên, giá trị di sản là nền tảng, là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu; đồng thời, tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác quản lý, bảo tồn, nghiên cứu khoa học, cứu hộ động thực vật hoang dã nhằm bảo tồn nguyên vẹn các giá trị ngoại hạng toàn cầu của di sản. Cùng với đó là phát huy có hiệu quả và bền vững giá trị tài nguyên, giá trị di sản để phục vụ quản lý, bảo tồn di sản và phát triển kinh tế-xã hội.
Quảng Bình đang tranh thủ sự giúp đỡ của các bộ, ngành Trung ương, sự hỗ trợ của các nhà khoa học, tổ chức quốc tế để sớm hoàn thiện hồ sơ khoa học trình UNESCO công nhận Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là di sản lần thứ ba theo tiêu chí cảnh quan thiên nhiên và phấn đấu đưa Phong Nha-Kẻ Bàng thành di sản đầu tiên đạt 4/4 tiêu chí về Di sản thiên nhiên thế giới.
Trần Thắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình
Theo đánh giá của Ủy ban quốc gia UNESCO (Bộ Ngoại giao), Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là một mẫu điển hình của quá trình địa chất về thể loại Karst, là minh chứng của các chu kỳ kiến tạo khác nhau trong lịch sử hình thành vỏ trái đất. Ðịa chất, địa mạo của Phong Nha-Kẻ Bàng tạo nên hệ thống các hang động vô cùng kỳ vĩ, tráng lệ nổi tiếng thế giới, trở thành món quà vô giá mà tạo hóa thiên nhiên đã ban tặng Quảng Bình.
Bên cạnh đó, Vườn quốc gia này được đánh giá là mẫu hình “Hệ sinh thái và đa dạng sinh học” với quần thể độc nhất không tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên trái đất là rừng nhiệt đới thường xanh với ưu thế loài Bách xanh đá hơn 500 năm tuổi.
Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng có đường biên giới tiếp giáp với Vườn quốc gia Hin Nam No của nước bạn Lào. Theo mục tiêu của UNESCO là mở rộng hợp tác cùng bảo tồn và gìn giữ di sản có nhiều đặc điểm chung, hai nước Việt Nam-Lào đang phối hợp xây dựng hồ sơ di sản liên quốc gia đầu tiên ở Ðông Nam Á và là di sản liên biên giới có diện tích Karts liên tục lớn nhất trên thế giới. Công việc này dự kiến sẽ trình UNESCO trong năm 2024.
Nguồn: https://nhandan.vn/bao-ton-va-phat-huy-gia-tri-di-san-thien-nhien-the-gioi-phong-nha-ke-bang-post763066.html
