Báo chí truyền thống đang thua cuộc?

Độc giả đang có xu hướng di cư lên các nền tảng số

Thực tế trên thế giới, các nhà báo truyền thống đang bị vượt mặt bởi các nhà sáng tạo trẻ tuổi như Dylan Page (10 triệu người theo dõi) và Vitus Spehar (3 triệu người theo dõi), những người đang cung cấp cách tiếp cận nội dung tin tức mang tính bản địa xã hội.

Người trẻ cho biết họ thích các nền tảng này vì chúng tạo ra sự minh bạch và niềm tin, dễ sử dụng và mang đến những góc nhìn mới.

Theo thống kê năm 2024 của Wearesocial, 83,3% người dùng Việt Nam sử dụng Internet để đọc các nội dung báo chí, giảm 4,3% so với năm 2023. Thế nhưng, có đến 96,1% người sử dụng Internet Việt Nam sử dụng mạng xã hội, 84% người sử dụng Internet để xem các nội dung streaming. 

Xét về mặt thời gian, năm 2024 người Việt dành trung bình 1h47 phút mỗi ngày cho việc đọc báo online, giảm 15 phút so với năm 2023. Trong khi, khoảng thời gian trung bình dành cho các kênh truyền thông xã hội là 2h25 phút.

Đây là những con số sinh động cho thấy, báo chí Việt Nam đang dần bị bị lép vế bởi các kênh truyền thông xã hội. 

Nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật – Phó Tổng biên tập Báo điện tử VietnamPlus dẫn chứng câu chuyện khi tham dự một số hội thảo quốc tế gần đây, ông đã thực sự giật mình vì những cảnh báo mà các chuyên gia truyền thông đưa ra, với những từ ngữ mạnh bạo. Chẳng hạn trước đây chúng ta chỉ quen nghe cụm từ báo in suy giảm, nhưng giờ thì người ta nói rằng các loại hình báo chí truyền thống, gồm báo in, phát thanh, truyền hình đều đang “chết”.

“Thế nên, chuyện một podcaster, một vlogger có người xem/nghe nhiều hơn cả một cơ quan báo chí chính thống không còn là chuyện lạ. Nó cho thấy nhiều cơ quan báo chí chưa “bắt sóng” được giới trẻ. Các nền tảng số từ lâu không còn ưu tiên các cơ quan báo chí, trong khi nhiều nhà xuất bản tin tức lại ngại hoặc chậm thay đổi, dẫn tới việc không thu hút được độc giả khi rời xa trận địa truyền thống của mình”, ông Hoàng Nhật nói.

Bắt tay với công nghệ để cùng nhau đi xa

Theo Phó Tổng biên tập VietnamPlus Nguyễn Hoàng Nhật, trước đây, chúng ta có thói quen mỗi khi tư duy về một đề tài gì thì sẽ ngẫm nghĩ xem bài này làm bao nhiêu chữ, theo thể loại phản ánh, phóng vấn hay phóng sự. Nhưng trong thời đại số, độc giả tiếp nhận thông tin qua nhiều hình thức khác biệt.

“Chính vì thế, chúng tôi coi thay đổi cách kể chuyện, tăng cường trải nghiệm cho độc giả là nhiệm vụ hàng đầu. Vẫn những thông tin như thế, nhưng phải làm thế nào để họ cảm thấy hứng thú”, ông Nhật nói.

RapNewsPlus là một cách làm sáng tạo như thế. Và hầu hết những tác phẩm báo chí giúp VietnamPlus đoạt giải cao đều là những sản phẩm đa phương tiện, với cách kể chuyện mới mẻ, như gần đây nhất là tác phẩm 3D tương tác chào mừng 70 năm Giải phóng Thủ đô, giúp độc giả nhập vai vào câu chuyện lịch sử.

Từ năm 2021, Báo điện tử VietnamPlus cũng đã kết hợp với Công ty Insider thí điểm thu thập dữ liệu của người dùng phục vụ cho việc đóng gói các bản tin, chuyển thẳng tới người dùng thông qua Newsletter – Thư tòa soạn và Web-Push – thông báo đẩy. Vào tháng 11/2023, Báo cho phép độc giả đăng nhập thông qua Google Account, qua đó tòa soạn sẽ nắm được lịch sử người dùng, tiến tới kết nối quản lý người dùng thông qua Google Reader Revenue Manager.

Nhấn mạnh đến sự hợp tác gắn kết, ràng buộc để cùng nhau đi xa với các đối tác phát triển công nghệ, nền tảng, ông Cao Anh Minh – Tổng Giám đốc Đài Truyền hình TP.HCM cho biết, ngoài việc hợp tác với các nền tảng nhằm đưa chương trình có độ phủ rộng, đến được nhiều khán giả thì hợp tác công nghệ quảng cáo cũng cần nghiên cứu, phát triển.

Có thể kể đến một số hình thức quảng cáo công nghệ mới như DBI – là quảng cáo công nghệ insert vào chương trình giống như thật, quảng cáo thực tế ảo – dạng quét bằng điện thoại lên các poster, chương trình, hoặc dạng định danh địa phương sẽ xuất hiện quảng cáo khác nhau khi phát sóng chương trình, truyền hình trực tiếp sự kiện.

Tổng Giám đốc Cao Anh Minh nhận định, công nghệ AI hiện tại đang là trào lưu, cũng là tương lai với mọi mặt của đời sống xã hội. Sự sáng tạo không giới hạn của AI nếu đi kèm với lý trí của người quản lý, người thực hiện có thể sẽ giúp việc sản xuất chương trình và nhiều lĩnh vực được giảm chi phí, nâng cao chất lượng.

“Ví dụ: Trên mạng hiện nay xuất hiện rất nhiều bức ảnh sáng tạo, clips sáng tạo bằng AI. Một số bức ảnh hay clips khiến người xem rất thích. Trong khi một họa sĩ muốn vẽ một bức ảnh như vậy thì cần rất nhiều thời gian. AI không những làm trong thời gian cực ngắn mà còn ra được nhiều phiên bản khác nhau”, ông Minh cho hay.

Theo ông Cao Anh Minh, HTV luôn mong muốn được góp phần thúc đẩy sáng tạo công nghệ. Vừa qua, Lễ hội quốc tế khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo lần thứ nhất đã được diễn ra tại Công viên Bờ sông Sài Gòn.

Đây là chương trình do Ủy ban nhân dân thành phố Thủ Đức phối hợp với HTV thực hiện. Với chủ đề Khoa học công nghệ và Chuyển đổi số, mang những sản phẩm có tính ứng dụng cao để cho người dân được trực tiếp trải nghiệm, lấy người dân làm trung tâm, chương trình còn là sân chơi công nghệ cho các doanh nghiệp và tập đoàn công nghệ lớn. Ngoài ra, còn có không gian để các em học sinh sáng tạo trên sân khấu, cuộc thi khởi nghiệp của các bạn sinh viên.

“Sự thay đổi, phát triển hàng ngày của công nghệ số; hành vi xem và mua của các thế hệ, đặc biệt là giới trẻ; nhu cầu ngày càng chi tiết và thiết thực của nhãn hàng – đây là các vấn đề mà các cơ quan báo chí, truyền hình cần phải bám sát và đồng cảm. Để tồn tại và phát triển, báo chí phải vượt ra ngoài báo chí, không chỉ dừng lại ở việc tạo ra tin tức mà còn phải sáng tạo nên những giá trị mới”, Tổng Giám đốc HTV chia sẻ.

Hoà Giang