Cục Di sản Văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) cho biết vào tháng 8/2023, Đại sứ quán Việt Nam tại Anh thông tin cho Bộ VH-TT&DL về việc Bộ Tư pháp và Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ phối hợp với Cảnh sát Đô thành London (Anh) tịch thu tượng đồng Nữ thần Durga bốn tay có nguồn gốc Việt Nam, từ một vụ điều tra buôn bán cổ vật bất hợp pháp và đề xuất khả năng trao trả cổ vật này về Việt Nam.
Tượng đồng được vận chuyển từ Anh về Việt Nam (Ảnh: Cục Di sản Văn hóa).
Bộ VH-TT&DL đã chỉ đạo các đơn vị chức năng nghiên cứu, đối sánh tư liệu và xác định tượng đồng Nữ thần Durga mang đặc trưng tiêu biểu của nghệ thuật tạo hình, điêu khắc Champa giai đoạn sớm (thế kỷ VII), có mối giao lưu, ảnh hưởng từ nghệ thuật điêu khắc của văn hóa Óc Eo giai đoạn muộn.
Căn cứ các quy định của Luật Di sản Văn hóa, Bộ VH-TT&DL đã có công văn gửi Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Anh về việc xác nhận tượng đồng là của Việt Nam.
Đại sứ quán thay mặt Bộ VH-TT&DL tiếp nhận cổ vật từ đại diện Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ và Cảnh sát Đô thành London.
Tháng 1, đoàn công tác của Bộ VH-TT&DL đã đánh giá thực trạng, chuẩn bị thủ tục bàn giao và đóng gói cổ vật tượng đồng Nữ thần Durga từ Vương quốc Anh về Việt Nam.
Tháng 2, Hội đồng Nghệ thuật Vương quốc Anh cấp phép xuất khẩu tượng đồng Nữ thần Durga về Việt Nam. Hội đồng đề xuất giá trị tượng trưng của hiện vật là hơn 14 triệu bảng Anh (hơn 453 tỷ đồng).
Ngày 18/6, tượng đồng Nữ thần Durga đã về tới Việt Nam. Pho tượng được lưu giữ, bảo quản tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia (Hà Nội) để phục vụ việc nghiên cứu, xây dựng kế hoạch trưng bày, giới thiệu và phát huy giá trị cổ vật.
Tượng đồng Nữ thần Durga bốn tay là pho tượng cổ, có nguồn gốc Việt Nam, với thể khối lớn (dài 191cm, nặng 101kg), thể hiện hình tượng Nữ thần Durga của Hindu giáo.
Hiện vật được tạo tác với khuôn mặt hình trái xoan, hai mắt nhắm hờ, sống mũi cao, miệng mím, cằm tròn, bụng thắt dây buộc tạo hình hoa. Đây là hiện vật quý hiếm có thể khối lớn, niên đại sớm và hiện trạng còn tương đối hoàn chỉnh.
Tượng đồng Nữ thần Durga có giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, là tư liệu hiện vật phản ánh đời sống văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng trong lịch sử của cư dân Champa – một bộ phận quan trọng, cấu thành nên sự đa dạng và thống nhất trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Tượng đồng Nữ thần Durga mang đặc trưng tiêu biểu của nghệ thuật tạo hình, điêu khắc Champa (Ảnh: Cục Di sản Văn hóa).
Lãnh đạo Bộ VH-TT&DL khẳng định, việc tiếp nhận cổ vật tượng đồng Nữ thần Durga về Việt Nam đã kịp thời bổ sung và xây dựng các sưu tập hoàn chỉnh để giới thiệu về tính đa dạng và thống nhất của lịch sử, văn hóa Việt Nam.
Việc đề xuất giá trị nhằm phục vụ các thủ tục cấp phép xuất khẩu cổ vật và thủ tục hải quan của Vương quốc Anh. Phía Việt Nam không chi trả bất kỳ chi phí nào, ngoài chi phí vận chuyển.
Từ thực tiễn việc hồi hương cổ vật trong những năm gần đây, Bộ VH-TT&DL đã nghiên cứu đưa vào dự thảo Luật Di sản Văn hóa (sửa đổi) trình Quốc hội nội dung quy định về việc mua và đưa di vật, cổ vật có nguồn gốc Việt Nam từ nước ngoài về nước, Quỹ hỗ trợ Di sản Văn hóa nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi nhất để có thêm được nhiều cổ vật, những tài sản vô giá của dân tộc đang bị lưu lạc ở nước ngoài được trở về và phát huy giá trị trong thời gian sớm nhất, đồng thời huy động được nguồn lực của xã hội cùng chung tay bảo vệ di sản văn hóa.
Nguồn: https://dantri.com.vn/giai-tri/hoi-huong-tuong-dong-nu-than-durga-bi-ban-trai-phep-o-nuoc-ngoai-20240620143851375.htm
