Tự hào biết mấy, quê hương

BẮC GIANG – Là vùng đất cổ trong trấn Kinh Bắc xưa, quê hương Bắc Giang chúng ta là nơi tụ cư của nhiều dân tộc trên khắp mọi miền đất nước, có nền văn hóa giao thoa giữa đồng bằng với vùng núi, giữa vùng biển với vùng xuôi, là phên dậu trấn giữ kinh thành mạn Đông Bắc, nơi mà từ xa xưa đã được ngợi ca “hào khí, không dễ nơi đâu có được, người dân có tiếng ngạch trực, can trường”.

Bắc Giang “địa linh nhân kiệt” là vùng đất đa dạng về văn hóa. Dấu tích, sự việc vẫn còn đây trong các đình chùa, văn miếu, lăng tẩm, tháp, sắc phong; ở truyền thuyết, sự tích, ca dao, dân ca, dân vũ, lễ hội, trong các trang sử sách lưu truyền.

Lễ hội Xương Giang (TP Bắc Giang). Ảnh: NGUYỄN THÀNH SƠN.

Bắc Giang có tới 2.237 di tích lịch sử – văn hóa ở khắp các bản làng, vùng quê; hơn 500 lễ hội, trong đó nhiều di tích và lễ hội được xếp hạng quốc gia đặc biệt, là di sản của nhân loại. Rất nhiều danh lam, đình chùa, miếu mạo ở làng quê. Ấy là chùa Vĩnh Nghiêm (Yên Dũng) – chốn tổ của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, trường đại học Phật giáo đầu tiên ở nước ta; có kho Mộc bản với 3.050 bản ván khắc đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp quốc công nhận là Di sản tư liệu ký ức khu vực châu Á – Thái Bình Dương. 

Là chùa Bổ Đà (Việt Yên) – trung tâm đào tạo tăng đồ Thiền Lâm Tế với vườn tháp lớn nhất Việt Nam. Đình Lỗ Hạnh (Hiệp Hòa) là ngôi đình cổ còn khá nguyên vẹn từ thời nhà Mạc cách đây 600 năm, chỉ đứng sau một ngôi đình ở Hà Tây (nay thuộc Hà Nội); rồi đình Thổ Hà (Việt Yên), đình Phù Lão (Lạng Giang) được dựng từ thế kỷ XVII… Chúng ta tự hào có con đường hoằng dương Phật pháp của Thiền phái Trúc Lâm suốt từ Yên Dũng đến Sơn Động.

Quê ta có rất nhiều làng nghề nổi tiếng, nhiều làng thuần Việt với mái đình, cây đa, giếng nước. Cùng với lễ hội phong phú, Bắc Giang có những truyền thuyết, sự tích, dân ca, dân vũ của đồng bào các dân tộc, trong đó có các loại hình được thế giới ghi nhận như quan họ, ca trù, thực hành then của người Tày, Nùng, Thái, thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt…

Hào khí Bắc Giang còn ở những con người danh tiếng. Đó là Thân Cảnh Phúc – vị tổ của chiến tranh du kích Việt Nam từ thế kỷ XI. Ông đã cùng quân dân Lạng Sơn chặn đánh quân Tống, góp phần cho quân dân nhà Lý thắng lớn ở phòng tuyến sông Cầu. Giặc Tống khiếp sợ đã mệnh danh ông là “Thiên thần Động Giáp”. 

Đó là Thân Nhân Trung dưới triều Lê Thánh Tông thế kỷ XV với câu nói nổi tiếng: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”. Đó là Thân Công Tài – người mở ra tầm nhìn kinh tế khi lập lên phố phường ở Đoàn Thành (Lạng Sơn), tạo ra nơi buôn bán giao lưu giữa các địa phương khu vực biên giới hai nước Trung Hoa và Đại Việt. 13 huyện của Trung Quốc đã lập miếu thờ ông. Tương truyền từ Lạng Sơn đến Gia Lâm (Hà Nội) có tới 70 nơi thờ ông.

Vùng đất này còn sản sinh ra những con người hào khí, can trường, nồng nàn yêu quê hương, đất nước từ thuở mở đất, giữ đất. Đó là vùng đất của những Thánh Thiên, Lều Văn Minh, Cai Kinh, Cai Vàng, vùng đất của Hố Cát, Xương Giang. Đại thắng Xương Giang xứng đáng là một vũ công lừng lẫy nhất trong lịch sử chống quân xâm lược nhà Minh đã được mô tả hào sảng trong “Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi: “Đánh một trận sạch không kình ngạc/ Đánh hai trận tan tác chim muông/ Cơn gió to trút sạch lá khô/ Tổ kiến hổng sụt toang đê vỡ” (bản dịch của Trần Trọng Kim).

Đó là người anh hùng áo vải Hoàng Hoa Thám “Ba mươi năm khắp núi rừng/ Danh ông Đề Thám vang lừng nước Nam”. Cuộc khởi nghĩa Yên Thế có một vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc của nhân dân ta. Chính thực dân Pháp đã phải thốt lên: “Một người như vậy, mỗi thế kỷ chỉ xuất hiện một lần mà thôi.”

Không có gì lạ ở vùng đất này, người dân sớm đi theo cách mạng khi Đảng ta ra đời. Đã có Nguyễn Khắc Nhu, Nguyễn Thị Bắc, Nguyễn Thị Giang… Đã có Ninh Văn Phan, Ngô Thế Sơn… Đã có những địa danh Hoàng Vân, Xuân Biểu, Cảnh Thụy, Nội Hoàng… Bắc Giang là An toàn khu II của Đảng. Đây cũng là nơi nổ ra khởi nghĩa Tháng Tám sớm nhất xứ Bắc từ cơ sở xã.

