Cục Hàng không báo cáo ‘vẫn nằm trong khung giá’

Cụ thể, đường bay Hà Nội – TP.HCM, giá vé trung bình của Vietnam Airlines khoảng 2,64 triệu đồng (tăng 14% so với cùng kỳ năm 2023), Vietjet Air khoảng 1,74 triệu đồng (tăng 25%), Bamboo Airways (QH) khoảng 2 triệu đồng (tăng 11%) và Vietravel Airlines khoảng 1,5 triệu đồng (tăng 15%).  

So với mức giá tối đa theo quy định (3,4 triệu đồng, chưa bao gồm thuế, phí), mức giá vé trung bình này của các hãng chỉ ở mức từ 44,1% (VU) đến 77,6% (VN).

Đối với đường bay từ Hà Nội – Phú Quốc: giá vé trung bình của VNA khoảng 2,7 triệu đồng (tăng 13,8%), VJA xấp xỉ 1,8 triệu đồng (tăng 49,6%). So với mức giá tối đa theo quy định (4 triệu đồng, chưa bao gồm thuế, phí) mức giá vé trung bình này của các hãng chỉ ở mức từ 45 – 68%.

Đối với đường bay từ Hà Nội – Nha Trang, giá vé trung bình của VNA khoảng 2 triệu đồng (tăng 7%), VJA khoảng 1,55 triệu đồng (tăng 39%), Bamboo khoảng 1,45 triệu đồng (tăng từ 3%). 

So với mức giá tối đa theo quy định (3,4 triệu đồng, chưa bao gồm thuế, phí), mức giá vé trung bình này của các hãng ở mức từ 42,6 – 60,8%, riêng mức giá của VJ khoảng 45,7%.

Đáng chú ý, theo Cục Hàng không Việt Nam, dịp nghỉ lễ 30.4 và 1.5 vừa qua, nhu cầu đi lại bằng đường hàng không tăng cao, ngoài số hành khách đặt sớm có thể mua được vé máy bay ở dải giá thấp, số còn lại đặt muộn, sát ngày bay thì phải trả tiền mua cao hơn. 

Cá biệt, có thời điểm, đường bay sớm lấp đầy thì việc mua được vé sẽ khó khăn hơn và giá vé sẽ cao hơn. Như tại thời điểm ngày 19.4, tỷ lệ đặt chỗ cho ngày 27.4 đều đạt hơn 90% trên các đường bay Hà Nội đi Huế, Quy Nhơn, Quảng Bình, Nha Trang, Tuy Hòa, Điện Biên; TP.HCM đi Đà Lạt, Tuy Hòa, Phú Quốc, Điện Biên.

Tỷ lệ đặt chỗ cho ngày 1.5 đều đạt hơn 90% trên các đường bay Huế, Phú Quốc, Điện Biên, Đồng Hới, Nha Trang đến Hà Nội và từ Pleiku, Phú Quốc, Tuy Hòa, Quy Nhơn, Hà Nội đến TP.HCM. Cục Hàng không Việt Nam đã yêu cầu và các hãng có tăng chuyến trên một số đường bay.

Giá vé tăng, khách nội địa giảm

Theo Cục Hàng không Việt Nam, giá vé máy bay của các hãng hàng không Việt Nam tăng nằm trong xu hướng chung trên thế giới do chịu tác động bởi các nguyên nhân chính, gồm: giá nhiên liệu tăng cao; chênh lệch tỷ giá ngoại tệ; việc triệu hồi động cơ của Nhà sản xuất Pratt&Whitney (PW) tác động đến việc giảm đội tàu bay khai thác trên thế giới, việc tiếp nhận các tàu bay mới và chi phí bảo dưỡng tàu bay dừng khai thác tăng; giá thuê tàu bay tăng cao; tình hình cung cầu vận tải hàng không.

Giá nhiên liệu tăng cao: theo số liệu cập nhật của IATA, giá nhiên liệu Jet-A1 khu vực châu Á ngày 26.4 là 100,25 USD/thùng. Theo tính toán, với biến động của giá Jet A1 và tỷ giá USD/VND, chi phí nhiên liệu tháng 4.2024 của các hãng hàng không tăng 56,55% so với tháng 12.2014 và tăng 74,27% so với tháng 9.2015.

Tác động làm tổng chi phí của các hãng bay tăng 37,66% so với tháng 12.2014 và tăng 53,24% so với tháng 8.2015 (là thời điểm ban hành quy định về khung giá vận chuyển trên chặng bay nội địa).

