Bên cạnh đó, địa phương này còn thu hút sự chú ý khi có hàng loạt thủ khoa, á khoa.
19 thủ khoa khối C00 toàn quốc, 13 ở Bắc Ninh
Năm 2020, Bắc Ninh đứng thứ 26 về kết quả thi tốt nghiệp THPT trên toàn quốc. Năm 2021, tỉnh này đã vượt lên bảy bậc, xếp thứ 19. Năm 2021, Bắc Ninh có môn vật lý đứng nhất cả nước, môn toán đứng thứ 8.
Năm 2022, Bắc Ninh lên vị trí thứ 6, vượt 13 bậc so với năm trước. Môn vật lý tiếp tục giữ vị trí số 1 so với toàn quốc. Các môn toán, ngữ văn, lịch sử, ngoại ngữ, hóa học đều trong top 10.
Năm 2023, Bắc Ninh nhích lên hàng thứ 5 toàn quốc (xếp sau Vĩnh Phúc, Bình Dương, Nam Định, Ninh Bình). Năm 2024, việc xếp thứ 5 cả nước trong kết quả thi tốt nghiệp nằm trong tiến trình tăng dần kết quả của tỉnh này.
Điểm thi của tỉnh này “đột phá” những năm 2020 – 2021 và duy trì ổn định khoảng ba năm nay. Tuy nhiên, điều khiến Bắc Ninh trở nên “hiện tượng” liên quan tới kết quả thi tốt nghiệp năm nay. Ví dụ điểm trung bình môn toán của học sinh Bắc Ninh từ thứ 7 năm 2023 vượt lên thứ 3 toàn quốc. Môn vật lý giữ vị trí thứ 2.
Điểm đặc biệt nhất, trong số 19 thủ khoa khối C00 toàn quốc, Bắc Ninh có 13 thủ khoa với tổng điểm là 29,75. Ngoài ra, Bắc Ninh có tới 37 á khoa, trong đó á khoa khối C00 có tổng điểm là 29,50, khối D01 có tổng điểm 28,70.
Số thí sinh đạt từ 27 điểm trở lên trong các tổ hợp xét tuyển là 1.864 học sinh trong tổng số trên 17.600 thí sinh. Số đạt 26,50 có 2.558 thí sinh. Bắc Ninh cũng có 89 học sinh nằm trong top 100 toàn quốc, nhiều nhất trong số các tỉnh, thành phố có thí sinh vào tốp này.
Các thủ khoa, á khoa, những học sinh có điểm cao không chỉ tập trung ở trường THPT chuyên hay các trường THPT ở thành phố mà rải rác ở nhiều huyện như Từ Sơn, Gia Bình, Lương Tài…
Số bài thi văn 9,5 chiếm 10,8%
Nằm trong tình hình chung điểm môn văn “mưa điểm 9” diễn ra ở nhiều địa phương, nhưng Bắc Ninh cũng lại đặc biệt hơn cả.
Số bài thi môn ngữ văn đạt 9,5 điểm của Bắc Ninh ở mức rất cao. Trong tổng số gần 17.500 thí sinh dự thi môn ngữ văn thì có tới 1.890 bài thi đạt điểm từ 9,5 trở lên (606 bài thi đạt 9,75 và 1.284 bài thi đạt 9,5), chiếm đến 10,8% tổng số bài thi ngữ văn của tỉnh này.
Trong tương quan với học sinh cả nước đạt mức điểm 9,75 (có 1.843 thí sinh) thì Bắc Ninh chiếm gần 1/3. Nếu tính số thí sinh đạt từ 9 điểm trở lên ở Bắc Ninh thì tỉ lệ đạt là 25,9% (4.532 thí sinh).
Nhìn vào số liệu thì thấy nếu kết quả thi phản ánh thực chất chất lượng dạy học, năng lực của học sinh thì học sinh Bắc Ninh rất giỏi văn, vượt xa cả những địa phương vốn có truyền thống “đất văn” như Nam Định.
Theo nhiều giáo viên dạy văn ở Hà Nội, thông thường học sinh thực sự có năng lực tốt ở môn văn và học tập chăm chỉ mới có thể đạt mức điểm từ 8,0 trở lên trong các kỳ thi. Nếu theo nhận xét này thì số học sinh có “năng lực tốt ở môn văn” tại Bắc Ninh khá lớn, vì theo phổ điểm thi của Bắc Ninh đã công bố công khai thì có tới 10.785/gần 17.500 thí sinh đạt điểm 8,0 trở lên. Số điểm môn văn có nhiều thí sinh ở Bắc Ninh đạt được nhất là 8,5 điểm (1.738 thí sinh).