Bắc Giang nằm trên tuyến đường huyết mạch nối hậu phương bè bạn, đồng chí xa xôi với nước ta trong công cuộc vệ quốc vĩ đại, hết đánh đuổi thực dân Pháp rồi đế quốc Mỹ. Cùng với quân dân cả nước, người dân Bắc Giang cũng “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, “Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi”, cũng “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, cũng “Ba sẵn sàng, Ba đảm đang”, cũng “Ra đi đã nặng lời thề/ Đánh tan giặc Mỹ mới về quê hương”. Đã có các anh hùng Lưu Viết Thoảng, Chu Văn Mùi, Bùi Đình Đột, Dương Quang Bổ, Nguyễn Văn Cốc…, những Nguyễn Thị Song, Nguyễn Văn Thuyên, Trần Hồng Uy, Thân Công Khởi…

Từ đống tro tàn chiến tranh, đồng bào các dân tộc tỉnh nhà đã vượt qua đau thương mất mát, muôn vàn khó khăn chồng chất để từng bước kiến tạo quê hương tươi đẹp. Bước vào công cuộc đổi mới, Bắc Giang đã nhanh chóng phục hồi và phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân. Diện mạo quê hương thay đổi từng ngày. Đã xuất hiện những cánh đồng mẫu lớn. Nhiều giống cây được đưa vào gieo trồng cho năng suất cao. Nông sản hôm nay không chỉ để tự cung tự cấp mà đã trở thành hàng hóa xuất khẩu. Lục Ngạn mau chóng trở thành vương quốc vải thiều. Rồi gà đồi Yên Thế, gạo thơm Yên Dũng, na dai Lục Nam… Rồi nấm Lạng Giang, chè Bản Ven, bánh đa Kế, mỳ Chũ… Tất cả đã vượt ra ngoài địa giới tỉnh.

Làng quê đổi thay đến ngỡ ngàng, nhiều nơi như thị tứ, thị trấn. Ngày càng có thêm những làng văn hóa, làng hoa, làng khuyến học, khuyến công… Những con đường trải nhựa, bê tông nối dài từ đồng bằng đến các bản làng. Trạm xá, trường học bề thế, khang trang. Người dân ngày nay không chỉ “ăn no mặc ấm” mà có cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc. Phong trào khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo ngày càng lan tỏa trong các tầng lớp thanh niên. Chỉ số cải cách hành chính đứng thứ tư và chỉ số chuyển đổi số xếp thứ 9 cả nước. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, ổn định.

Khu, cụm công nghiệp hiện diện ở nhiều mảnh đất là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài cao nhất từ trước đến nay, đứng thứ tư cả nước. Kim ngạch xuất khẩu ở vị trí thứ sáu. Vui mừng và tự hào hơn nữa là quê hương Bắc Giang của chúng ta đứng thứ nhất cả nước về tốc độ tăng trưởng kinh tế (13,45%)… Thu nhập bình quân đầu người đạt gần 4 nghìn đô la. Còn bao con số ấn tượng để cất tiếng nói hân hoan, tự hào về thành tựu to lớn của Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà đã đạt được trong năm qua.

Lý giải thành công, thành tựu ấy chính là sự đổi mới tư duy từ người lãnh đạo đến người dân. Đó là những con người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, những con người luôn khát khao dựng xây cuộc sống tươi đẹp và hành động sáng tạo, quyết liệt để thực hiện bằng được khát khao ấy.

Tự hào biết mấy quê hương. Hào khí “không dễ nơi đâu có được” đã và đang được người dân quê nhà gìn giữ, phát huy từ thế hệ này đến thế hệ khác. Từ hào khí ấy, người dân Bắc Giang dưới sự dẫn dắt của Đảng đã không ngừng đổi mới, sáng tạo, quyết tâm từng bước xây dựng quê hương giàu đẹp, vững mạnh, dẫu biết rằng con đường phía trước phải vượt qua bao chông gai, thử thách khắc nghiệt.

Ơi, quê hương biết mấy tự hào…

Đỗ Nhật Minh

Di tích lịch sử – di sản tư tưởng Hồ Chí Minh trên quê hương Bắc Giang

BẮC GIANG – Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành tình cảm, sự quan tâm đặc biệt đối với Đảng bộ và nhân dân tỉnh Bắc Giang. Các địa điểm Bác Hồ về thăm Bắc Giang ngày nay trở thành các di tích có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, nơi ghi dấu hình ảnh, tư tưởng, tác phong của Người; là địa chỉ giáo dục truyền thống yêu nước của nhân dân Bắc Giang nói riêng và cả nước nói chung.

 

Vẻ đẹp quê hương Bắc Giang vào đề thi môn Ngữ văn

(BGĐT)- Sáng 3/6, sau khi kết thúc môn thi Ngữ văn kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2023- 2024, các thí sinh rời khỏi phòng thi với những cảm xúc khác nhau. Nhiều thí sinh cho rằng đề thi giúp các em thể hiện kiến thức đã học trong chương trình và tình yêu quê hương Bắc Giang.

 

Kết nối các nhà khoa học, trí thức hướng về xây dựng quê hương Bắc Giang

(BGĐT) – Trong khuôn khổ Lễ tôn vinh trí thức Bắc Giang tiêu biểu lần thứ nhất và tổng kết, trao giải Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng lần thứ 17, Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Bắc Giang lần thứ 9 năm 2020 – 2021, UBND tỉnh tổ chức tọa đàm “Trí thức Bắc Giang – Khát vọng xây dựng đất nước hùng cường”.