Powered by Techcity

Kịch bản sân khấu cải lương mới: Đang khủng hoảng?!


Làm mới kịch bản sân khấu cải lương (SKCL) cũ, hay xây dựng vở mới mang hơi thở cuộc sống thời đại; tác giả viết kịch bản cũ thưa vắng, trong khi những người mới để kế thừa nhiệm vụ này quá hiếm hoi… Xung quanh vấn đề kịch bản cho SKCL từ nhiều năm nay vẫn loay hoay với hai chữ cũ – mới như thế! Nhất là mỗi khi liên hoan, hội thi liên quan đến SKCL “đến hẹn lại lên”.

ĐIỆP KHÚC “BÌNH CŨ RƯỢU MỚI

Hơn 1.200 nghệ sĩ, diễn viên, hơn 30 đơn vị nghệ thuật, hơn 30 vở diễn tranh tài quyết liệt và sắp về đích tại Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024 vào đêm 15/11 này. Đó là những con số biết nói, “nói” một cách khách quan rằng: SKCL vẫn còn nổi đình đám trên thị trường giải trí đa sắc màu và nhiều lựa chọn hôm nay! Một sân chơi quy tụ chừng ấy thí sinh, vở diễn và phía sau còn là đội ngũ đạo diễn, tác giả… cho thấy sức sống của SKCL vẫn còn đó. Thế nhưng, sống như thế nào là điều khiến người trong cuộc (trong đó có cả những khán giả say mê và hiểu biết về cải lương) băn khoăn, trăn trở về một hướng đi thích ứng với thời cuộc, với khán giả hôm nay. Trong đó, băn khoăn nhất vẫn là xương sống của SKCL: kịch bản!

Tham gia liên hoan năm nay, cả 3 vở của Bạc Liêu đều là “bình cũ rượu mới” – dàn dựng từ những kịch bản đã có trước đó. Nếu “Trước bình minh” (Hội Sân khấu Bạc Liêu dự thi) từng được Đoàn cải lương Hương Tràm (tỉnh Minh Hải cũ) tham gia Hội diễn Sân khấu cải lương toàn quốc năm 1985 với “mưa” thành tích, thì “Giọt máu oan cừu” (Hội Văn nghệ dân gian dự thi) cũng đã từng được đoàn cải lương này dàn dựng thành công vang danh một thời. “Sáng mãi vầng nhật nguyệt” (Nhà hát Cao Văn Lầu dự thi) trước đó cũng từng “làm mưa làm gió” với những tên gọi khác nhau trên SKCL, sân khấu chèo ở thủ đô Hà Nội. Làm sao để tạo chất men say nồng cho khán giả từ “rượu mới” trong chiếc “bình cũ”, quả thật không dễ dàng, bởi bóng dáng thành công của những người đi trước quá lớn!

Chọn vở cũ dự thi không phải là chuyện riêng của Bạc Liêu, kịch bản “Anh hùng” (tác giả Vương Huyền Cơ, chuyển thể cải lương Ngô Linh) cũng được Công ty giải trí Vũ Luân Entertainment dàn dựng thành “Anh hùng đất phương Nam” tranh tài tại liên hoan. Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) Vũ Luân – trong vai anh hùng Nguyễn Trung Trực, chia sẻ: “Vở diễn góp phần tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ về tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, phấn đấu xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp”.

NSƯT Mỹ Hạnh – Phó Giám đốc Nhà hát Cao Văn Lầu, phân tích: “Trong lúc chưa tìm ra kịch bản cải lương mới thì việc giữ được cái hay, cái tinh túy của những kịch bản cũ là thiết thực! Thông qua những vở diễn tham gia liên hoan, chúng tôi muốn khắc họa thêm cho đậm nét, bởi cái gì thuộc về truyền thống, tinh hoa thì cần giữ và phát huy giá trị. Khó so sánh được với các thế hệ tiền bối, nhưng học theo để trưởng thành là điều nghệ sĩ luôn hướng đến. Những tác giả viết kịch bản bây giờ đếm trên đầu ngón tay, chưa nói đến việc viết kịch bản hay. Những kịch bản cũ thì quá hay, cho nên điều cần thiết là làm cho mới những vở ấy theo cách của lớp nghệ sĩ trẻ hôm nay”.