Trong khi ở dữ liệu điểm thi cả nước, điểm môn văn có nhiều thí sinh đạt được nhất năm nay là 8,0 điểm.
“Không có gì bất thường”
Chia sẻ với Tuổi Trẻ về kết quả nổi bật của Bắc Ninh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay, thầy Hà Huy Phương – hiệu trưởng Trường THPT chuyên Bắc Ninh – khẳng định việc trường chuyên có nhiều thủ khoa không hề bất thường.
Thầy Phương cũng dẫn chứng các năm trước trường cũng có thủ khoa, học sinh có giải thưởng cao trong các kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia. Số học sinh là thủ khoa và có kết quả thi tốt ở kỳ thi năm nay cũng là kết quả của việc nỗ lực học tập và việc tạo điều kiện tốt nhất cho các em từ phía nhà trường, phụ huynh học sinh.
Cô Trần Thị Bích Ngọc – giáo viên dạy văn, chủ nhiệm lớp 12 sử, THPT chuyên Bắc Ninh – cũng chia sẻ ở các đợt thi thử do Sở GD-ĐT Bắc Ninh tổ chức, nhiều học sinh của trường cũng đạt mức điểm trên 29 điểm ở tổ hợp C00. Riêng môn lịch sử, cô Ngọc cho biết nhiều học sinh từng đoạt giải trong các kỳ thi chọn học sinh giỏi không khó để đạt điểm 10.
Theo Sở GD-ĐT Bắc Ninh, tỉnh xếp thứ 5/63 tỉnh, thành phố với điểm bình quân thi tốt nghiệp THPT là 7,21 điểm, tương đồng năm 2023, tăng 1 bậc so với năm 2022. Ngoài sự quan tâm, đầu tư hiệu quả, giáo dục Bắc Ninh có nhiều giải pháp như xây dựng ngân hàng câu hỏi, ngân hàng ôn tập, phân công giáo viên chuyên môn tốt dạy khối 12, điều chỉnh kế hoạch dạy học sát năng lực học sinh…
“Đối với môn ngữ văn, sở tổ chức hai hội nghị hướng dẫn dạy học, phân tích cấu trúc, ma trận đề thi các năm gần nhất để xác định kiến thức, kỹ năng cần trang bị cho học sinh, nhất là kiến thức dễ mắc lỗi, trừ điểm…” – thông tin từ sở này cho hay.
Điểm thi văn, sử, địa có bất thường?
Nhìn từ phổ điểm các môn thi tốt nghiệp THPT năm nay có thể đánh giá không có biến động lớn so với năm 2023. Nhưng phân tích sâu ở các môn thi thì thấy các môn văn, sử, địa có nhiều điểm đáng chú ý.
Ở mốc 27 điểm tổ hợp C00 (trung bình 9 điểm/môn) năm nay có tới 23.343 thí sinh đạt (năm 2023 là 3.681). Ở mốc điểm 28 (trung bình 9,3 điểm/môn) năm nay có 7.620 thí sinh đạt, trong khi năm 2023 là 740. Ở mốc 29,25 điểm (trung bình 9,75 điểm/môn) có 380 thí sinh, trong khi năm 2023 chỉ có 7 thí sinh…
Trong số các môn thi, duy nhất môn ngữ văn là môn thi tự luận và do giám khảo chấm (các môn khác do máy chấm). Việc giám khảo chấm sẽ khó có thể đảm bảo sự đều tay tuyệt đối, vì còn lệ thuộc vào nhiều yếu tố.
Mặc dù trong nhiều năm gần đây, Bộ GD-ĐT ban hành quy trình chấm thi tự luận hai vòng độc lập (hai giám khảo chấm riêng rồi ghép điểm) khá chặt. Tuy nhiên, tình trạng “chấm lỏng”, “chấm chặt” vẫn khó xử lý triệt để.
Trước đây, lãnh đạo Bộ GD-ĐT đã từng tổ chức hậu kiểm với những trường hợp bất thường về kết quả thi, và từng công bố công khai kết quả đối sánh giữa điểm thi tốt nghiệp THPT và kết quả học tập của thí sinh ở bậc THPT. Nhưng một vài năm gần đây việc này không được công bố.