Lung linh những “bông hoa muối”

Đâu chỉ đợi đến khi Nghề làm muối truyền thống ở Bạc Liêu trở thành Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, hình ảnh muối không biết từ khi nào đã trở thành đề tài, cảm hứng bất tận trong văn học – nghệ thuật (VH-NT), đặc biệt là nghệ thuật nhiếp ảnh.

Hình ảnh những “bông hoa muối” luôn luôn có mặt ở các cuộc thi, triển lãm về nhiếp ảnh hàng năm trong và ngoài tỉnh, góp mặt vào bộ giải ảnh nghệ thuật trong nước và cả quốc tế… “Bông hoa muối” kết tinh từ vị mặn mòi của biển và mồ hôi của đời diêm dân cứ thế lung linh trong những khung hình.

Nhiều tác phẩm ảnh về muối được các nghệ sĩ nhiếp ảnh chia sẻ trên mạng xã hội như cách chia sẻ thông tin về Festival nghề Muối Việt Nam – Bạc Liêu sắp diễn ra tại Bạc Liêu.

Hình ảnh muối vươn ra thế giới

Xin được bắt đầu câu chuyện về những “bông hoa muối” từ một nhân vật khá đặc biệt, đó là Nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Trần Thị Thu Đông – Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội VH-NT Việt Nam, Chủ tịch Hội NSNA Việt Nam, đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XV (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bạc Liêu)… Trước khi ở những vị trí đương nhiệm trên, chị từng là phóng viên Báo ảnh Đất Mũi những năm 1990. Sau đó, chị là phóng viên Báo Bạc Liêu khi tỉnh Minh Hải được chia tách thành 2 tỉnh Bạc Liêu và Cà Mau. Rồi chị đảm nhiệm nhiều chức vụ như Phó Chủ tịch, Chủ tịch Hội VH-NT Bạc Liêu (nay là Liên hiệp các Hội VH-NT Bạc Liêu), sau đó chuyển về Trung ương nhận nhiều nhiệm vụ mới…

Không kể thành tích của chị trên hành trình ấy, chỉ xét ở góc độ nhiếp ảnh, Nhà báo – NSNA Thu Đông (nghệ danh Nhật Nam, E.VAPA, ES.VAPA E.FIAP) trong nhiều cuộc thi ảnh thời sự – nghệ thuật đã liên tục gặt hái những giải thưởng trong và ngoài nước. Và trong số đó, với rất nhiều bức ảnh chủ đề  muối và nghề muối Bạc Liêu, chị đã cùng với đội ngũ nghệ sĩ nhiếp ảnh tỉnh nhà tạo nên dấu ấn đặc biệt cho nhiếp ảnh Bạc Liêu và làm lan tỏa hình ảnh nghề muối của xứ sở này. Chỉ riêng tác phẩm “Mùa thu hoạch” đoạt 12 giải thưởng quốc tế tại Mỹ, Ấn Độ…, chị đã góp phần làm cho hình ảnh muối vươn ra thế giới!

“Đoạt giải là một niềm vui lớn nhưng lớn hơn nữa là vinh dự góp sức nhỏ của mình đưa hình ảnh của quê hương, đất nước, con người Bạc Liêu nói riêng, Việt Nam nói chung đến được với bạn bè trong nước, quốc tế”, NSNA Thu Đông từng chia sẻ. Vậy thì, với những bức ảnh chào đời từ quá trình lao động nghệ thuật cũng đầy cam khổ trên những cánh đồng muối mà nghề muối của Bạc Liêu đã đến gần hơn bạn bè trong nước, quốc tế để người ta hiểu thêm rằng hạt muối mặn mà ấy chất chứa nhiều giá trị! Cho nên mới có một Festival về muối  đang sắp diễn ra…

Muối luôn là đề tài, cảm hứng bất tận cho các nghệ sĩ nhiếp ảnh cũng như người đam mê chụp ảnh. Ảnh: C.T

Sôi động như… Festival muối

“Ê, dùm hỏi bạn ấy chụp mấy ảnh muối ở đâu vậy? Cho tui đi chụp với coi, mê chụp ảnh muối Bạc Liêu lâu rồi, sẵn Festival muối sắp tới, làm bộ ảnh thiệt “chill” coi…”. Tôi có nhỏ bạn là giảng viên Trường đại học Bạc Liêu, nghiện chụp ảnh đến mức thấy ở đâu có view đẹp là tìm đến ngay. Tôi cũng không nhớ đây là lần thứ mấy, nhỏ nhờ tôi “môi giới” tìm đến chụp những ruộng muối Bạc Liêu để ghi lại những bức ảnh về muối.

Cuộc thi ảnh “Hành trình trăm năm Nghề muối – Đời người năm 2025” trong khuôn khổ Festival về muối sắp diễn ra, đã mang về tin vui cho Lương Võ Nam Kha (đang công tác tại Tạp chí Văn hóa – Văn nghệ Bạc Liêu) khi bạn nhận được thông báo từ Ban tổ chức: “Trân trọng chúc mừng tác giả đã có tác phẩm được chọn trưng bày triển lãm và chấm chọn giải thưởng”. Trong bộ sưu tập ảnh kha khá của Kha ở nhiều chủ đề khác nhau, thì “Những bình minh trên cánh đồng muối”, “Hoa muối”… đã góp thêm những khung hình về nghề muối cho nhiếp ảnh Bạc Liêu. Và có đến 15 tác giả Bạc Liêu có tác phẩm được chọn trong cuộc thi ảnh này. Trong đó, cùng với nhiều NSNA tên tuổi, có cả những tác giả chưa là NSNA như Kha!

Hạt muối trắng ngần, những bờ bãi thẳng tắp, cũng có khi muối được diêm dân cào lại và tạo hình thành hoa – những “bông hoa muối” kết từ mồ hôi đời diêm dân, và cả mồ hôi của người đam mê nghệ thuật nhiếp ảnh lặn lội hàng giờ trên những cánh đồng muối với tâm huyết lan tỏa hình ảnh đẹp, những khoảnh khắc đẹp và xúc động về cái nghề cần lao này… Tất cả đã giúp nhiếp ảnh Bạc Liêu có không đếm xuể những bộ sưu tập về muối đẹp lung linh, luôn có mặt trong những bộ giải thưởng nhiếp ảnh hàng năm từ trong nước đến phạm vi thế giới. Và đang thật sự rất sôi động trước thềm Festival là những bức ảnh lung linh về muối được đăng tải trên mạng xã hội!

Nghề làm muối ở Bạc Liêu với bề dày hơn trăm năm đã trở thành văn hóa của vùng đất Bạc Liêu. Đây cũng là một nghề truyền thống lâu đời vốn đã gắn bó với người dân ven biển Bạc Liêu từ thời khẩn hoang mở đất đến nay, là di sản văn hóa của dân tộc mà thế hệ cha ông đã cất công truyền lại mà thế hệ con cháu phải có trách nhiệm gìn giữ, phát huy để phục vụ cho yêu cầu phát triển của quê hương, đất nước. Và bằng cách riêng của mình, từng NSNA, người cầm máy đam mê những “bông hoa muối” đã góp sức làm đẹp thêm, lan tỏa rộng hơn một di sản văn hóa đặc biệt của quốc gia mà đất và người Bạc Liêu đã dày công gìn giữ.

Cẩm Thúy