Cơn địa chấn ở chính trường Hàn Quốc

Nhật báo Chosun Ilbo của Hàn Quốc gọi kết quả bầu cử quốc hội là “cuộc khủng hoảng chính trị lớn nhất” mà Tổng thống Yoon Suk Yeol phải đối mặt kể từ khi cầm quyền năm 2022. Việc không thể kiểm soát thế đa số tại quốc hội đẩy Tổng thống Yoon vào tình thế bế tắc trong lúc Hàn Quốc đối mặt nhiều thách thức về kinh tế lẫn an ninh.

Phe đối lập thắng lớn

Với toàn bộ số phiếu được kiểm vào hôm qua 11.4, Ủy ban Bầu cử quốc gia Hàn Quốc cho biết đảng Quyền lực quốc dân (PPP) cầm quyền và đảng liên kết mất thêm ghế tại quốc hội, từ 114 ghế trước khi bầu cử giảm xuống còn 108 ghế. Phe thắng lớn là đảng Dân chủ (DP) của ông Lee Jae-myung và đảng liên kết, tăng từ 156 ghế lên 175 sau khi kiểm phiếu xong. Đảng Tái thiết Hàn Quốc của cựu Bộ trưởng Tư pháp Cho Kuk đã thu được 12 ghế nhờ vào sự bất mãn của cử tri đối với hai đảng chính, trở thành đảng lớn thứ ba tại quốc hội chỉ sau 1 tháng thành lập.

Chiến thắng giòn giã của phe đối lập lại không đến mức “càn quét” như kết quả các cuộc khảo sát bên ngoài phòng phiếu. Toàn bộ các đảng đối lập nếu liên minh vẫn không giành được thế đa số, vốn cần đến 200 ghế trong tổng số 300 ghế của quốc hội. Dù vậy, kết quả trên được cho là “sự đáp trả ngọt ngào” cho Chủ tịch DP Lee Jae-myung. Năm 2022, ông Lee thua sít sao trước ông Yoon trong cuộc bầu cử tổng thống.

“Đây không phải là chiến thắng của DP mà là thắng lợi lớn lao của người dân”, Reuters dẫn lời ông Lee phát biểu hôm qua. Ông cho rằng toàn bộ nghị sĩ phải hợp lực ứng phó cuộc khủng hoảng kinh tế hiện tại, và “DP sẽ dẫn dắt nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng” đang đe dọa đời sống người dân. Ông Lee nhận được sự ủng hộ về các chính sách như phát tiền cho thanh niên, miễn phí đồng phục trường học và chăm sóc thai sản. Tuy nhiên, Giáo sư Byunghwan Son tại Đại học George Mason (Mỹ) nhận định rằng DP và bản thân ông Lee đang đối mặt những thách thức về dài hạn. AFP dẫn lời Giáo sư Son cho rằng sự ủng hộ dành cho DP hiện tại đến từ sự bất mãn đối với Tổng thống Yoon, nên thời gian mới có thể trả lời được liệu đảng này có thể duy trì sự ủng hộ của người dân trong dài hạn hay không.

Tổng thống gặp khó

Trước khi cuộc bầu cử diễn ra, Tổng thống Yoon hy vọng PPP có thể đoạt lại thế đa số tại quốc hội, cho phép ông thúc đẩy nghị trình làm việc. Vì thế, kết quả trên sẽ tiếp tục kéo dài tình trạng bế tắc trong những lĩnh vực ông Yoon bất đồng với phe đối lập về những chính sách cần ý kiến quốc hội, bao gồm cả việc ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp và liệu có nên đánh thuế tiền lãi vốn có đối với cổ phiếu hay không, Reuters dẫn đánh giá của giới phân tích.

Ngay sau khi có kết quả, Tổng thống Yoon “khiêm tốn chấp nhận” ý kiến của người dân và cam kết sẽ cải tổ chính quyền. Lãnh đạo PPP Han Dong-hoon, Thủ tướng Han Duck-soo và một loạt quan chức cao cấp của Hàn Quốc đệ đơn xin từ chức. Bên cạnh đó, dù phe đối lập mất cơ hội giữ thế đa số, Tổng thống Yoon vẫn chưa thoát tình thế nguy hiểm. Nếu nhà lãnh đạo không tìm được cách làm việc với phe đối lập, “nguy cơ luận tội tổng thống có thể xảy ra, khi một số thành viên của đảng cầm quyền có thể ngả về phe đối lập vì tương lai chính trị của bản thân họ”, AFP dẫn cảnh báo của chuyên gia Chae Jin-won thuộc Đại học Kyung Hee ở Seoul.

Giáo sư Mason Richey tại Đại học Hankuk về nghiên cứu quốc tế ở Seoul thì nhận định Tổng thống Yoon có thể tập trung vào thế mạnh của mình là hoàn thành mục tiêu liên quan nghị trình quan hệ đối ngoại. Chẳng hạn, trong 3 năm cuối của nhiệm kỳ, nhà lãnh đạo có thể siết chặt quan hệ an ninh với Mỹ và Hàn Quốc, dù các kế hoạch trên có thể bị đe dọa nếu phe đối lập tìm cách cắt giảm ngân sách cho những hoạt động này.