Nghệ sĩ ưu tú Giang Tuấn và nghệ sĩ Hồng Nhiên trong vở cải lương “Trước bình minh” – vở dự thi của Hội Sân khấu Bạc Liêu tại Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024.

Nghệ sĩ ưu tú Giang Tuấn và nghệ sĩ Hồng Nhiên trong vở cải lương “Trước bình minh” – vở dự thi của Hội Sân khấu Bạc Liêu tại Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024.

TRE TÀN NHƯNG… MĂNG CHƯA CÓ

Đây là vấn đề không riêng của Bạc Liêu mà xét trên bình diện chung cả nước! Sự xuất hiện của nhiều đơn vị xã hội hóa, cùng với những đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp và đội ngũ diễn viên hùng hậu tham diễn mỗi mùa liên hoan tuy làm cho SKCL rầm rộ nhưng giữa cái rầm rộ đó lại không tìm được những kịch bản mới mang hơi thở thời đại, đủ sức cuốn người trẻ hiện nay. Có ý kiến cho rằng, vì SKCL vẫn còn ở chế độ được bao cấp (không phải tính chuyện nguồn thu và sự cạnh tranh) nên chậm đổi mới. Đúng, nhưng thực tế cũng còn nhiều cái khó khác nữa!

Đành rằng, không lãng quên những vở cải lương truyền thống, những đề tài cách mạng để nuôi dưỡng tình yêu đất nước, giáo dục truyền thống cho lớp trẻ về sự tri ân nguồn cội; nhưng khán giả hôm nay vẫn rất cần những vở thật sự “chạm” vào thế giới hiện tại. Không ít vấn đề nổi cộm cần SKCL “nhúng tay” vào, nghệ thuật hóa thành những tuyến hình tượng nhân vật đa dạng để truyền tải thông điệp thiết thực cho lớp người hôm nay.

Hiện trạng “tre già mà măng chưa mọc” đang là nỗi lo lớn cho SKCL. Thậm chí là tre đã tàn, như ở Bạc Liêu, những soạn giả tài hoa Yên Lang, Trọng Nguyễn, Hữu Nghĩa… đã không còn nữa, nhưng khó tìm đội ngũ kế thừa.

Có một cái vòng luẩn quẩn như thế này: người cũ (những soạn giả tên tuổi) viết chắc tay thì thường viết những kịch bản mang tính chất truyền thống, chưa kịp thời cập nhật những vấn đề nóng hổi của thời đại, còn người mới thì luôn cập nhật thời sự, hiểu biết thời cuộc nhưng lại thiếu cái tầm để viết ra những kịch bản hay! Cứ thế mà SKCL chưa hoặc rất chậm trong việc cập nhật đưa vào kịch bản mới để thu hút lớp trẻ.

Trong Cuộc thi Tài năng diễn viên cải lương toàn quốc năm 2023 tổ chức tại Bạc Liêu, NSƯT Ca Lê Hồng – người có hơn 60 năm làm nghệ sĩ biểu diễn, đạo diễn, quản lý đào tạo và giảng dạy cải lương, cho rằng: “Điều quan trọng và tiên quyết quyết định sự thành công của nghệ sĩ, diễn viên chính là nhờ chọn được trích đoạn hay và phù hợp với khả năng của từng nghệ sĩ, diễn viên thì mới có thể thăng hoa, tỏa sáng trong vai diễn”. Bà cũng cho rằng, soạn giả luôn được xem là “thầy tuồng” của sân khấu, là người quyết định sự thành bại của một vở diễn chỉ sau đạo diễn.

