Airbnb tại chung cư: Nên quản lý thay vì cấm?

Nhiều chuyên gia đã đề xuất như vậy sau khi các quy định về điều kiện kinh doanh trong chung cư tại TP.HCM được ban hành khiến hàng loạt cửa hàng, dịch vụ có nguy cơ ngừng hoạt động.

Tận dụng vị trí "vàng" để kinh doanh

Tại buổi làm việc của ông Nguyễn Văn Được, chủ tịch UBND TP.HCM, với UBND quận 1 mới đây, đại diện quận 1 đã đề xuất cho phép thí điểm kinh doanh ở chung cư, đặc biệt các khu vực điểm nhấn, có tác động đến kinh tế của địa phương.

Ông Dư Quang Nghĩa - phó Phòng Kinh tế quận 1 - cho biết địa phương đang khai thác tối đa các hình thức để phục vụ du khách và người dân. Đơn cử như khu chung cư ở khu vực đường Nguyễn Huệ đã trở thành điểm nhấn của quận, trang trí đẹp và thu hút đông đảo du khách.

"Thay vì cấm, có thể thí điểm cho phép kinh doanh ở chung cư" - ông Nghĩa nói và cho rằng nếu được đồng ý, quận sẽ phối hợp với Sở Tài chính để thí điểm cấp phép, địa phương sẽ kiểm tra và yêu cầu thực hiện các phương án bảo đảm an toàn, phòng cháy chữa cháy.

Ghi nhận của Tuổi Trẻ ngày 20-3 cho thấy nhiều chung cư cũ ở trung tâm quận 1, các hàng quán kinh doanh ăn uống, thời trang, hàng lưu niệm... vẫn hoạt động và thu hút đông đúc khách hàng và du khách.

Ông L.N.Đ. (quản lý một quán cà phê tại chung cư 42 Nguyễn Huệ) cho biết quán này đón lượng khách lớn mỗi ngày, kể cả khách trong nước lẫn khách quốc tế, vì khu chung cư này có hàng loạt các quán và tiện ích để du khách trải nghiệm mà không phải di chuyển quá nhiều. Đây cũng là điểm đến được nhiều du khách giới thiệu, truyền miệng nên các hàng quán ở đây luôn có đông khách.

Trong khi đó, bà H.B.N. (quản lý cửa hàng chăm sóc sức khỏe) cho hay việc thuê lại cửa hàng trong chung cư cũ ở trung tâm TP.HCM với giá 20 - 30 triệu đồng/tháng, tiết kiệm gấp nhiều lần so với giá thuê mặt bằng bên ngoài, trong khi lại có lượng khách ổn định mỗi ngày.

Ông Lê Hoài Nam (chủ một tiệm thời trang tại chung cư ở quận 1) cho biết nhiều chung cư cũ không còn người dân sinh sống do diện tích nhỏ và tiện ích xuống cấp. Thay vào đó, các chủ nhà cho thuê hoặc mở các dịch vụ kinh doanh để tận dụng lợi thế nằm ở vị trí trung tâm. Đặc biệt nhiều chung cư có nét đặc trưng riêng, trở thành điểm cuốn hút du khách và được nhiều kênh du lịch giới thiệu.

"Rõ ràng nhiều chung cư cũ ở trung tâm TP đã tạo ra một nét văn hóa kinh doanh riêng, tương tự nhiều chung cư cũ khác ở các nước trong khu vực, do đó việc có chính sách để cho phép hoạt động kinh doanh này tồn tại là phù hợp với TP.HCM", ông Nam nói.

Thêm một sản phẩm du lịch cho du khách

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Nguyễn Thương Hoài (cung cấp dịch vụ lưu trú ngắn ngày tại một số chung cư ở TP.HCM) cho biết dịch vụ cho thuê lưu trú ngắn ngày tại các chung cư thông qua các nền tảng quốc tế (Airbnb) đã hoạt động ở TP.HCM gần 10 năm qua.

Theo bà Hoài, mô hình Airbnb đã góp phần thúc đẩy du lịch khi tạo ra sự đa dạng chỗ ở, đáp ứng nhu cầu của nhiều du khách trong nước và quốc tế, đặc biệt là khách du lịch đi theo nhóm, theo gia đình và các chuyên gia.

Bà Hoài cho hay nhiều quốc gia trên thế giới đã cho phép Airbnb hoạt động và xây dựng khung pháp lý để quản lý mô hình này. Do đó mới đây cộng đồng kinh doanh Airbnb đã có đơn đề xuất có hành lang pháp lý, cho phép thí điểm mô hình Airbnb tại TP.HCM hoạt động.

"Cần có cơ chế thí điểm, xem đây là một ngành nghề kinh doanh hợp pháp, có đăng ký kinh doanh, được quản lý bởi luật pháp, có đăng ký lưu trú, đóng thuế đầy đủ. Nghị quyết 98 về cơ chế đặc thù TP.HCM là cơ sở quan trọng để thực hiện thí điểm Airbnb tại TP.HCM", bà Hoài nói.

Tương tự, bà Trần Mỹ Phương (cung cấp dịch vụ Airbnb) cho biết tại nhiều quốc gia trên thế giới, dịch vụ lưu trú ngắn ngày được hoạt động, chủ nhà có thể chấm điểm khách hàng, nếu có các vi phạm sẽ không được sử dụng dịch vụ sau này. Do đó thay vì cấm, cần có chính sách thí điểm, cho phép những khu vực được phép hoạt động, giới hạn những khu vực được sử dụng, nếu vi phạm sẽ chế tài bên cung cấp dịch vụ.

