Mèn mén nét độc đáo của ẩm thực người Mông ở Hà Giang

Bao đời người Mông ở Hà Giang sống trên những vách núi đá, họ trồng cây ngô trên những diện tích đất ít ỏi len qua những tảng đá. Cây ngô là một phần của cuộc sống đồng bào người Mông, là nguồn lương thực chính của họ. Không chỉ giỏi về kỹ thuật chăm sóc mà còn khéo léo trong việc chế biến nhiều món ăn độc đáo, hấp dẫn từ cây ngô. Món ăn mèn mén làm từ hạt ngô là một trong những món ăn lâu đời của họ. Đây không chỉ đơn thuần là ẩm thực mà nó còn là nét văn hóa được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Người Mông lấp đất vào những hốc đá trên vách núi, ươm những hạt mầm, mưa gió trên cao nguyên đá nuôi lớn những hạt giống nảy mầm bật dậy thành những luống ngô xanh tốt. Ngô chín được người Mông trảy về treo trên gác bếp, treo trên thềm nhà cho thật khô và để dùng dần. Nhiều nhà khi ngô được hái về họ sẽ tách ngô ra từng hạt, chọn những hạt căng mọng, bỏ đi những hạt sâu hỏng sau đó phơi khô. Ngô được cất giữ cẩn thận trong những chiếc chum bằng sành để tránh mối mọt hoặc bị hỏng, dùng làm lương thực cho cả gia đình.

Để làm ra được món mèn mén cũng khá công phu. Những hạt ngô căng mọng sau khi được trẩy và phơi khô sẽ cho vào cối xay mịn thành bột, sau đó dùng một chiếc sàng để lọc những lớp vỏ bao bọc hạt ngô, sao cho lấy được những hạt bột mịn nhất. Bột ngô xay được trộn với nước rồi cho vào một cái chõ đồ lên cho chín. Chõ mèn mén để trong góc nhà và dùng ăn cho cả ngày hoặc cho ngày hôm sau. Để đồ ra được bát mèn mén thơm ngon cũng là cả một nghệ thuật đòi hỏi phải có kinh nghiệm. Chõ mèn mén thành công là phải thơm ngon, không bị quá khô cũng như không bị nát, bột ngô có độ chín vừa phải.

Mèn mén thường ăn chung với canh, có thể là canh xương hầm của xương lợn hoặc xương gà nếu như gia đình có điều kiện, còn không thì ăn chung với các loại canh rau khác. Món ăn mèn mén thường phải thưởng thức ăn thật chậm, bởi khi cho vào miệng món ăn tạo cảm giác khô khó nuốt vì thế món ăn phải luôn có tô nước canh đi kèm.

Công đoạn xay ngô của người Mông

Gia đình người Mông trên Hà Giang thường tự sắm cho mình một chiếc cối đá hoặc nhà nào có điều kiện hơn thì sắm chiếc máy xay ngô nhỏ, bởi đây là thứ mà họ sử dụng hầu như hàng ngày và không thể thiếu.

Những người đàn ông Mông thưởng thức mèn mèn cùng với tô canh

 Đối với người Mông, món ăn này sẽ xuất hiện hầu hết trong các dịp giỗ tết, đám ma, đám cưới… Mỗi người dùng một chiếc thìa ngồi quanh tô mèn mén, tô canh, cùng những món ăn truyền thống khác, cùng nhau nhâm nhi chén rượu, chuyện trò rôm rả.

Người Mông vùng cao nguyên đá Hà Giang luôn nhiệt tình và mến khách. Món ăn mèn mén bao đời nuôi sống đồng bào Mông, món ăn cũng là sản phẩm nổi tiếng như bát thắng cố cho nhiều du khách khắp nơi thưởng thức, ẩm thực độc đáo riêng biệt chỉ đồng bào người Mông mới có./.

Ngọc Lương

TIN NỔI BẬT

Khôi phục sản xuất, kinh doanh ngăn chặn các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân: Hãy để Việt Nam và Bulgaria phát huy hết tiềm năng hợp tác

29 người Việt vào top nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới 2021

TS. Trịnh Lê Anh: 'Thích ứng là phẩm chất, cũng là yêu cầu để du lịch phục hồi'

Hải Phòng mục tiêu đến 2025 là trọng điểm kinh tế biển của cả nước

Hải Dương yêu cầu làm rõ trách nhiệm vụ cách ly tại nhà vẫn làm lây dịch