Hiệu quả thiết thực từ dự án “Chia sẻ và gìn giữ di sản Việt Nam”

Dự án “Chia sẻ và gìn giữ di sản Việt Nam” được tài trợ bởi Quỹ Đoàn kết các dự án đổi mới (FSPI) của Bộ Ngoại giao Pháp, được Bộ phận Hợp tác và Hoạt động Văn hóa của Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam khởi xướng nhằm đáp ứng nhu cầu của đông đảo các đối tác Việt Nam, tăng cường hợp tác với các bảo tàng Pháp.

Họp báo tổng kết dự án. (Nguồn: BTC)

Không chỉ đáp ứng mục tiêu phát huy giá trị chuyên môn của Pháp trong lĩnh vực bảo tàng, dự án còn tạo nên mối liên hệ sâu sắc giữa các cơ quan văn hóa, di sản Việt Nam cũng như với các đối tác Pháp, trong số đó phải kể đến Trung tâm Khoa học Công nghệ Universcience, Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Quốc gia Paris, hay Bảo tàng Confluences và Viện Di sản Quốc gia Pháp; chuyển giao những kinh nghiệm chuyên môn quý báu từ Pháp thông qua các dự án thí điểm.

Phát biểu tại buổi họp báo tổng kết dự án chiều 3/6, Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet chia sẻ, dự án tiếp nối những hợp tác giữa hai bên, đồng thời tạo tiền đề mở ra những dự án hợp tác mới ngay trong năm 2025.

Dự án gồm 3 hợp phần: Phát triển các ngành nghề đào tạo thuộc lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản tại Việt Nam (bảo quản bộ sưu tập, xây dựng nội dung trưng bày, thiết kế không gian trưng bày, truyền đạt nội dung và đón tiếp công chúng); Bồi dưỡng nâng cao năng lực các cán bộ bảo tàng Việt Nam và 3 dự án thí điểm được thực hiện tại 3 địa điểm ở Việt Nam.

Ở hợp phần đầu tiên, bên cạnh những buổi hội thảo chuyên đề nhằm giới thiệu các ngành nghề được tổ chức ở Việt Nam, 8 cán bộ giảng viên thuộc 4 Trường đại học đã tham gia vào các chuyến thực địa ở Pháp để làm phong phú thêm kinh nghiệm giảng dạy các bộ môn liên quan đến lĩnh vực bảo tàng và di sản.

Các hoạt động được triển khai trong hợp phần này đã phần nào giúp các bạn sinh viên, đại diện cho thế hệ trẻ, hiểu hơn về những ngành nghề di sản và có được định hướng cụ thể trong tương lai.

Cuối năm 2024, cuốn sách Bảo tàng học – cẩm nang không thể thiếu của các chuyên gia bảo tàng Pháp sẽ được hoàn thành chuyển ngữ và xuất bản tại Việt Nam, với mục tiêu trở thành tài liệu tham khảo cho việc phát triển giảng dạy ngành nghề về bảo tàng tại Việt Nam.

Ở hợp phần thứ hai, 12 khóa tập huấn với các chuyên đề xoay quanh đón tiếp công chúng và truyền đạt nội dung, bảo quản bộ sưu tập, xây dựng nội dung triển lãm cũng như ý thức trách nhiệm sinh thái của bảo tàng đã được thực hiện, với sự tham gia của hơn 100 cán bộ bảo tàng.

Nội dung của các khóa tập huấn được xây dựng dựa trên những chuyến làm việc, khảo sát của các đoàn chuyên gia Pháp tại Việt Nam, nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu thường nhật của các cán bộ trong việc thực hành chuyên môn.

Hai chuyến thực địa tại Pháp, triển khai vào tháng 11/2022 và tháng 6/2023, đã tăng cường kết nối và chia sẻ kinh nghiệm giữa các cán bộ bảo tàng Việt Nam với các đồng nghiệp Pháp.

Được chính quyền tại các địa phương đón nhận nhiệt tình, dự án đã tăng cường hợp tác của Pháp và Việt Nam tại hơn 20 đơn vị tham gia đến từ Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Ninh Bình, Huế, Đà Nẵng, Nha Trang, Quảng Nam, mở ra những bước tiến lớn trong hợp tác về di sản văn hóa cũng như di sản thiên nhiên.

Hợp phần 3 bao gồm 3 dự án thí điểm: Khu vực phía Bắc, tại Ninh Bình: cải tạo Trung tâm Du khách của Vườn Quốc gia Cúc Phương, Vườn Quốc gia đầu tiên của Việt Nam; Khu vực miền Trung, tại Quảng Nam: hỗ trợ biên soạn nội dung trưng bày của Trung tâm Giáo dục và Truyền thông Môi trường của Khu Bảo tồn Biển Cù Lao Chàm; Khu vực phía Nam, tại TP. Hồ Chí Minh: thiết kế và sản xuất công cụ truyền đạt nội dung bằng âm thanh mang tên Chiếc hộp kể chuyện.

Ba dự án thí điểm trên đã giúp cho các đối tác Việt Nam trau dồi thêm về phương pháp thực hành và ứng dụng trực tiếp vào chính dự án của họ, dù là ở giai đoạn lên ý tưởng như khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm, hay tới giai đoạn thi công như Trung tâm Du khách Vườn quốc gia Cúc Phương, khánh thành vào tháng 12/2023.

Đối với dự án Chiếc hộp kể chuyện, quy trình lên ý tưởng đã giúp cho các cán bộ của 4 bảo tàng tham gia dự án thay đổi cách tiếp cận khi xây dựng nội dung trưng bày và giáo dục truyền thông, tạo ra những định hướng mới và mở rộng các hoạt động nhằm tăng cường sức hút của bảo tàng, đặc biệt là với giới trẻ.

Cuối cùng, dự án đã đóng góp vào việc tạo nên một mạng lưới các bảo tàng và làm giàu thêm các hoạt động hợp tác với Pháp, hỗ trợ một số bảo tàng Pháp, tạo thêm nhiều triển vọng hợp tác lâu dài. Các đối tác Việt Nam bày tỏ sự hài lòng với kết quả và chất lượng của dự án, đồng thời mong muốn triển khai thêm nhiều chương trình hợp tác trong tương lai.

Trung tâm Du khách Cúc Phương. (Nguồn: BTC)

Ông Đỗ Hồng Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ và Giáo dục Môi trường của Vườn Quốc gia Cúc Phương cho biết Trung tâm Du khách Cúc Phương đã được khánh thành vào ngày 1/12/2023, chào mừng kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, 10 năm quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Pháp.

Đây chính là công trình tô thắm thêm mối quan hệ ngoại giao tốt đẹp, bền chặt giữa hai nước, đồng thời có ý nghĩa thiết thực với nhiệm vụ giáo dục môi trường của Vườn Quốc gia.

Tính từ đầu năm 2024 đến nay, đã có 77.500 lượt du khách đến tham quan, học tập, trải nghiệm và nghỉ lại tại Vườn Quốc gia, trong đó có tới 80% lượng du khách tham quan và tìm hiểu tại Trung tâm Du khách và đều đưa ra những nhận xét, đánh giá cao về thiết kế, trưng bày, cung cấp thông tin và truyền tải thông điệp.

“Chúng tôi cũng hy vọng thời gian tới, tiếp tục nhận được sự hỗ trợ cả về nhân lực và kinh phí để Tòa nhà Trung tâm Du khách Cúc Phương có thêm phòng chiếu phim, phòng học và quầy trưng bày đồ lưu niệm, góp phần phục vụ tốt hơn hoạt động giáo dục môi trường của Vườn”, ông Hải cho hay.