1. Tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng đối với bệnh nhân phì đại tiền liệt tuyến
Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ ở xương chậu và là một phần quan trọng của hệ thống sinh sản nam giới. Cùng với sự lão hóa, tuyến tiền liệt có thể to ra trong tình trạng được gọi là tăng sản tuyến tiền liệt lành tính hay phì đại tiền liệt tuyến.
Theo ThS.BS. Nguyễn Trần Thành – Phó trưởng Khoa Tiết niệu – Nam học, Bệnh viện 19-8, phì đại tiền liệt tuyến là quá trình sinh lý bình thường ở nam giới. Bệnh thường xuất hiện ở lứa tuổi trung niên. Từ khoảng sau 40-50 tuổi, kích thước tuyến tiền liệt ở nam giới tăng trưởng một cách nhanh chóng.
Các nghiên cứu cho thấy thay đổi chế độ ăn uống và lối sống góp phần làm chậm sự phát triển của tuyến tiền liệt cũng như hỗ trợ sức khỏe tổng thể tốt. Một số loại thực phẩm và đồ uống được biết là có ảnh hưởng đến sức khỏe tuyến tiền liệt vì chúng ảnh hưởng đến testosterone và các hormone khác. Người bệnh phì đại tiền liệt tuyến duy trì một chế độ ăn uống cân bằng sẽ giúp kiểm soát các triệu chứng, ngoài ra cũng có thể giúp giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
Chế độ ăn với các thực phẩm lành mạnh tốt cho người bệnh phì đại tiền liệt tuyến.
Nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nhiều trái cây, rau, chất béo lành mạnh góp phần cải thiện sức khỏe tuyến tiền liệt và làm chậm sự phát triển của nó. Chế độ ăn uống lành mạnh cho người bị phì đại tiền liệt tuyến nên có nhiều trái cây, rau củ, chất béo lành mạnh. Một số loại thực phẩm như cá hồi, cà chua, quả mọng có thể đặc biệt có lợi.
Một chế độ ăn nhiều trái cây, rau và chất béo lành mạnh, giàu chất chống oxy hóa , chẳng hạn như chế độ ăn Địa Trung Hải, có lợi cho sức khỏe tuyến tiền liệt. Nghiên cứu cho thấy rằng tuân thủ chế độ ăn kiêng này có thể làm chậm sự phát triển của tuyến tiền liệt, cải thiện sức khỏe, giảm nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt.
ThS.BS. Nguyễn Trần Thành cho biết, nam giới nên tăng cường dinh dưỡng và sử dụng các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau củ quả, trái cây. Một số loại thực phẩm tốt bao gồm: bơ, quả mọng, các loại đậu, ớt chuông… để ngăn ngừa nguy cơ phì đại tuyến tiền liệt phát triển.
2. Tham khảo các dưỡng chất cần thiết cho người bệnh phì đại tiền liệt tuyến
TS. Quoc-Dien Trinh, Trưởng khoa Tiết niệu, Bệnh viện Brigham và Phụ nữ Faulkner, đồng Giám đốc Chương trình Ung thư Tuyến tiền liệt, Trung tâm Ung thư Dana-Farber Brigham, Phó Giáo sư Phẫu thuật, Trường Y Harvard cho biết:” Nghiên cứu đã khám phá vai trò của chất bổ sung đối với sức khỏe tuyến tiền liệt cho thấy kết quả tích cực. Nhưng những phát hiện này thường mang tính quan sát, chỉ cho thấy mối liên hệ và còn lâu mới có thể kết luận được. ”
Thay vì dựa vào các chất bổ sung, nên tăng cường các thực phẩm chứa nhiều viatmin, khoáng chất có lợi cho tình trạng sức khỏe của người bệnh phì đại tiền liệt tuyếnẢnh minh họa.
Các vitamin đơn lẻ như A, B, C, D và E, các loại vitamin tổng hợp, các khoáng chất như canxi có tác dụng với người phì đại tuyến tiền liệt. Nhiều chất bổ sung tuyến tiền liệt có chứa các thành phần khác nhau được cho là hỗ trợ sức khỏe tuyến tiền liệt, phổ biến nhất là palmetto, selen, kẽm và beta-sitosterol.
Selen: Một số nghiên cứu cho thấy khoáng chất selen có thể đóng vai trò bảo vệ chống lại ung thư tuyến tiền liệt và làm chậm sự tiến triển của nó, nhưng các nghiên cứu khác không tìm thấy bất kỳ lợi ích nào. Do đó, nam giới nào có thể được hưởng lợi từ việc bổ sung selen và liều lượng thích hợp vẫn chưa được xác định.