Ông Lê Hữu Nghĩa - phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM - cho rằng cần thiết có cơ chế thí điểm để các căn hộ được phép cho lưu trú ngắn ngày và các chung cư ở trung tâm TP.HCM được kinh doanh một số dịch vụ nhằm phục vụ du khách.

Theo ông Nghĩa, bản chất các căn hộ này là cho thuê lưu trú, có thể là 1-2 ngày nhưng cũng có thể là 20 - 30 ngày và phục vụ một nhóm các du khách có nhu cầu sử dụng dịch vụ để lưu trú theo nhóm, có thể tự nấu ăn, giặt đồ và có không gian sinh hoạt chung. Pháp luật cũng đã có các quy định chế tài những hành vi vi phạm.

"Nếu phát hiện vi phạm, cơ quan chức năng sẽ xử lý. Nhưng thực tiễn cho thấy các vi phạm rất ít khi xảy ra đối với lưu trú ngắn hạn này. Do đó cần sự quản lý, quy định rõ các trường hợp được phép kinh doanh, các dịch vụ được kinh doanh, xem đây là một sản phẩm du lịch đặc thù của TP", ông Nghĩa đề xuất.

Mỹ có luật đầu tiên cho dịch vụ thuê nhà ngắn hạn

Luật Đăng ký cho thuê ngắn hạn mới của bang New York (Mỹ) sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 25-3 tới. Theo đó, bang New York sẽ quản lý việc cho thuê ngắn hạn này (như phòng và nhà cho thuê trên các nền tảng như Airbnb và VRBO) theo cùng cách quản lý ngành nhà nghỉ và khách sạn.

Các nền tảng đặt chỗ như Airbnb và VRBO phải báo cáo thông tin bốn lần một năm cho bang New York, bao gồm danh sách đầy đủ các địa điểm cho thuê và thuế thu được theo từng hạt trong bang. Được các nhà lập pháp bang New York thiết kế để giảm bớt khủng hoảng nhà ở, luật định nghĩa "đơn vị cho thuê ngắn hạn" là đơn vị nhà ở được cho thuê dưới 30 ngày.

Luật cũng yêu cầu các chủ sở hữu hoặc những bên điều hành bất động sản cho thuê ngắn hạn phải đăng ký với Sở Ngoại vụ của bang hoặc với chính quyền địa phương. Các nền tảng đặt chỗ phải thu và nộp các loại thuế áp dụng phù hợp đối với loại hình này.

Bất kỳ nền tảng đặt chỗ hỗ trợ cho các bên cho thuê ngắn hạn trong bang cũng phải xác minh đăng ký và số đăng ký, đồng thời phải xóa khỏi nền tảng đối với những địa điểm chưa được đăng ký với chính quyền.

Đây cũng là các điều luật đầu tiên ở Mỹ cho việc quản lý loại hình này. Bang New York cho rằng việc ban hành luật để quản lý các dịch vụ cho thuê ngắn hạn trên là cần thiết, khi dịch vụ này trong thời gian qua gần như không được kiểm soát và chỉ bị đánh thuế một phần.

Phải hài hòa với lợi ích của người dân sinh sống tại chung cư

Theo TS Huỳnh Phước Nghĩa - giám đốc Trung tâm Kinh tế, Luật và Quản lý (CTELG), trong bối cảnh TP.HCM là địa phương dẫn đầu về du lịch và đang đẩy mạnh thu hút du khách, việc có cơ chế đặc thù, cơ chế thí điểm để cho phép các căn hộ phù hợp được kinh doanh một số dịch vụ và khai thác dịch vụ lưu trú ngắn hạn trong chung cư là một cách tiếp cận hợp lý.

AIRBNB tại chung cư: Nên quản lý thay vì cấm? - Ảnh 2. — Loạt hàng quán đang kinh doanh tại chung cư trên đường Nguyễn Huệ (quận 1, TP.HCM), trở thành điểm kinh doanh thu hút đông đúc du khách - Ảnh: THANH HIỆP

"Tuy vậy, cần xem xét khả năng việc cho phép mở rộng thí điểm và điều kiện có thể dẫn đến điều chỉnh luật pháp đối với các dịch vụ này. Cần có các quy định cụ thể để các hoạt động này vừa mang lại tích cực cho sự phát triển kinh tế, vừa đảm bảo an ninh, an toàn và hài hòa với cuộc sống của người dân trong các chung cư", ông Nghĩa gợi ý.

Đại diện một đơn vị vận hành chung cư nói cư dân thường phản ứng với khách lưu trú ngắn ngày do số lượng khách đi lại, sử dụng các dịch vụ và tiện ích chung đông đúc hơn nên người dân lo ngại về an ninh và hao mòn các tiện ích.

Do đó vị này cho rằng trường hợp cho phép dịch vụ lưu trú hoạt động, cần giới hạn những khu vực khách lưu trú ngắn ngày được sử dụng, các bên cung cấp dịch vụ này phải chịu các phí quản lý, bảo trì cao hơn so với cư dân và phải chịu trách nhiệm hướng dẫn khách lưu trú đảm bảo các quy định.