Áp lực mang tên… đăng kiểm – Kỳ 2

Kỳ 2: Kỳ vọng từ cuộc “đại phẫu”

Cuộc “đại phẫu” nào cũng với mong có một cơ thể khỏe mạnh hơn, với ngành đăng kiểm cũng vậy. Không chỉ ngành đăng kiểm mong muốn sớm có những cơ chế, chính sách giải quyết các vấn đề cấp bách phát sinh mà chính những chủ xe cũng cần có sự thay đổi từ gốc, loại bỏ những “u nhọt” để lĩnh vực này phát triển lành mạnh hơn.

Ngành đăng kiểm đẩy mạnh chuyển đổi số để minh bạch hóa các khâu liên quan

1. Trao đổi với chúng tôi, anh Bùi Thanh Việt cho biết với tình trạng này dự báo sẽ thiếu đăng kiểm viên ở các trung tâm đăng kiểm (TTĐK) tiếp tục diễn ra trong thời gian tới. “Quy định điều kiện để được cấp chứng chỉ đăng kiểm viên bao gồm có trình độ chuyên môn: Tốt nghiệp đại học chuyên ngành đào tạo kỹ thuật cơ khí. Trong chương trình đào tạo đại học có các nội dung sau: Lý thuyết ô tô, cấu tạo ô tô, kết cấu tính toán ô tô, bảo dưỡng kỹ thuật ô tô, động cơ đốt trong và điện ô tô hoặc các nội dung tương đương. Trường hợp không đầy đủ các nội dung trên, có thể được đào tạo bổ sung tại các trường đại học. Thử hỏi với tình trạng hiện nay rất khó để bổ sung lực lượng này vào ngành…”, anh Việt tâm tư.

Theo quy định, đăng kiểm viên phải có 12 tháng thực tập, thi cấp chứng chỉ. Sau đó phải đào tạo thêm một năm để trở thành đăng kiểm viên, riêng bậc cao phải qua 4 – 5 năm. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhân sự đang thiếu, Bộ Giao thông – Vận tải đề xuất tiếp nhận nhân viên có kinh nghiệm tại các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng ô tô, thực tập nghiệp vụ đăng kiểm từ 3 – 9 tháng là được cấp chứng chỉ.

Mọi nguồn chi viện từ các ngành chức năng cũng chỉ giải quyết được các khâu hỗ trợ, sắp xếp chứ không thể làm thay cho các kiểm định viên đăng kiểm. Vấn đề đặt ra là phải có chính sách thu hút nguồn nhân lực về với đăng kiểm, để họ sống được với nghề và quan trọng là sống nhẹ nhàng không phải lo về cơm áo gạo tiền…

Trên thực tế, thu nhập của người lao động tại các cơ sở Nhà nước rất thấp, trong khi kiểm định viên phải là nhân lực chất lượng cao. Thu nhập không tốt khiến khó tuyển lao động và đăng kiểm viên dễ mắc sai phạm nếu không có bản lĩnh. Trao đổi với chúng tôi, anh Nguyễn Hải Triều cho biết ra nghề mười mấy năm nhưng mức lương chỉ được tính theo hệ số của Nhà nước, trong khi đây là một nghề độc hại và nặng nhọc.

“Lịch sử từ trước đến nay chưa bao giờ người dân phải xếp hàng dài chờ đăng kiểm từ buổi đêm. Bên cạnh đó, từ người dân, cán bộ, nhân viên đăng kiểm đều mệt mỏi, tâm lý bất ổn, ảnh hưởng đến kết quả, năng suất công việc. Mà lương bổng như hiện tại khó có nhiều người trẻ đến với nghề. Thú thật là rất khó cho những người làm đăng kiểm viên bám trụ. Đặc biệt là những người trẻ, họ sẽ rất khó để sống và bám trụ với nghề với mức lương khởi điểm 2,34 như hiện nay”, anh Triều tâm sự.