Thế mà, bên cạnh sự rầm rộ của thế hệ nghệ sĩ (người trực tiếp biểu diễn) thì những thầy tuồng – đội ngũ sáng tác – ngày càng ít về số lượng. Điều này chắc chắn sẽ níu bước sự phát triển của SKCL. Làm mới vở cũ, và viết mới những vở thật sự mới để phù hợp với đối tượng khán giả hôm nay rất cần đội ngũ viết kịch bản có tâm, có tầm, hội đủ kiến thức, tài năng và đam mê.

Tổ chức các lớp tập huấn ngắn hạn, dài hạn cho những nhân tố tiềm năng, những trại sáng tác cần có phương án tổ chức viết về cải lương với nội dung, thể loại đa dạng, đi sâu vào nhu cầu thực tiễn của đời sống xã hội để tác phẩm sau khi ra đời có nhiều cơ hội tiếp cận khán giả. Và phía sau câu chuyện này còn là một tầm nhìn bao quát, hướng đến việc gìn giữ và phát triển SKCL của ngành quản lý. Lúc đó mới có những chiến lược, định hướng dài hơi, chuyên sâu.

Kết lại, ở câu chuyện cũ – mới trong việc “đào” cho ra những kịch bản SKCL có sức hấp dẫn người xem, chưa hẳn tùy thuộc vào vấn đề đầu tư kinh phí, nghĩa là không phải có tiền là có tất cả. Bởi viết một kịch bản cải lương hay, sâu, có đất diễn và chạm vào cảm xúc khán giả hôm nay đòi hỏi quá nhiều yếu tố!

Bài và ảnh: Cẩm Thúy





Nguồn: https://www.baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/kich-ban-san-khau-cai-luong-moi-dang-khung-hoang!-97857.html

Cùng chủ đề

Đầu tư dự án điện, sau háo hức là thách thức

Háo hức đầu tư vào ngành điện, nhưng nhiều nhà đầu tư đang rất trăn trở về những thách thức phải đối mặt trong quá trình triển khai các dự án điện lớn thời gian gần đây. Nhà máy điện khí Nhơn Trạch 1. Ảnh: Đức Thanh Không dễ Chọn nhà đầu tư qua đấu thầu Dự án Nhà máy điện khí LNG Nghi Sơn mới đây đã quyết định hủy thông báo mời thầu và dừng việc lựa chọn nhà đầu tư....

Bạc Liêu triển khai sản xuất 28.000ha lúa chuyên canh chất lượng cao vào năm 2025

Sáng 14/11, UBND tỉnh tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch tham gia thực hiện Đề án 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 tại tỉnh Bạc Liêu. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh - Huỳnh Hữu Trí chủ trì hội nghị. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh - Huỳnh Hữu Trí phát biểu tại hội nghị. Theo...

Triển khai hỗ trợ xây dựng 100 căn nhà cho hộ nghèo tỉnh Bạc Liêu

Chiều 13/11, Đoàn công tác Cơ quan đại diện phía Nam - Trung ương Hội Chữ thập đỏ (CTĐ) Việt Nam do ông Phan Trọng Nghĩa - Phó trưởng Cơ quan đại diện phía Nam làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bạc Liêu về kết quả triển khai hỗ trợ xây dựng 100 căn nhà cho hộ nghèo, cận nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn tại Bạc Liêu (do...

Thảo luận chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

(BL-KP) Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, sáng 13/11, thảo luận tại Tổ 6 về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, các đại biểu cơ bản nhất trí cao với chủ trương đầu tư Dự án này nhằm hiện đại hóa hệ thống giao thông nước ta, góp phần tạo động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đại biểu...

Bạc Liêu phát triển sự nghiệp văn hóa, thể thao và du lịch năm 2025

Sở tăng cường các hoạt động quản lý nhà nước trên lĩnh vực mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; tuyên truyền, quảng bá tiềm năng, thế mạnh của tỉnh Bạc Liêu về kinh tế, văn hóa, du lịch; phối hợp, hỗ trợ các Hội chuyên ngành tổ chức các cuộc thi, triển lãm, sự kiện liên quan đến mỹ thuật, nhiếp ảnh...