Kẽm: Các tế bào tuyến tiền liệt tích lũy nhiều kẽm hơn các tế bào trong bất kỳ mô nào khác của con người và khoáng chất này đóng vai trò trong hoạt động bình thường của tuyến tiền liệt. Một số nghiên cứu khoa học cơ bản cho thấy thiếu kẽm có thể làm tăng nguy cơ phì đại tuyến tiền liệt và ung thư tuyến tiền liệt. Nhưng các nghiên cứu quan sát về việc bổ sung kẽm không cho thấy sự cải thiện nhất quán về sức khỏe tuyến tiền liệt. Trên thực tế, dùng kẽm liều cao (100 miligam mỗi ngày) thực sự có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
Beta-sitosterol: Một loại hóa chất gọi là sterol thực vật, beta-sitosterol được tìm thấy trong trái cây, rau, quả hạch và hạt. Mặc dù nó có thể làm giảm mức cholesterol nhưng nó cũng được cho là làm giảm sưng tuyến tiền liệt và cải thiện các triệu chứng tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (BPH). Tuy nhiên, nó không làm giảm tuyến tiền liệt mở rộng. Một nghiên cứu mù đôi được công bố trực tuyến vào ngày 3 tháng 7 năm 2020 bởi BMC Urology cho thấy những người đàn ông sử dụng dầu palmetto được làm giàu beta-sitosterol hàng ngày trong 12 tuần đã cải thiện các triệu chứng BPH, bao gồm cả lượng nước tiểu.
Tiến sĩ Quoc-Dien Trinh cũng cho biết: Người bị phì đại tuyến tiền liệt nên áp dụng chế độ ăn uống dựa trên thực vật, như chế độ ăn Địa Trung Hải hoặc chế độ ăn DASH. Những chế độ ăn kiêng này nhấn mạnh đến việc ăn nhiều trái cây và rau quả (đặc biệt là rau họ cải), ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt và dầu ô liu, trong đó cá được ưa thích hơn thịt đỏ. Nghiên cứu nhất quán cho thấy chế độ ăn dựa trên thực vật giúp giảm mức cholesterol, huyết áp và cân nặng, giúp bảo vệ chống lại bệnh tim.
TS. Quoc – Dien Trinh, Phó Giáo sư Phẫu thuật, Trường Y Harvard
Những gì tốt cho tim thường có xu hướng tốt cho toàn bộ cơ thể, bao gồm cả tuyến tiền liệt.
3. Một số loại thực phẩm người bệnh phì đại tiền liệt tuyến nên ăn thường xuyên
Ăn uống đúng cách có thể giúp kiểm soát phì đại tuyến tiền liệt lành tính. Dưới đây là danh sách một số thực phẩm lành mạnh chứa các chất dinh dưỡng cần thiết hỗ trợ kiểm soát các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt, chẳng hạn như đi tiểu thường xuyên, khó bắt đầu hoặc ngừng đi tiểu và dòng nước tiểu yếu:
Ngũ cốc nguyên hạt: Ngũ cốc nguyên hạt như bột yến mạch, lúa mạch, quinoa, gạo lứt, rất giàu chất xơ hỗ trợ sức khỏe tổng thể, có thể giúp giảm viêm.
Bông cải xanh, r au lá xanh đậm : Có nhiều chất xơ và vitamin giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm viêm. Bông cải xanh và các loại rau họ cải khác, bao gồm cải chíp, súp lơ trắng, cải Brussels, bắp cải, có chứa một chất hóa học gọi là sulforaphane. Điều này được cho là nhằm mục tiêu vào các tế bào ung thư và thúc đẩy tuyến tiền liệt khỏe mạnh.
Quả mọng: Dâu tây, quả việt quất, quả mâm xôi là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa tuyệt vời, giúp loại bỏ các gốc tự do khỏi cơ thể. Các gốc tự do là sản phẩm phụ của các phản ứng xảy ra trong cơ thể gây tổn thương tế bào và gây bệnh tật theo thời gian.
Cà chua: Cà chua chứa nhiều lycopene, một chất chống oxy hóa có lợi cho tế bào tuyến tiền liệt. Nấu chín cà chua giúp giải phóng lycopene và khiến cơ thể dễ dàng hấp thụ chất này hơn.
Trái cây: Trái cây là nguồn cung cấp vitamin và chất chống oxy hóa tuyệt vời giúp giảm viêm. Một số loại trái cây tốt nhất cho tuyến tiền liệt khỏe mạnh là nho, táo, lựu, quả mâm xôi, quả việt quất, dưa hấu. Cam, chanh, bưởi đều chứa nhiều vitamin C, có thể giúp bảo vệ tuyến tiền liệt.
Các loại hạt: Các loại hạt rất giàu kẽm, một loại khoáng chất vi lượng. Kẽm được tìm thấy ở nồng độ cao ở tuyến tiền liệt, được cho là giúp cân bằng testosterone và androgen – là những hormone nam giới. Ngoài các loại hạt, động vật có vỏ, các loại đậu cũng chứa nhiều kẽm.
Các loại đậu: Các loại đậu như đậu lăng, đậu Hà Lan có nhiều chất xơ và các chất chống oxy hóa giúp giảm viêm.
Cá: Cá, đặc biệt là các loại cá béo như cá hồi rất giàu chất béo lành mạnh có chứa acid béo omega-3, giúp ngăn ngừa và giảm tình trạng viêm trong cơ thể. Các loại cá nước lạnh khác như cá mòi, cá ngừ cũng rất giàu các loại chất béo này.
