Cảnh sát phá án nhờ Google gây lo ngại ở Mỹ

Hiệp hội Luật sư bào chữa hình sự Mỹ và nhóm Quyền kỹ thuật số phi lợi nhuận EFF mới đây gửi hồ sơ lên tòa án về việc cảnh sát được cung cấp dữ liệu cá nhân từ Google để phá án, ảnh hưởng tới quyền của người sử dụng dịch vụ.

Hồ sơ khẳng định tình trạng khai thác lịch sử tìm kiếm trên ứng dụng Google đã diễn ra nhiều năm và được ghi nhận trên khắp nước Mỹ.

Nhóm này dẫn chứng trong vụ án một phụ nữ tại bang Pennsylvania bị xâm hại năm 2016, cơ quan chức năng yêu cầu nhà điều hành Google là Alphabet chia sẻ thông tin về những người sống cùng khu vực từng tìm kiếm tên, địa chỉ nạn nhân trong một tuần gần nhất. Google sau đó gửi chính xác dữ liệu về một nghi phạm và người này cuối cùng đã nhận tội.

Cảnh sát cũng điều tra theo hướng tương tự về vụ hỏa hoạn khiến gia đình 5 người thiệt mạng, gây chấn động bang Colorado năm 2020. Kết quả, 3 thiếu niên buộc phải nhận tội, một trong số đó thừa nhận phóng hỏa vì nghi ngờ nạn nhân đánh cắp iPhone của mình.

Phá án dựa vào khai thác lịch sử tìm kiếm trên ứng dụng Google diễn ra theo 3 bước và ngày càng được áp dụng thường xuyên. Đầu tiên, cảnh sát sử dụng kỹ thuật “hàng rào địa lý” để xác định địa điểm, thời gian phạm tội và vẽ hình tròn ảo xung quanh đó. Kế tiếp, họ nộp đơn lên tòa án địa phương đề nghị Google cung cấp dữ liệu liên quan như lịch sử duyệt web, từ khóa tìm kiếm, lịch trình di chuyển ghi nhận trên ứng dụng bản đồ của các thiết bị chứa tài khoản online ở nơi khoanh vùng. Cảnh sát sau đó nghiên cứu và chọn lọc những đối tượng khả nghi nhất.

Lãnh đạo Hiệp hội Luật sư bào chữa hình sự Mỹ Michael Price cho rằng cơ quan thực thi pháp luật có thể đang xem đây là cách dễ nhất để tìm ra manh mối phá án. Nếu như Google đã đồng ý hợp tác một lần, họ sẽ rất khó từ chối ở những lần tiếp theo.

Google đã nhận 60.472 yêu cầu cung cấp thông tin từ cảnh sát Mỹ vào năm ngoái, cao gấp 2 lần so với thống kê năm 2019.

Các chuyên gia đánh giá cách phá án dựa vào dữ liệu duyệt web không chính xác tuyệt đối, do chỉ theo dõi thiết bị, không thực sự truy vết con người. Để “vô hiệu hoá”, tội phạm có thể ngừng sử dụng công cụ tìm kiếm hoặc không đem theo điện thoại di động.

Hiện phương pháp điều tra này ngày càng bị phản đối vì các nghi vấn xâm phạm quyền riêng tư và làm tăng nguy cơ lộ thông tin cá nhân.

Google đã trấn an người dùng bằng khẳng định đang tăng cường nhân sự cho nhóm Hỗ trợ điều tra pháp lý (LIS), nhằm sàng lọc dữ liệu trước khi gửi đến cơ quan chức năng.

Nền tảng này cũng giới hạn lượng nội dung mỗi nhân viên LIS có quyền tiếp cận, đồng thời xem xét giảm bán kính khu vực cần cung cấp thông tin trong các vụ án mà cảnh sát yêu cầu.

Hồi tháng trước, Google đã thêm tùy chọn bật/tắt vào “lịch sử vị trí” trên ứng dụng bản đồ. Theo đó, người dùng có thể tắt tính năng để ẩn lịch trình di chuyển.

Với trạng thái bật, dữ liệu vị trí dự kiến cũng chỉ được lưu trực tiếp trên thiết bị và duy nhất chủ tài khoản có thể tiếp cận.

“Vị trí người dùng là thông tin cá nhân. Chúng tôi cam kết giữ bảo mật riêng tư, giữ an toàn và trong tầm kiểm soát” – ông Marlo McGriff, Giám đốc sản phẩm Google Maps, nhấn mạnh.