Cần Thơ bãi bỏ quy chế họp báo là bài học cho việc phải hiểu biết pháp luật

Tại Quy chế tổ chức họp báo của UBND TP Cần Thơ, được Chủ tịch thành phố Cần Thơ Trần Việt Trường ký quyết định ban hành ngày 4.4 vừa qua có nội dung:

“…Cơ quan, văn phòng đại diện báo chí, phóng viên thường trú khi tham dự họp báo phải đúng thành phần được mời; trang phục, tác phong lịch sự và gửi câu hỏi về Sở Thông tin và Truyền thông trước thời gian diễn ra họp báo ít nhất 3 ngày”.

Sau khi UBND TP Cần Thơ ban hành Quy chế tổ chức họp báo với nội dung trên, ngày 9.4, Báo Lao Động đã có bài “Cần Thơ quy định gửi câu hỏi 3 ngày trước khi họp báo là làm khó báo chí”. Trong đó, đã phân tích, theo Điều 41 của Luật Báo chí về “họp báo”, không có bất cứ quy định nào về đại diện cơ quan báo chí, phóng viên phải gửi câu hỏi trước cho cơ quan tổ chức họp báo ít nhất 3 ngày.

Theo kết luận của Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật – Bộ Tư pháp, Luật Báo chí và Nghị định 09/2017 không đặt ra giới hạn thời gian cơ quan, phóng viên phải gửi câu hỏi trước họp báo nên việc Cần Thơ quy định cơ quan báo chí, phóng viên thường trú phải gửi câu hỏi về Sở Thông tin và Truyền thông ít nhất ba ngày trước họp báo là trái quy định pháp luật…

Đã ban hành văn bản hành chính trái pháp luật, UBND TP Cần Thơ bắt buộc phải ra quyết định bãi bỏ. Ở đây không phải là ý kiến của dư luận, mà là kết luận từ cơ quan có thẩm quyền. Nhưng qua vụ việc cũng thấy rõ, tiếng nói phản biện từ báo chí có trách nhiệm, có căn cứ pháp luật, có tình có lý, chính quyền nên lắng nghe.

Một vấn đề quan trọng hơn được nhìn từ vụ việc này, đó là ban hành văn bản không phù hợp với quy định của pháp luật vẫn còn khá nhiều. Các địa phương vẫn tồn tại tình trạng ban hành văn bản quy phạm pháp luật trái pháp luật về nội dung, thẩm quyền và văn bản không phải là văn bản quy phạm pháp luật nhưng có chứa quy phạm pháp luật. Quy chế tổ chức họp báo của UBND TP Cần Thơ vừa bị “tuýt còi” là điển hình của một văn bản hành chính nhưng nội dung có chứa quy phạm pháp luật.

Để xuất hiện những văn bản trái luật là do trình độ của cán bộ còn hạn chế, không nắm vững pháp luật. Ban hành một văn bản “căn cứ” vào ý chí, cảm xúc của cá nhân hay một nhóm người, mà bỏ qua quy định của pháp luật.

Cán bộ làm việc trong hệ thống chính quyền phải hiểu biết về pháp luật để làm việc đúng pháp luật. Làm đúng có nghĩa là chỉ được thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn mà pháp luật quy định.