Các loại thảo mộc, gia vị: Các loại thảo mộc, gia vị như gừng và nghệ là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa tuyệt vời.
Chất béo lành mạnh: Chất béo lành mạnh trong chế độ ăn uống rất quan trọng. Chất béo lành mạnh có trong các loại hạt, quả bơ, cá béo như cá hồi đã được chứng minh là giúp giảm viêm và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Nước: Giữ nước là một yếu tố quan trọng đối với những người bị phì đại tuyến tiền liệt. Hydrat hóa giúp loại bỏ độc tố khỏi cơ thể và giảm áp lực lên bàng quang do sự phát triển của tuyến tiền liệt. Uống đủ nước cũng giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu – tác dụng phụ thường gặp của phì đại tuyến tiền liệt. Vì vậy, người bệnh phì đại tuyến tiền liệt hãy đặt mục tiêu uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày.
Người bệnh phì đại tuyến tiền liệt nên ăn nhiều trái cây, rau quả giàu chất chống oxy hóa. Ảnh minh họa.
4. Thực phẩm người bệnh phì đại tiền liệt tuyến nên tránh hoặc hạn chế
Chế độ ăn uống lành mạnh cho bệnh phì đại tiền liệt tuyến không chỉ đơn thuần là ăn những thực phẩm tốt mà còn là thói quen tránh các loại thực phẩm không tốt cho tuyến tiền liệt, bao gồm:
Thịt đỏ: Thịt đỏ chứa nhiều chất béo bão hòa và làm tăng tình trạng viêm. Giảm tiêu thụ thịt đỏ như một phần của chế độ ăn uống cân bằng có lợi đối với sự phát triển của tuyến tiền liệt và trương lực cơ.
Caffeine: Caffeine không tốt với bệnh phì đại tuyến tiền liệt vì nó kích thích bàng quang và làm tăng cảm giác buồn tiểu, tăng tần suất đi tiểu. Ngoài ra, caffeine có thể khiến bàng quang co bóp mạnh hơn, gây đau, khó chịu.
Rượu: Tiêu thụ nhiều rượu có thể có tác động bất lợi lên nhiều hệ thống cơ thể, bao gồm cả tuyến tiền liệt. Nghiên cứu cho thấy rượu cũng làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt. Rượu là chất lợi tiểu, gây đi tiểu thường xuyên hơn.
Ngoài ra, rượu có thể ảnh hưởng đến các loại thuốc dùng để điều trị phì đại tuyến tiền liệt, chẳng hạn như thuốc chẹn alpha. Điều này có thể khiến việc giảm kích thước tuyến và kiểm soát các triệu chứng trở nên khó khăn hơn.
Thức ăn cay: Người bệnh phì đại tuyến tiền liệt nên kiêng thức ăn cay vì chúng làm nặng thêm các triệu chứng như đi tiểu thường xuyên và khó tiểu. Các loại gia vị trong những thực phẩm này sẽ kích thích niêm mạc bàng quang, dẫn đến tình trạng viêm nặng hơn, khiến các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn. Gia vị cũng làm cho nước tiểu có tính acid hơn, gây kích ứng thêm cho tuyến tiền liệt.
Thịt chế biến: Các loại thịt đã qua chế biến, chẳng hạn như thịt xông khói, xúc xích chứa nhiều chất béo bão hòa, có thể làm tăng tình trạng viêm và làm trầm trọng thêm các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt.
ThS.BS. Nguyễn Trần Thành, Phó trưởng Khoa Tiết niệu – Nam học, Bệnh viện 19-8
Chế độ ăn uống không lành mạnh như ăn nhiều chất béo động vật, thịt đỏ, đường và thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ bị ung thư tuyến tiền liệt.
Sản phẩm sữa: Các sản phẩm từ sữa như phô mai và sữa không phải là lựa chọn tốt cho những người bị phì đại tuyến tiền liệt. Chúng chứa nhiều chất béo bão hòa, dễ dẫn đến viêm và làm cho các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn. Ngoài ra, các sản phẩm từ sữa có chứa lượng hormone cao có thể làm tăng phì đại tuyến tiền liệt.
Đường: Ăn quá nhiều thực phẩm có đường thường khiến lượng đường trong máu tăng đột biến, làm tăng tình trạng viêm.
Muối: Lượng muối ăn vào cao làm tăng các triệu chứng đường tiết niệu liên quan đến phì đại tuyến tiền liệt. Giảm lượng muối ăn vào có lợi cho những người bị phì đại tuyến tiền liệt vì nó làm giảm viêm và giảm các triệu chứng. Ăn ít muối cũng dẫn đến giảm khả năng giữ nước, làm giảm áp lực trong bàng quang, giảm thiểu các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt.
Ngoài ra, những người bị phì đại tuyến tiền liệt nên hạn chế uống nước sau bữa tối, tránh uống nước từ 2-3 giờ trước khi đi ngủ. Uống quá nhiều nước có thể làm tăng sản xuất nước tiểu và khiến tình trạng tiểu đêm trở nên trầm trọng hơn, dẫn đến việc phải đi vệ sinh thường xuyên suốt đêm.
