Đó là một buổi trưa tháng 4/2011. Hôm ấy gió Lào thổi như bão, nóng hầm hập. Thượng tá Tráng A Tủa, Trưởng phòng Phòng Chống phản động và chống khủng bố, nay là Phòng An ninh nội địa, Công an tỉnh Điện Biên (anh Tủa hiện là Thiếu tướng, Cục trưởng Cục Xây dựng phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc, Bộ Công an) vừa đi công tác về, chưa kịp ăn cơm thì có điện thoại. Nhìn số máy, anh biết đó là điện thoại của một người là cơ sở…
Cuộc điện thoại mật báo
Từ đầu dây đằng kia, có tiếng gấp gáp: “Anh Tủa ơi, bọn thằng Và, thằng Ía nó sắp nổi loạn rồi. Chúng nó lập Vương quốc Mông ở chỗ Nậm Kè – Mường Nhé ấy”. Anh Tủa hỏi lại: “Bao giờ chúng bắt đầu?”. “Em không biết ngày nào nhưng hôm nay đã bắt đầu kéo người về bản Huổi Khon rồi”. Tráng A Tủa hỏi lại: “Chúng có vũ khí không?”. “Em không biết”. Tráng A Tủa vội vàng hỏi lại ngay: “Em có đi cùng chúng nó không?”. Tiếng người đầu dây bên kia nói vẻ sợ sệt: “Em có đi nhưng nghe nói chúng sẽ thu hết điện thoại và em thì không được đến gần thằng Và đâu. À, cứ đứa nào cầm lá cờ có ngôi sao 6 cánh là bọn chúng đấy”.
Anh Tủa vội vàng nói thêm: “Em cố gắng theo dõi và cho anh biết kịp thời nhé. Anh sẽ cử người liên lạc với em và bảo vệ em”. Tiếng người đầu dây bên kia hốt hoảng: “Ối anh ơi không được đâu”, rồi tắt máy…
Ngay lập tức, Tráng A Tủa lên báo cáo đồng chí Giám đốc và ngay sau đó, một cuộc họp khẩn của Ban Giám đốc cùng các phòng nghiệp vụ của Công an tỉnh Điện Biên được tổ chức.
Tại cuộc họp, mọi thông tin được kiểm tra và Trưởng Công an huyện Mường Nhé báo cáo qua điện thoại thì đúng là có hiện tượng người Mông từ các nơi đang ùn ùn kéo về khu vực Mường Nhé. Cảnh sát giao thông cũng báo cáo là có hiện tượng nhiều người Mông đi trên các chuyến xe khác từ Sơn La, Lào Cai kéo sang Điện Biên.
Đối với lãnh đạo Công an tỉnh Điện Biên thì việc một số đối tượng người Mông âm mưu thành lập Vương quốc Mông là điều mà các anh đã biết từ lâu và Công an tỉnh cũng xác lập một chuyên án. Diễn biến của chuyên án tương đối thuận lợi. Số lượng những tên cầm đầu cũng như lai lịch của chúng đã đầy đủ trong hồ sơ chuyên án. Trong đó, có những kẻ đang ở bên nước ngoài. Cũng có đối tượng ở Hòa Bình, Sơn La, Lào Cai, thậm chí ở cả miền Tây Nghệ An và Xiêng Khoảng (Lào). Từ lâu, lực lượng An ninh nội địa của Công an tỉnh Điện Biên đã có tài liệu về nhóm “6 sao”, với âm mưu thành lập Vương quốc Mông. Sở dĩ gọi đây là nhóm “6 sao” là vì chúng dùng lá cờ có ngôi sao 6 cánh để làm biểu tượng. Chúng lý giải: “Cờ của Việt Nam là ngôi sao vàng 5 cánh, thì cờ của chúng tao phải là… 6 cánh”. Nhưng rồi lại có một nhóm phân hóa, làm lá cờ có ngôi sao 7 cánh cho “oai hơn” cờ sao 6 cánh.
Sau khi nghe các đơn vị nghiệp vụ báo cáo, Ban Giám đốc Công an tỉnh đã có những chỉ đạo quyết liệt, cụ thể; đồng thời báo cáo khẩn cấp về Bộ.
Thời điểm đó là vào ngày 20/4/2011.
