Nữ nghệ nhân dân tộc Khmer làm “sống dậy” làng nghề

Đau đáu với nghề truyền thống

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có nghề truyền thống đan đát ở huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu, ngay từ nhỏ, chị Trương Thị Bạch Thủy đã học đan rổ tre để mang ra chợ bán. Học đến THPT, chị Thủy học thêm nghề thủ công mỹ nghệ và mạnh dạn xin mở cơ sở kinh doanh sản phẩm từ tre khi mới vừa 17 tuổi.

“Thế nhưng, do biến động của thị trường, các sản phẩm đan đát không cạnh tranh được với các mặt hàng gia dụng làm từ nhựa. Tôi phải rời làng nghề và kinh doanh nhiều thứ khác để mưu sinh. Tuy cuộc sống ổn định, nhưng lúc nào cũng đau đáu với nghề truyền thống của gia đình”, chị Thủy chia sẻ.

Trở về quê nội ở xã Phú Tân, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng, chị đã tận dụng cơ duyên khi người tiêu dùng đã ý thức việc quay lại với các vật dụng làm từ tre để bảo vệ môi trường. Theo đó, chị Thủy đã thành lập Hợp tác xã (HTX) Mây tre đan Thủy Tuyết.

Chị Thủy tâm sự, Phú Tân có nghề đan đát truyền thống, có nguồn nhân lực dồi dào, tay nghề cao. Tuy nhiên người dân chỉ hoạt động nhỏ lẻ, không biết cách kinh doanh và phát triển làng nghề. “Địa phương sẵn có nguồn nguyên liệu, chỉ cần khéo léo sáng tạo sẽ có những sản phẩm thủ công độc đáo. Vì vậy tôi thành lập HTX để làm “cầu nối” xây dựng chuỗi liên kết thu mua, tiêu thụ các sản phẩm thủ công mỹ nghệ cho người dân trong vùng”, chị Thủy nói.

Hiện HTX là nơi nâng cao năng lực và kỹ năng hoạt động kinh tế của phụ nữ, giải quyết việc làm ổn định cho 32 xã viên và hơn 60 hội viên phụ nữ vùng lân cận. Mỗi hộ gia đình bình quân có thu nhập từ 7 đến 10 triệu đồng/tháng từ nghề đan đát nên mọi người rất gắn bó.

Đưa làng nghề vươn xa

Đến thăm khu trưng bày sản phẩm và khu chứa hàng của HTX Mây tre đan Thủy Tuyết, chúng tôi không khỏi choáng ngợp trước những sản phẩm tinh xảo được chế tác từ bàn tay khéo léo của người nông dân Phú Tân.

Hiện tại, HTX Mây tre đan Thủy Tuyết có hơn 600 mặt hàng các loại, từ sản phẩm sinh hoạt, tiêu dùng, trang trí, du lịch đến tặng phẩm… được tiêu thụ trong nước và xuất khẩu sang Thụy Sĩ, Lào và các nước châu Âu.

“Làng nghề Phú Tân với 90% thợ là người dân tộc Khmer. Cùng với lợi thế có nhiều thợ giỏi trong làng nghề ở Sóc Trăng, HTX còn phát triển và ứng dụng cây tre vào xây dựng các công trình kiến trúc nhằm phát huy giá trị và bản sắc văn hóa con người Việt Nam”, chị Thủy cho hay.

Với những nỗ lực cống hiến của mình, chị Trương Thị Bạch Thủy đã vinh dự được công nhận là Nghệ nhân cấp Quốc gia của ngành nghề mây tre đan. Năm 2023, trong Cuộc thi ý tưởng phụ nữ khởi nghiệp phát huy tài năng bản địa do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức, chị Thủy và HTX mây tre đan Thủy Tuyết vinh dự đạt giải đặc biệt ở Hội thi cấp Vùng tổ chức tại tỉnh Bến Tre và giải Nhất cấp toàn quốc tổ chức tại Hà Nội.

Đây là niềm tự hào để chị Thủy tiếp tục hành trình đưa HTX Mây tre đan Thủy Tuyết phát triển, tiếp tục dự án khôi phục làng nghề và du lịch cộng đồng, duy trì làng nghề truyền thống và đưa các sản phẩm mây tre đan ở Sóc Trăng ngày càng bay xa.

Bà Dương Thị Trang, Bí thư Đảng ủy xã Phú Tân cho biết: Những nghệ nhân như chị Trương Thị Bạch Thủy là tấm gương tiêu biểu. Sự “hồi sinh” của làng nghề địa phương là tín hiệu vui. Nhiều sản phẩm đan đát làm bằng tre ra đời từ làng nghề đã không chỉ là sản phẩm gia dụng, mà còn là sản phẩm du lịch mang tính sáng tạo, khơi dậy cảm hứng, góp phần giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc.