Thực hiện: Nam Nguyễn | 26/04/2024
(Tổ Quốc) – Căn hầm trong ngôi nhà số 287/70 đường Nguyễn Đình Chiểu, Q.3, TP.HCM từng là nơi cất giấu vũ khí của Biệt động Sài Gòn, chứa gần 2 tấn vũ khí để chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân.
Nép mình trong một con hẻm tấp nập ở Sài Gòn, căn nhà số 287/70 đường Nguyễn Đình Chiểu thu hút nhiều khách tới tham quan. Trong ngôi nhà này có căn hầm bí mật từng là nơi cất giấu gần 2 tấn vũ khí của Biệt động Sài Gòn trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.
Đây là căn nhà nằm trên hẻm thông nhau với 2 con đường: Phan Đình Phùng (nay là Nguyễn Đình Chiểu) và Trần Quý Cáp (nay là Võ Văn Tần) với diện tích khoảng 37 mét vuông, dài 14,9m, rộng 2,5m.
Năm 1965, ông Trần Văn Lai (hay còn gọi là Năm Lai) vừa làm việc trên danh nghĩa thầu khoán Năm U-Som tại Dinh Độc Lập, vừa hoạt động bí mật trong lực lượng Biệt động Sài Gòn, đã mua lại căn nhà 287/70 Nguyễn Đình Chiểu (quận 3) và cải tạo thành một hầm vũ khí bí mật để phục vụ cho cuộc kháng chiến chống Mỹ.
Theo chỉ đạo của cấp trên, ông đã mua căn nhà này. Lấy cớ cần đào hố ga làm nhà vệ sinh, ông Năm đào căn hầm bí mật. Để tránh bị phát hiện, đất sau khi đào được bỏ vào thùng carton chuyển lên ô tô.
Sau 7 tháng, căn hầm được hoàn thành với kích thước dài hơn 8m, rộng 2m, sâu 2,5m, trát xi măng dày để chống thấm. Trong hầm có 4 khung tròn nối với ống thoát nước để thoát hiểm và có các lỗ thông khí.
Miệng hầm được đặt gần cầu thang. Nắp hầm có chốt vặn ở giữa để dùng khoen nhấc lên, diện tích 0,4mx0,6m.
Căn hầm từng là nơi cất giấu hơn 2 tấn vũ khí: 350kg thuốc nổ TNT, thuốc nổ C4, 15 súng AK và 3.000 viên đạn, súng ngắn, súng B40, lựu đạn…
Điều đặc biệt hơn nữa là căn nhà nằm ngay giữa trung tâm thành phố, cách Dinh Độc Lập hơn 1km.
Tất cả các hoạt động đào hầm, vận chuyển, cất giấu vũ khí đều được giữ bí mật, an toàn tuyệt đối. Sau trận đánh, địch đến bắn phá căn nhà vì chúng cho rằng đây là nơi trú ngụ của Đội Biệt động. Ông Năm Lai bị đày ra Côn Đảo. Căn nhà rơi vào tay Mỹ nhưng họ không biết có căn hầm chứa vũ khí ở dưới.
Năm 1988, Di tích “Hầm chứa vũ khí của Biệt động Sài Gòn” được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
Địa điểm này mở cửa miễn phí, đa phần khách đến tham quan là du khách nước ngoài.
Các hiện vật như súng, lựu đạn, thuốc nổ… được các đơn vị chức năng vô hiệu hóa và được cấp phép trưng bày tại căn hầm độc đáo này.
Anh George (39 tuổi) một du khách người Úc chia sẻ: “Việt Nam là một đất nước tươi đẹp với nhiều bí ẩn thú vị mà chúng tôi rất hào hứng khám phá. Khi tôi được nghe kể về câu chuyện lịch sử của căn hầm này cũng như tận tay sờ vào các hiện vật, tôi nói thật là mình đã “nổi da gà”, cảm giác thật đặc biệt”.
Sau khi căn hầm được hoàn thành, đơn vị “bảo đảm” vận chuyển vũ khí về đây bằng cách giấu vũ khí trong ván gỗ đục rỗng ruột, trong giỏ hoa, sọt trái cây…
Các hiện vật cá nhân ghi dấu những tháng năm chiến đấu chống Mỹ gian khổ của quân và dân ta được lưu giữ cẩn thận trong căn hầm.
Tại đây, lúc 1h30 sáng 31/01/1968 (tức rạng sáng mùng 2 Tết Mậu Thân), đội 5 Biệt động gồm 15 cán bộ chiến sĩ đã tập trung tại căn nhà này để nhận vũ khí.
Họ xuất phát trên 3 chiếc ô tô và một chiếc xe máy tiến về Dinh Độc Lập.
