Bác Hồ chúc Tết đêm Ba mươi

Kinh nghiệm dân gian “Giàu nghèo Ba mươi Tết mới hay”, nên qua cảnh chuẩn bị đón Tết ở mỗi nhà, Người muốn hiểu được đời sống của nhân dân một cách sâu sát hơn.

Đêm Ba mươi Tết Bính Tuất năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí giúp việc đến đầu ngõ Hàng Đũa, phố Sinh Từ. Đây là khu dân cư lao động nghèo ở Thủ đô Hà Nội, ngõ hẹp, đường mấp mô, phải soi đèn pin để đi.

Căn nhà đầu tiên không cài then, mọi người bước vào bên trong thấy rất lạnh lẽo. Một chiếc đèn dầu le lói và một người đắp chiếu nằm rên, gọi mãi không thấy dậy. Bác bảo kéo chiếu lên đắp thêm cho người ốm.

Trên đường ra, người dân xung quanh cho Bác biết đó là một người làm nghề kéo xe và đang bị sốt. Người buồn, thở dài nói “Ba mươi Tết mà không thấy Tết” và dặn ngày mai nhớ mang quà và thuốc đến thăm hỏi gia đình.

Đến phố Hàng Lọng, Bác thăm một gia đình công nhân viên chức nghèo tình hình Tết, gia đình thưa: “Cũng có nén nhang, nải chuối để cúng tổ tiên”. Bác lặng đi.

Tết Bính Tuất năm 1946 diễn ra khi đất nước mới giành được độc lập vài tháng. Nạn đói vẫn chưa được đẩy lùi. Lại gặp họa quân Tưởng vào giải giáp quân Nhật tại miền Bắc và quân Pháp xâm lược ở miền Nam. Bởi thế, đời sống của nhân dân ta vẫn rất khó khăn.

Trước đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết trên Báo Cứu quốc số 147, ra ngày 21/1/1946 như sau: “Dân tộc ta là một dân tộc giàu lòng đồng tình và bác ái. Trong lúc này toàn quốc đồng bào từ giàu đến nghèo, từ già đến trẻ, ai cũng sửa soạn ăn Tết mừng Xuân. Tôi kêu gọi đồng bào và các đoàn thể làm thế nào để chia sẻ cuộc vui Xuân mừng Tết với: Những chiến sĩ oanh liệt ở trước mặt trận, những gia quyến các chiến sĩ, những đồng bào nghèo nàn. Sao cho mọi người đều được hưởng các thú vui và Tết Xuân đầu tiên của nước Việt Nam độc lập”.

Vào đêm Ba mươi Tết Đinh Dậu năm 1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh đi thăm 5 gia đình công nhân ở khu lao động Nhà máy điện Yên Phụ, Nhà máy điện Bờ Hồ ở An Dương. Như một người thân trong đại gia đình công nhân, Người cùng đón Tết với gia đình anh Nguyễn Văn Tảo và các gia đình công nhân khác của Nhà máy điện Yên Phụ. Người chỉ vào nồi bánh chưng đang sôi của gia đình anh Tảo và hỏi cụ thể số lượng bánh, thịt mà từng hộ đã lo được trong Tết này và cả những khó khăn về đời sống, việc làm. Người rất vui trước những tiến bộ về đời sống, nhất là nhà ở của công nhân nhà máy và ân cần nhắc nhở mọi người: “Thương yêu giúp đỡ lẫn nhau. Cố gắng thi đua làm việc và thực hành tiết kiệm”.

Sau đó, Người đến thăm và chúc Tết một số gia đình ở phố Lò Đúc, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội: Gia đình cụ Nguyễn Thị Khánh quê ở tỉnh Thừa Thiên Huế, có 6 con đi bộ đội, trong đó có liệt sĩ Nguyễn Khắc Vĩ hy sinh trên chiến trường Điện Biên Phủ; gia đình đồng chí Phan Đăng Kỳ, cán bộ miền Nam tập kết; gia đình bà Thóc, góa bụa nghèo túng đang nuôi 4 con nhỏ. Người đã căn dặn mọi người “nên có sự thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau thì Tết mới đoàn kết, vui vẻ”.

Vào đêm Ba mươi Tết Canh Tý năm 1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh đi thăm và chúc Tết, tặng quà 5 gia đình cán bộ, nhân dân ở Hà Nội. Người hết sức xúc động khi đến với gia đình mẹ con chị Tín, là gia đình nghèo nhất trong xóm nhỏ lao động ở một ngõ cụt trên phố Hàng Chĩnh (Hà Nội). Vì chồng mất nên gần đến giao thừa nhưng chị Tín vẫn phải đi gánh nước thuê, đổi gạo để sáng mai, mồng Một Tết có cơm ăn cho 4 đứa con của mình. Sau khi về, Người kể lại câu chuyện gia đình chị Tín cho các đồng chí trong Bộ Chính trị nghe và căn dặn cần quan tâm hơn nữa đến đời sống của nhân dân.

Vào đêm Ba mươi Tết Tân Sửu năm 1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh đi thăm và chúc Tết gia đình một công nhân Nhà máy gỗ Cầu Đuống; gia đình một cán bộ công đoàn Nhà máy cơ khí Hà Nội; gia đình một Việt kiều mới về nước; gia đình một xã viên hợp tác xã thủ công nghiệp người Hoa; gia đình bác sĩ Hồ Đắc Di và gia đình giáo sư Tôn Thất Tùng. Đúng giao thừa, qua Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam, Người đọc lời chúc Tết đồng bào cả nước nhân đầu xuân Tân Sửu. Lời chúc của Người có đoạn: “Năm nay là năm Sửu, các cụ ta quen gọi là “Tết con Trâu”. Trâu thì cày giỏi mà chọi cũng hăng. Toàn dân ta đoàn kết đấu tranh thì chúng ta nhất định xây dựng thành công một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”.

Vào đêm Ba mươi của các Tết năm Nhâm Dần (1962), Quý Mão (1963), Bác đều có chuyến đến thăm các gia đình, động viên, chúc tết. Đêm Ba mươi Tết Giáp Thìn năm 1964, Bác đến thăm và chúc Tết cán bộ, công nhân tại khu tập thể Nhà máy cao su, Nhà máy xà phòng, Nhà máy thuốc lá; khu tập thể cán bộ miền Nam tập kết ở phố Phan Đình Phùng và một số gia đình ở Hà Nội; gia đình công nhân Nhà máy nước Phan Huy Nhật; trưởng ban bảo vệ khu phố Nguyễn Văn Tố; nhà khoa học Nguyễn Xiển; giáo sư, bác sĩ Trần Hữu Tước; Việt kiều Phan Văn Chúc.