Cùng tác giả

Đầu tư dự án điện, sau háo hức là thách thức

Háo hức đầu tư vào ngành điện, nhưng nhiều nhà đầu tư đang rất trăn trở về những thách thức phải đối mặt trong quá trình triển khai các dự án điện lớn thời gian gần đây. Nhà máy điện khí Nhơn Trạch 1. Ảnh: Đức Thanh Không dễ Chọn nhà đầu tư qua đấu thầu Dự án Nhà máy điện khí LNG Nghi Sơn mới đây đã quyết định hủy thông báo mời thầu và dừng việc lựa chọn nhà đầu tư....

Bạc Liêu triển khai sản xuất 28.000ha lúa chuyên canh chất lượng cao vào năm 2025

Sáng 14/11, UBND tỉnh tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch tham gia thực hiện Đề án 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 tại tỉnh Bạc Liêu. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh - Huỳnh Hữu Trí chủ trì hội nghị. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh - Huỳnh Hữu Trí phát biểu tại hội nghị. Theo...

Triển khai hỗ trợ xây dựng 100 căn nhà cho hộ nghèo tỉnh Bạc Liêu

Chiều 13/11, Đoàn công tác Cơ quan đại diện phía Nam - Trung ương Hội Chữ thập đỏ (CTĐ) Việt Nam do ông Phan Trọng Nghĩa - Phó trưởng Cơ quan đại diện phía Nam làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bạc Liêu về kết quả triển khai hỗ trợ xây dựng 100 căn nhà cho hộ nghèo, cận nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn tại Bạc Liêu (do...

Thảo luận chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

(BL-KP) Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, sáng 13/11, thảo luận tại Tổ 6 về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, các đại biểu cơ bản nhất trí cao với chủ trương đầu tư Dự án này nhằm hiện đại hóa hệ thống giao thông nước ta, góp phần tạo động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đại biểu...

Bạc Liêu phát triển sự nghiệp văn hóa, thể thao và du lịch năm 2025

Sở tăng cường các hoạt động quản lý nhà nước trên lĩnh vực mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; tuyên truyền, quảng bá tiềm năng, thế mạnh của tỉnh Bạc Liêu về kinh tế, văn hóa, du lịch; phối hợp, hỗ trợ các Hội chuyên ngành tổ chức các cuộc thi, triển lãm, sự kiện liên quan đến mỹ thuật, nhiếp ảnh...

Cùng chuyên mục

Bạc Liêu phát triển sự nghiệp văn hóa, thể thao và du lịch năm 2025

Sở tăng cường các hoạt động quản lý nhà nước trên lĩnh vực mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; tuyên truyền, quảng bá tiềm năng, thế mạnh của tỉnh Bạc Liêu về kinh tế, văn hóa, du lịch; phối hợp, hỗ trợ các Hội chuyên ngành tổ chức các cuộc thi, triển lãm, sự kiện liên quan đến mỹ thuật, nhiếp ảnh...

Làm đẹp làng quê

Tác giả: Hữu Thọ Thiết bị chụp: Điện thoại iPhone 13 Promax Đề tài: Việc tốt Cứ ít bữa, người dân ở xã Vĩnh Trạch Đông (TP. Bạc Liêu) lại thấy ông mang xẻng lên cây cầu gần nhà để làm công việc quen thuộc là sủi đất, cỏ dại mọc trên lòng cầu (ảnh). Nhìn vẻ ngoài, người đàn ông đã ngoài 60 tuổi nhưng động tác vẫn còn khỏe khoắn, dẻo dai. Khi được hỏi về việc làm của mình,...