Với tỷ trọng các chi phí có gốc ngoại tệ của các hãng hàng không chiếm khoảng 75% tổng chi phí, chỉ tính riêng biến động của tỷ giá đã khiến chi phí của các hãng hàng không tăng gần 6% so với cùng kỳ.

Chênh lệch về tỷ giá ngoại tệ: xét về yếu tố đầu vào, khi so sánh với năm 2019, giá nhiên liệu trong quý 1/2024 đã tăng 28 USD/thùng, tương đương 38,2% chi phí, qua đó làm chi phí khai thác toàn mạng phát sinh thêm 1.409 tỉ đồng.  

Nếu quy đổi ra đơn vị chuyến bay, mỗi 1 USD giá nhiên liệu tăng sẽ làm chi phí chuyến bay  quý 1/2024 tăng thêm 56,7 USD/chuyến. 

Đồng thời, tỷ giá VNĐ/USD tăng 1.300 đồng (tương đương 5,6%) so với năm 2019, dẫn đến chi phí hoạt động vận tải hàng không phát sinh thêm khoảng 823 tỉ đồng. Tỷ giá bình quân trong quý 2/2024 tăng làm chi phí mỗi chuyến bay tăng 23 triệu đồng.

Cạnh đó, do nhiều chi phí vận hành hoạt động của hãng hàng không (thuê tàu bay, giá điều hành bay quốc tế …) được thanh toán bằng ngoại tệ (chủ yếu là USD) dẫn đến tăng chi phí cho hãng hàng không.

Biến động giảm về đội máy bay: tính đến ngày 2.5, tổng số tàu bay của các hãng là 199 chiếc, giảm 32 chiếc so với năm 2023, trong đó số lượng máy bay đang khai thác thực tế dao động từ 165 – 170 chiếc, giảm khoảng 40 – 45 máy bay so với bình quân máy bay khai thác trong năm 2023.

Các nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm số lượng tàu bay của các hãng hàng không Việt Nam như nhà sản xuất động cơ Pratt&Whitney (PW) đã thực hiện triệu hồi động cơ PW1100 để kiểm tra và sửa chữa chuyên sâu nhằm khắc phục lỗi sản xuất (ước tính có thể ảnh hưởng đến 600 – 700 động cơ PW1100 đang khai thác trên các đội bay hoạt động trên toàn thế giới).

Tại Việt Nam, các động cơ này đang được sử dụng trên một số tàu bay A321NEO khai thác bởi Vietnam Airlines và VietJet Air nên sự việc này làm cho một số tàu bay phải dừng khai thác trong năm 2024 và năm 2025 (thời điểm dừng tàu bay bắt đầu từ tháng 1.2024).

Thời gian đưa động cơ đi sửa chữa bị kéo dài. Năm 2019 chỉ cần 75 ngày thì hiện nay (2024) theo thông báo của PW cần 140 – 160 ngày, trường hợp đặc biệt lên đến 365 ngày.

Giá thuê động cơ và phụ tùng tàu bay: với Airbus A321 là 48 – 50.000 USD/tháng vào năm 2019, tăng lên 80 – 100.000 USD/tháng vào năm 2024; giá thuê tàu bay Boeing B-787 là 160.000 USD/tháng vào năm 2022, tăng lên 370.000 USD/tháng vào năm 2024. Giá phụ tùng vật tư tăng từ 10-13% so với thời điểm trước năm 2019.

Tình hình cung – cầu của thị trường hàng không nội địa: việc giảm cung vận tải nội địa do giảm tàu bay là nguyên nhân ảnh hưởng đến biến động về giá vé, đặc biệt trong thời điểm cầu vận chuyển hàng không tăng cao do nhu cầu đi lại của hành khách tăng vào các dịp lễ, tết. 

Tình trạng chênh lệch cung cầu này, dự báo sẽ tiếp tục xảy ra trong giai đoạn cao điểm hè 2024. Điều này cũng gây ra áp lực nhất định lên giá vé trên các chặng bay nội địa, đặc biệt là các chặng bay đến các điểm du lịch, nghỉ dưỡng.

Kết quả, tính trong 3 tháng đầu năm 2024, sản lượng của các hãng đạt hơn 13 triệu khách, giảm 5% so cùng kỳ 2023. Trong đó, vận chuyển nội địa đạt hơn 8,5 triệu, giảm 18% so cùng kỳ 2023; vận chuyển quốc tế đạt 4,5 triệu khách tăng 35,5% so cùng kỳ 2023.