Gò tháp An Lợi: Dấu ấn kiến trúc cổ

Gò tháp An Lợi được Bảo tàng An Giang phát hiện lần đầu tiên vào năm 1999, được Trung tâm Nghiên cứu khảo cổ học TP. Hồ Chí Minh khai quật vào năm 2004. Công trình cổ này nhanh chóng trở thành tâm điểm nghiên cứu, bởi kiến trúc đặc sắc và quy mô lớn của nó. Di tích có hình chữ nhật, dài 19,2m, rộng 11,6m, cao 3,6m, được xây dựng bằng gạch và đá hoa cương, một vật liệu cho thấy kỹ thuật xây dựng tiên tiến từ thế kỷ VII – VIII. Toàn bộ công trình đặt trên nền móng đá vững chắc dày hơn 1m, giúp đứng vững trước sự tàn phá của thời gian và thiên nhiên. Ngày 26/2/2008, Gò tháp An Lợi được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích khảo cổ cấp quốc gia.

Di tích Gò Tháp An Lợi, lưu giữ giá trị văn hóa bền vững của An Giang

Những gì còn lại của Gò tháp An Lợi cho thấy đây từng là một đền thờ thuộc tín ngưỡng Siva, nơi diễn ra nghi thức tâm linh quan trọng của cộng đồng Óc Eo. Các bậc thang phía đông dẫn lên tiền sảnh được xây dựng tỉ mỉ, mỗi bậc cao 4 lớp gạch, bề mặt lát đá xanh đen. Phía Tây của công trình là hậu sảnh, nơi đặt hố thờ là trung tâm nghi lễ. Xung quanh kiến trúc chính là 2 vòng tường bảo vệ, được xây bằng đá và gạch nguyên, giúp di tích giữ được sự nguyên vẹn đáng kinh ngạc dù trải qua hàng thế kỷ.

Tại đây, các nhà khảo cổ đã tìm thấy nhiều hiện vật quý, bao gồm linga vỡ, máng nước thiêng (Somasutra) và phiến đá chạm khắc tinh xảo. Tất cả đều góp phần khẳng định vai trò tâm linh quan trọng của di tích. Những hiện vật phản ánh tín ngưỡng của người Óc Eo và giúp các nhà nghiên cứu hiểu sâu hơn về nền văn minh từng phát triển rực rỡ trên mảnh đất này.

Đối với người dân địa phương, Gò Tháp An Lợi là một di tích cổ giàu giá trị văn hóa và tâm linh, gắn liền với đời sống thường nhật, những phong tục truyền thống lâu đời. Theo anh Chau Thi Đa (người trông coi di tích), trước đây người dân thường mang lễ vật đến cúng bái để cầu mong bình an và phước lành. Tuy nhiên, từ khi di tích được Nhà nước quản lý, các hoạt động này không còn diễn ra thường xuyên, góp phần gìn giữ vẻ nguyên sơ và giá trị lịch sử lâu đời di tích.

Giếng nước cổ cạnh di tích vẫn được người dân địa phương sử dụng cho sinh hoạt hằng ngày, gắn kết với đời sống thường nhật

Hiện nay, khu vực di tích được bảo vệ bằng hàng rào kiên cố, có mã QR để cung cấp thông tin chi tiết cho du khách. Không gian xung quanh luôn được vệ sinh sạch sẽ, tạo cảm giác gần gũi và trang nghiêm. Đây cũng là điểm đến quen thuộc của nhiều đoàn du khảo và học sinh, nơi họ được tìm hiểu về lịch sử, ý nghĩa của di sản văn hóa Óc Eo. Theo anh Đa, việc tham quan Gò Tháp An Lợi mang lại kiến thức lịch sử và giúp nuôi dưỡng niềm tự hào, ý thức bảo vệ di sản ở thế hệ trẻ.

Du khách khi đến đây thường bất ngờ trước kỹ thuật xây dựng độc đáo và sự bền vững của công trình. So với các di tích cùng thời như Gò Cây Tung (TX. Tịnh Biên) hay Gò Năm Tước (huyện Đức Hòa, tỉnh Long An), Gò tháp An Lợi được đánh giá cao bởi sự nguyên vẹn và gần gũi hơn với đời sống cộng đồng. Để phát huy giá trị của di tích, anh Đa cho rằng cần cải thiện thêm cơ sở hạ tầng, mở rộng lối vào và trồng thêm cây xanh tạo cảnh quan hấp dẫn, qua đó thu hút nhiều khách tham quan.

Gò tháp An Lợi là di tích lịch sử mang giá trị kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Từ giá trị kiến trúc đến ý nghĩa văn hóa, nơi đây lưu giữ câu chuyện về sự phát triển và tín ngưỡng của cộng đồng Óc Eo qua dòng chảy lịch sử. Một chuyến tham quan đến Gò Tháp An Lợi là dịp để bạn khám phá nền văn minh cổ đại, cảm nhận vẻ đẹp bền vững của lịch sử ở vùng đất An Giang.

VIÊN AN