Cây me mà biết nói…

Mấy ngày qua, dư luận xôn xao về việc 4 gốc me cổ thụ bị di dời. Vì có cây nằm lọt xuống lòng đường gây nguy cơ mất an toàn giao thông. Bốn gốc me này nằm hai bên đường Bà Triệu, thuộc Phường 3 (TP. Bạc Liêu). Nghe nói trước khi dời, chính quyền TP. Bạc Liêu đã thăm dò dư luận rồi họp dân trưng cầu ý kiến. Đa số người dân thành phố được tham khảo...

Khởi động đón du khách mùa cuối năm

Thời điểm này, công tác chuẩn bị đón du khách dịp cuối năm đã được các khu, điểm tham quan, cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch bắt tay khởi động. Nhiều sản phẩm tiếp tục được nâng chất, dịch vụ được đa dạng hóa và thêm nhiều chương trình ưu đãi để đáp ứng nhu cầu của du khách, tạo sinh khí sôi động cho hoạt động du lịch mùa cuối năm. LẤY CHẤT LƯỢNG TẠO ẤN TƯỢNG Những...

Giữ sức sống mãnh liệt cho văn hóa Khmer

Văn hóa truyền thống Khmer được hình thành lâu đời, trải qua quá trình sáng tạo và trao truyền tuy mang giá trị độc đáo nhưng cũng dễ thất truyền, bị làm biến dạng trong đời sống hiện đại. Chính vì vậy, giữ gìn sức sống mãnh liệt cho văn hóa Khmer thông qua công tác tuyên truyền, quảng bá là việc làm thường xuyên, lâu dài để thực hiện mục tiêu kép bảo tồn và phát huy bản...

Nét Bạc Liêu từ những điều khác biệt

Buổi sáng trời hửng nắng, sắc xanh trong khiến từng khung ảnh của các em học sinh Trường tiểu học - THCS - THPT Tân Phú (TP. Hồ Chí Minh) lung linh hơn. Các em đang trong chuyến đi thực tế tham quan một số điểm du lịch ở Bạc Liêu, và Nhà hát Ba nón lá (Nhà hát Cao Văn Lầu) là điểm không thể bỏ qua. Từ lan tỏa bản sắc văn hóa… Không lấy làm lạ với hình...

Hơn 300 học sinh TP. Hồ Chí Minh tham quan Khu lưu niệm nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu

Trong 2 ngày (6 - 7/11), hơn 300 học sinh các trường tiểu học, THCS và THPT Tân Phú (TP. Hồ Chí Minh) đã đến tham quan, tìm hiểu đờn ca tài tử tại Khu lưu niệm nghệ thuật Đờn ca tài tử (ĐCTT) Nam Bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu. Tại đây, các em học sinh đã được tham quan, tìm hiểu kiến thức qua các hiện vật, hình ảnh và nghe giới thiệu về cuộc đời cố...

Tấm lòng ấm áp của bạn trẻ

Tác giả: Hữu Thọ Thiết bị chụp: Điện thoại iPhone 13 Promax Đề tài: Việc tốt Chắc hẳn, nhiều người dân TP. Bạc Liêu sẽ khó quên trận mưa lịch sử ngày 2/11 vừa qua. Còn với nhóm bạn trẻ đã tham gia giúp đỡ người tham gia giao thông tại ngã tư đường Trần Phú - Tôn Đức Thắng cũng sẽ là những kỷ niệm đẹp. Cùng với các chiến sĩ Cảnh sát giao thông và lực lượng Dân phòng, nhóm bạn trẻ...

Gieo mầm sống đẹp

Không phân biệt độ tuổi, công việc, họ đơn giản chỉ là những người có tấm lòng và trái tim tử tế, tình nguyện san sẻ những điều có được với những người thiếu may mắn hơn. Họ chính là những người Bạc Liêu phóng khoáng, thân thiện, nghĩa tình. Nhóm “Thiện nguyện thiên y” chụp hình cùng các cụ già neo đơn tại Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh. Không đợi giàu có mới sẻ chia Tôi có dịp được...

Tin nổi bật

Tin mới nhất