Lễ Tủ Cải (cấp sắc) của người Dao đầu bằng ở xã Hồ Thầu, Tam Đường, Lai Châu thường được tổ chức vào những tháng cuối năm. Đây là nghi lễ đặc biệt quan trọng trong cuộc đời mỗi người đàn ông Dao bởi người ta quan niệm chỉ khi được cấp sắc, người con trai mới được coi là trưởng thành, có thể tham gia gánh vác công việc gia đình, cộng đồng, khi chết mới được đoàn tụ với tổ tiên.
Vietnam.vn xin giới thiệu với quý vị về Nghi lễ này của con trai người Dao Đầu Bằng ở xã Hồ Thầu, huyện Tam Đường, Tỉnh Lai Châu qua bộ ảnh “Lễ Tủ Cải của người Dao đầu bằng” của tác giả Phạm Minh Tuấn. Bộ ảnh được tác giả tác giả gửi đến tham dự Cuộc thi ảnh và Video “Việt Nam hạnh phúc – Happy Vietnam”, do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức.
Trước đây, lễ Tủ Cải được diễn ra trong nhiều ngày tùy vào các thày cúng nhưng đến nay lễ thường kéo dài trong khoảng 3 ngày. Trong suốt thời gian diễn ra nghi lễ, người được cấp sắc sẽ phải học và vượt qua nhiều các hoạt động sinh hoạt tâm linh do các thày cúng nhiều kinh nghiệm thực hiện hoặc hướng dẫn người được cấp sắc cùng làm. Thông qua các hoạt động này, các thày cúng sẽ dạy các học trò học, thực hành các nghi thức cúng lễ, học cách nhảy múa, học sử dụng các loại nhạc cụ… Đặc biệt, các học trò sẽ được nghe truyền dạy giáo lý về trách nhiệm và cung cách ứng xử trong gia đình và cộng đồng.
Nghi thức quan trọng nhất trong lễ Tủ Cải của người Dao đầu bằng là thời điểm các học trò thực hiện việc “rơi đài”. Tại thời khắc trọng đại nhất này, dưới sự chứng kiến của các thày cúng và cộng đồng, người được cấp sắc phải trèo lên trên đài cao, ngửa về phía sau rồi rơi một cách tự nhiên xuống chiếc võng ở phía dưới do 6 đến 7 thày cúng căng, giữ bằng tay. Trên võng có phủ chăn hoa, người nhảy sẽ phải nhảy trong tư thế cuộn người như lúc còn trong bụng mẹ. Ngay khi người rơi chạm võng, các thày cúng sẽ nhanh tay đặt võng xuống đất rồi cuộn chiếc chăn kín lại. Chủ lễ là người duy nhất được mở khăn để đón học trò ra ngoài. Với người Dao đầu bằng, nghi thức này không chỉ thử thách lòng can đảm mà họ coi các học trò được sinh ra một lần nữa sau khi thực hiện nghi thức rơi đài và từ đây người được cấp sắc chính thức là người trưởng thành.
Người đàn ông muốn được công nhận là đã trưởng thành thì phải thực hiện nghi lễ Tủ Cải. Nghi lễ thường được tiến hành vào mùa đông hoặc mùa xuân cho các thanh niên đủ 13 tuổi. Trong đời sống tín ngưỡng, nếu chưa qua lễ Tủ Cải đồng nghĩa chưa có linh hồn thậm chí khi chết đi cũng không được làm ma, không được cộng đồng thừa nhận với tư cách cá nhân độc lập, trưởng thành. Vì vậy, bất kể người đàn ông nào dù giàu hay nghèo cũng đều thực hiện 1 lần trong đời. Nghi lễ được tổ chức từ 3 ngày hoặc lâu hơn tuỳ từng điều kiện và có thể tổ chức chung nhiều gia đình vào 1 lễ.
Lễ Tủ Cải là một dấu mộc trọng đại của mỗi cá nhân cũng là một hoạt động quan trọng nhất của cộng đồng người Dao. Không chỉ là dịp tôn vinh những người hành lễ, người được cấp sắc đây còn là cơ hội để người dân thể hiện sự gắn kết cộng đồng. Những điều này đã làm nên một lễ truyền thống đặc sắc nhất, là biểu tượng của sự đoàn kết, phồn thịnh của cộng đồng người Dao đầu bằng ở Hồ Thầu.
Năm 2024, Cuộc thi ảnh và Video “Việt Nam hạnh phúc – Happy Vietnam” tiếp tục được Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Hội Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức trên trang web https://happy.vietnam.vn dành cho tất cả công dân Việt Nam và người nước ngoài từ 15 tuổi trở lên. Cuộc thi nhằm tôn vinh những cá nhân và tập thể có những sản phẩm thông tin tích cực, đóng góp thiết thực vào việc tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đẹp về Việt Nam ra thế giới. Qua đó giúp người dân trong nước, đồng bào ở nước ngoài và bạn bè quốc tế tiếp cận những hình ảnh chân thực về đất nước, con người Việt Nam, thành tựu của Việt Nam trong bảo đảm quyền con người, hướng tới một Việt Nam hạnh phúc.
Mỗi hạng mục dự thi (ảnh và video) có các giải thưởng và giá trị giải thưởng như sau:
– 01 Huy chương Vàng: 70.000.000đ
– 02 Huy chương Bạc: 20.000.000đ
– 03 Huy chương Đồng: 10.000.000đ
– 10 giải Khuyến khích: 5.000.000đ
– 01 tác phẩm được bình chọn nhiều nhất: 5.000.000đ
Các tác giả đạt giải sẽ được Ban Tổ chức mời tham dự Lễ công bố và trao giải thưởng và giấy chứng nhận trên sóng truyền hình trực tiếp của Đài Truyền hình Việt Nam.
Vietnam.vn
