An Giang khẩn trương xây dựng hồ sơ đề cử Khu di tích khảo cổ Óc Eo

Đại biểu dự buổi họp Hội đồng thẩm định

Tham dự buổi làm việc có Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Thái Thúy Xuân; Giám đốc Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo Nguyễn Hữu Giềng – Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng; Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trương Bá Trạng – Phó Chủ tịch Hội đồng; PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam – Phó Chủ tịch Hội đồng cùng các chuyên gia, nhà khoa học ở Trung ương và đại diện các sở, ngành tỉnh, UBND huyện Thoại Sơn là thành viên của Hội đồng.

Thành viên Hội đồng thẩm định phát biểu ý kiến tại cuộc họp

Tại buổi làm việc, đại diện lãnh đạo Bảo tàng Lịch sử Quốc gia là đơn vị tư vấn xây dựng Đề cương nhiệm vụ và Dự toán kinh phí đã thuyết minh, báo cáo với Hội đồng về quá trình tiếp thu, điều chỉnh theo các ý kiến góp ý của các thành viên tại cuộc họp lần 1 vào ngày 28/7/2023. Các thành viên Hội đồng cơ bản nhất trí, đánh giá rất cao kết quả của đơn vị tư vấn đã thực hiện. Phần Đề cương nhiệm vụ rất chi tiết và đầy đủ theo góp ý tại cuộc họp lần 1; phần Dự toán kinh phí thực hiện sát thực tế, đảm bảo theo các quy định pháp luật hiện hành về sử dụng ngân sách. Qua đó, các thành viên Hội đồng đề nghị lãnh đạo UBND tỉnh An Giang sớm thực hiện thủ tục phê duyệt; đồng thời đề xuất một số nhiệm vụ cụ thể trong quá trình thực hiện hồ sơ đề cử và quản lý di tích theo khuyến cáo của Hội đồng Di tích và Di chỉ quốc tế (ICOMOS) và kinh nghiệm thực tiễn hồ sơ đề cử tại các địa phương khác để hoàn thiện hồ sơ đề cử Khu Di tích khảo cổ Óc Eo  Ba Thê trình UNESCO ghi danh là Di sản thế giới theo đúng lộ trình đề ra.

Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, Chủ tịch Hội đồng Lê Văn Phước phát biểu kết luận 

Phát biểu kết luận tại buổi làm việc, Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, Chủ tịch Hội đồng Lê Văn Phước ghi nhận và đánh giá cao kết quả của đơn vị tư vấn cùng các ý kiến của các thành viên Hội đồng. Đồng thời đề nghị các thành viên Hội đồng có ý kiến trực tiếp vào phiếu đánh giá để Ban Quản lý di tích văn hóa Óc Eo tiếp tục phối hợp chặt chẽ cùng Bảo tàng Lịch sử Quốc gia và các ngành khẩn trương hoàn chỉnh Đề cương nhiệm vụ và Dự toán kinh phí thực hiện thủ tục theo đúng quy định để trình UBND tỉnh An Giang phê duyệt trong thời gian sớm nhất có thể để đi vào thực hiện, đảm bảo tiến độ. Nguồn vốn thực hiện sẽ được tỉnh bố trí từ nguồn vốn sự nghiệp. Trong quá trình thực hiện cần chú ý rút ngắn trình tự thời gian những nhiệm vụ có thể thực hiện song song nhưng phải đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lê Văn Phước khẳng định, việc xây dựng hồ sơ đề cử Khu Di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê trình UNESCO ghi danh là Di sản thế giới đã được đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh An Giang xác định là nhiệm vụ chính trị rất quan trọng nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Óc Eo – một di sản văn hóa lịch sử quan trọng của Việt Nam và thế giới. Qua đó, tỉnh An Giang mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ của đơn vị ở trung ương, các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước để nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ đề cử Khu Di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê trình UNESCO ghi danh là Di sản thế giới. 

Cánh đồng Óc Eo và núi Ba Thê (huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang)

Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê nằm ở thị trấn Óc Eo, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang; cách thành phố Long Xuyên 40km về hướng Đông Bắc, cách thành phố Rạch Giá 40km về hướng Tây Nam. Văn hóa Óc Eo là thuật ngữ khoa học để chỉ một nền văn hóa khảo cổ, hình thành và phát triển từ thế kỷ I đến thế kỷ VII hoặc có thể kéo dài đến đầu thế kỷ thứ VIII sau Công nguyên ở vùng đồng bằng hạ lưu sông Mê Kông, thuộc vùng đất Nam Bộ, Việt Nam ngày nay. Đây là nền văn hóa vật chất của vương quốc Phù Nam, một nhà nước sớm ở Đông Nam Á, có tầm ảnh hưởng rộng lớn ở khu vực và châu Á từ những thế kỷ đầu Công nguyên. Nền văn hóa này có nguồn gốc bản địa, được hình thành trên nền tảng văn hóa Tiền Óc Eo ở vùng đất miền Trung và Nam Bộ, Việt Nam.

Hố khai quật tại Gò Cây Thị B trong quần thể Khu Di tích quốc gia đặc biệt Óc Eo – Ba Thê

Văn hóa Óc Eo được biết đến từ sau cuộc khai quật khảo cổ tại cánh đồng Óc Eo (thuộc huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang) do nhà khảo cổ học người Pháp Louis Malleret thực hiện vào năm 1944. Kể từ đó đến nay, Óc Eo – Ba Thê trở thành di chỉ khảo cổ học nổi tiếng không chỉ ở vùng Nam Bộ, Việt Nam mà cả khu vực Đông Nam Á và châu Á. Trong nhiều thập kỷ qua, các cuộc khai quật ở đây đã đưa ra ánh sáng khối lượng lớn di tích, di vật minh chứng sinh động cho lịch sử hình thành và phát triển của nền văn hóa Óc Eo, minh chứng Óc Eo là một trung tâm đô thị lớn, sầm uất và nổi tiếng bậc nhất của Vương quốc Phù Nam.

Với giá trị đặc biệt và tầm vóc lớn của văn hóa Óc Eo trong lịch sử Việt Nam, năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam thực hiện Đề án “Nghiên cứu khu di tích khảo cổ học Óc Eo – Ba Thê, Nền Chùa (Văn hóa Óc Eo Nam Bộ)”. Đây là đề án khoa học có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, và là nhiệm vụ nghiên cứu mang tầm quốc gia. Mục tiêu chính của Đề án là khai quật, nghiên cứu khảo cổ học văn hóa Óc Eo tại các di tích Óc Eo – Ba Thê (huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang) và di tích Nền Chùa (huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang) nhằm thu thập tư liệu và làm sáng rõ hơn lịch sử hình thành và phát triển của văn hóa Óc Eo và vương quốc Phù Nam, đồng thời nghiên cứu sâu hơn về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của đô thị cổ Óc Eo trong lịch sử Việt Nam, khu vực Đông Nam Á và châu Á; cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quy hoạch, bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa Óc Eo trên vùng đất Nam Bộ, đặc biệt là phục vụ cho công tác nghiên cứu xây dựng nội dung Hồ sơ đề cử UNESCO xem xét công nhận Khu di tích Óc Eo – Ba Thê là di sản văn hóa thế giới./.

Thanh Hải