Điểm nóng Mường Nhé
Những ngày sau đó, xã Nậm Kè của huyện Mường Nhé bỗng trở nên nóng khác thường. Bà con người Mông từ khắp nơi ùn ùn kéo về. Chỗ nào đi được xe máy thì họ đi, gặp các chốt chặn của lực lượng Cảnh sát giao thông, họ vứt luôn xe máy và băng rừng cuốc bộ.
Xã Nậm Kè nằm cách thị trấn huyện Mường Nhé hơn 30 cây số; có 12 bản và số dân thời điểm này khoảng 4.700 người, chủ yếu là người dân tộc Mông và Sán Chỉ. Ngoài người Mông chiếm chủ yếu, ở xã còn có người Thái, người Dao; người Si La; người Sán Chỉ; người Pu Péo… Những người Mông ở 8 bản của Nậm Kè gần như sống cách biệt với cộng đồng, thậm chí chính quyền xã cũng “khó quản” được họ. Một số người dân lấy cái lý rằng: “Nhà nước bảo đất đai này là của toàn dân nhé, nên tao thích ở đâu thì ở, tao thích làm gì thì làm”. Từ cái “lý” như vậy nên người Mông ở Huổi Khon tỏa đi khắp nơi du canh, du cư, họ còn sang vùng ngã ba Tam giác vàng ở tỉnh Bò Kẹo bên Lào để “làm ăn”.
Cuối tháng 4/2011, người Mông ùn ùn đổ về Nậm Kè. Họ dựng lều bằng đủ các loại vải nhựa, bao tải… Trên những quả đồi thấp ở khu vực bản Huổi Khon cách trung tâm xã khoảng một cây số không thể đếm được có bao nhiêu người và bao nhiêu lều. Những kẻ cầm đầu đã chọn ở Huổi Khon là khá thông minh bởi lẽ ở đây có đường núi đi xã Pá Mì, có đường thông sang xã Nậm Vỳ, xã Tà Tổng của huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu. Mà đường đi Tà Tổng thì chỉ có đi bộ, không có loại xe cộ nào có thể đi được. Từ Nậm Kè đi Tà Tổng phải băng, leo những con dốc như dốc Nậm Xả dài 7 km rồi dốc Tà Tổng dài như đèo Pha Đin.
Ở các con đường ôtô có thể đi được, Cảnh sát giao thông và Cảnh sát cơ động đặt barie và kiểm soát người. Nếu là người Mông thì kiểm tra giấy tờ tùy thân và khuyên giải họ quay trở về. Nhưng biện pháp này không mấy hiệu quả; không cho đi thì họ lập tức gồng gánh nồi niêu xoong chảo và vật dụng cần thiết đi bộ về Huổi Khon. Với người Mông, một ngày đi bộ được khoảng 50 đến 60 cây số là chuyện bình thường.
Cùng lúc đó, một số cán bộ chủ chốt của huyện Mường Nhé liên tục nhận được những tin nhắn từ số máy lạ là người Mông đã nổi dậy thành lập Vương quốc Mông. Rồi người ta đồn thổi, truyền tai nhau những thông tin như sau khi thành lập Vương quốc Mông thì sẽ được người Mông ở Mỹ, Thái Lan, Myanmar và cả ở Trung Quốc trợ giúp. Vương quốc Mông sẽ lấy Mường Nhé làm thủ phủ và Vương quốc Mông mới này sẽ có diện tích trải dài từ một phần của tỉnh Hòa Bình, hết tỉnh Sơn La, toàn bộ tỉnh Điện Biên và khoảng một nửa tỉnh Lai Châu, nhưng Vua Mông mới là ai thì không biết.
Chỉ trong vòng ba ngày, hơn một vạn người Mông đổ về xã Nậm Kè và gây nên một cảnh hỗn loạn chưa từng thấy. Ngần ấy con người nhồi nhét trên dăm quả đồi lại cách xa nguồn nước thì quả là một điều hãi hùng.
Liên tiếp những cuộc họp do Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh Điện Biên chủ trì được tổ chức. Nhiều phương án giải quyết được bàn bạc kĩ lưỡng. Tuy nhiên, trong lúc tỉnh chưa dứt khoát được phương án giải quyết thì đối tượng cầm đầu đã lên tiếng yêu cầu gặp trực tiếp Chủ tịch UBND tỉnh Mùa A Sơn…
(Còn tiếp)