Kiểm định viên đang chịu nhiều áp lực trong hoạt động hàng ngày

2. Khi chúng tôi đặt vấn đề đến bao giờ tại Bình Dương tình hình đăng kiểm sẽ không còn cảnh ùn ứ như hiện nay, anh Bùi Thanh Việt cho rằng nếu tính cả tỉnh hiện nay còn 14 dây chuyền kiểm định thì phải đến cuối năm 2024 tình hình mới trở lại như xưa. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều vấn đề mà ngành đăng kiểm phải thay đổi để phù hợp với thực tế. Các bộ, ngành đang tính toán rất nhiều giải pháp căn cơ để ngành đăng kiểm phát triển bền vững.

“Trước mắt phải giải quyết được vấn đề nhân lực cho ngành. Thứ đến cần tính toán áp dụng triệt để công nghệ vào quản lý sẽ giúp đồng bộ hóa các quá trình đăng kiểm và kiểm tra từ các ngành, từ đó sẽ đẩy lùi những tiêu cực. Cần có bộ tiêu chí kiểm định chi tiết hơn nữa, chú ý vào hai mục tiêu tiên quyết của kiểm định xe là “an toàn kỹ thuật” và “bảo vệ môi trường”. Phải có đủ chế tài và có sự giám sát chặt chẽ để các trung tâm đều làm đúng và người đăng kiểm viên tuân thủ quy tắc đặt ra”, anh Việt nói bằng trách nhiệm của người làm nghề.

3. Ngay tại TTĐK 61- 03S chúng tôi chứng kiến câu chuyện rất thật để hiểu thêm về nghề đăng kiểm. Đăng kiểm viên đưa xe vào dây chuyền kiểm định, kiểm tra đầy đủ các hạng mục trượt ngang bánh xe, phanh, gầm, đèn… Kết thúc kiểm tra, đăng kiểm viên thông báo với khách hàng chỉ số phanh xe phía sau không đạt tiêu chuẩn, đồng thời hướng dẫn chủ xe sửa chữa và quay lại đăng kiểm trong ngày. Theo quy định, nếu qua ngày mới kiểm định lại sẽ phải trả thêm phí đăng kiểm. Đăng kiểm viên chưa dứt lời, vị khách kia đã lên tiếng không hài lòng và cho rằng do ngành đăng kiểm đang có sự cố nên những đăng kiểm viên tại trung tâm Nhà nước cố tình làm khó… Đến đây tôi có thể hiểu vì sao anh Việt lại nói trước đây những TTĐK Nhà nước rất ế khách.

Phải chăng chính việc cạnh tranh không lành mạnh về doanh thu trong thời gian qua đã khiến tính chất nghề đăng kiểm bị méo mó. Các TTĐK tư nhân chịu sức ép “vô hình” của chủ đầu tư trong việc thu hút xe. Phải làm đủ mọi cách để “chiều” và “giữ chân” khách hàng. Việc này làm giảm vai trò “giữ cửa” kiểm soát chất lượng phương tiện của nghề đăng kiểm. Trong khi đó, nghề đăng kiểm là phải cố gắng phát hiện các khiếm khuyết kỹ thuật của xe và đưa ra khuyến cáo sửa chữa để bảo đảm an toàn. Thế nhưng, không ít đăng kiểm viên vì những lý do khác nhau, không chú tâm tìm ra lỗi kỹ thuật của xe, thậm chí tìm cách để giảm nhẹ các lỗi kỹ thuật. Mục đích chỉ để chiều lòng khách hàng, mang lại doanh thu cho chủ đầu tư.

4. Tình hình đăng kiểm khó khăn, quá tải kéo dài trong thời gian qua đã tạo tâm lý lo lắng cho hàng trăm ngàn chủ xe khi xe sắp đến hoặc đã quá hạn đăng kiểm. Tại rất nhiều TTĐK có thể chứng kiến xe ô tô xếp hàng dài từ sáng đến chiều trước cổng để chờ được kiểm định, vừa tốn thời gian, công sức, vừa gây ra tâm lý mệt mỏi. Anh Trần Văn Cường nói với chúng tôi rằng các cá nhân, tổ chức cũng sẽ sẵn sàng trả mức phí cao hơn miễn việc đăng kiểm được thực hiện nhanh, an toàn thay vì phải tốn vài ngày chờ đợi như hiện nay. Người dân sẽ ủng hộ mọi sự minh bạch của các ngành chức năng.

TIỂU MY