Lực lượng Houthi mở rộng ảnh hưởng ở Yemen

Sau hơn 5 tháng kể từ khi tấn công vào các tàu thân Israel qua Biển Đỏ, lực lượng Houthi đang bắt đầu tận dụng tình hình tăng cường sức mạnh trên khắp Yemen. Chiến dịch của Mỹ và đồng minh ngăn chặn Houthi tấn công tàu biển lúc này cũng đang gặp nhiều thách thức.

Yemen bị chia thành các khu vực do Houthi kiểm soát ở phía Bắc và phía Tây cùng với thủ đô Sanaa. Các khu vực còn lại nằm dưới sự kiểm soát của Hội đồng Tổng thống Yemen được quốc tế công nhận, đặt trụ sở ở thành phố Aden. Trên thực tế, việc hai chính phủ cùng tồn tại là kết quả của một cuộc nội chiến bắt đầu vào năm 2014, khi người Houthi lật đổ Chính phủ Yemen.

Một năm sau đó, xung đột leo thang hơn nữa khi liên minh quốc tế do Saudi Arabia dẫn đầu đến hỗ trợ chính phủ được quốc tế công nhận. Theo Liên hợp quốc (LHQ), qua nhiều năm giao tranh, đã có hàng trăm ngàn người chết ở Yemen và dẫn đến một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới.

Theo nhà phân tích Hisham al-Omeisy, cựu Giám đốc Trung tâm Tài nguyên thông tin về Yemen tại Bộ Ngoại giao Mỹ, sau thỏa thuận hòa bình do LHQ làm trung gian giữa chính phủ ở Yemen và lực lượng Houthi vào tháng 4-2022, người dân Yemen ngày càng mất lòng tin vào lực lượng Houthi vì quản lý yếu kém, tham nhũng, đàn áp và khiến nền kinh tế bị tàn phá nghiêm trọng. Tuy nhiên, sau 5 tháng tấn công các tàu chở hàng trên Biển Đỏ để tỏ ý phản đối Israel, uy tín của Houthi về cơ bản đang tăng cao nhờ tự coi mình là đội tiên phong của các quốc gia Hồi giáo và Arab.

Không để lãng phí thời gian, lực lượng này đang lợi dụng sự nổi tiếng đó để mở rộng quyền kiểm soát cũng như củng cố quyền cai trị của mình bên trong lãnh thổ Yemen, nơi nhóm đã phát động một đợt tuyển mộ lớn dưới chiêu bài hỗ trợ Gaza. Nhưng sự nổi tiếng ngày càng tăng của Houthi không đồng nghĩa với việc quản trị tốt các vùng lực lượng này đang kiểm soát ở Yemen.

Theo ông Thomas Juneau, nhà phân tích Trung Đông và giáo sư tại Đại học Ottawa của Canada, cách Houthi đối xử với người Yemen mâu thuẫn với lập trường nhân đạo và đạo đức mà lực lượng tuyên bố. Điều này đặc biệt đúng với Taiz, thành phố lớn thứ ba của Yemen và có khoảng 940.600 cư dân. Taiz đã bị bao vây trong khoảng 8 năm và người Houthi tiếp tục chặn các con đường chính dẫn vào thành phố. Nước và các mặt hàng thiết yếu vẫn khan hiếm.

Theo hãng truyền thông DW, chị Fatima, 20 tuổi, có 3 con nhỏ sống ở Taiz, cho biết, chưa có bất kỳ sáng kiến nào nhằm giảm bớt nỗi đau khổ cho chính người dân ở Taiz kể từ khi Houthi bắt đầu hỗ trợ người Palestine như tuyên bố. Các đồng tiền mới do Ngân hàng Trung ương của Houthi điều hành phát hành đã bị Ngân hàng Trung ương của chính phủ ở Aden chỉ trích là giả mạo. Trong tương lai gần, nền kinh tế và tình hình nhân đạo ở Yemen có thể sẽ xấu đi hơn, không chỉ ở Taiz mà trên tất cả các khu vực do Houthi kiểm soát.

Trong khi đó, các nhà quan sát cho biết, Chính phủ Yemen được quốc tế công nhận không thể kiềm chế ảnh hưởng ngày càng tăng của Houthi trên khắp đất nước. Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman cũng mong muốn ngừng hỗ trợ chính phủ ở Aden vì cuộc chiến tốn kém ở Yemen. Các chuyên gia tin rằng sớm hay muộn, liên quân do Saudi Arabia đứng đầu sẽ rút khỏi cuộc chiến ở đất nước này.

KHÁNH MINH